شش راه برای شناسایی جاعلان خبر
«منبع معتبر» را فراموش نکنید
به همان میزان كه شناسایی اخبار جعلی در كانال‌ها و حساب‌های كاربری غیرمعتبر در رسانه‌های اجتماعی ساده است، شناخت اخبار جعلی منتشر شده در رسانه‌های شناخته‌شده و احیاناً معتبر خبری كاری دشوار است و پیچیده. با این حال، شاید بتوان با به‌كارگیری شش روش ساده، از دام اخبار جعلی (Fake News) گریخت و با اعصابی راحت‌تر به دنبال حقیقت در رسانه‌های اجتماعی گشت.
در همه نوع اخبار، به دنبال «منبع معتبر» باشید. چه در پست‌های شبكه‌های اجتماعی و چه در اخبار رسانه‌های خبری، منبعی كه بتواند شما را متقاعد كند كه یك موضوع صحت دارد، از همه چیز باارزش‌تر است. معمولا خبرگزاری‌ها بر‌اساس قانون اجازه دارند كه در برخی موارد هویت منبع خبری خود را فاش نكنند، اما كانال‌های خبری و هویت‌های رسانه‌ای غیرمعتبر، تنها در مواردی از این شگرد بهره می‌گیرند كه سند یا منبع قابل اتكایی برای خبر خود ندارند. لذا در اخبار «فاقد منبع»، اصل را در ذهن‌تان بر احتمال بالای جعلی بودن بگذارید. ساخت یك صوت جعلی كه به معاون وزیر بهداشت منتسب شد، آخرین اتفاقی بود كه در روزهای اخیر رخ داد.
قبل از باور كردن یك خبر، درباره آن جست‌وجو كنید. بندگان خدا در ینگه دنیا گوگل را آفریده‌اند كه از امكاناتش بهره بگیرید. شاید توانستید حتی تكذیبیه یا توضیحی از آن خبر یا محتوا پیدا كنید كه بتواند ذهن شما را كمی روشن‌تر كند. معمولا اخبار مهمی كه صحت ندارند، به سرعت تكذیب می‌شوند یا ذی‌نفع خبر درباره آن توضیحی منتشر می‌كند. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد كه تكذیب و توضیح یك خبر هیچ‌گاه به اندازه خود آن خبر دیده نمی‌شود. شما این مارپیچ را بشكنید و به حقیقت برسید. ادعای نماینده مردم قم در مجلس مبنی بر درگذشت
50 نفر از مردم قم بر اثر ویروس كرونا و تكذیب سریع وزارت بهداشت، از جمله نمونه‌هایی بود كه در روزهای اخیر شاهدش بودیم.
به هرگونه عبارت انگیزشی برای نشر خبر شك كنید. «ایرانی نیستی اگه كپی نكنی»، «اجداد آریایی‌ات منتظرن كه ببینن چطور این خبر رو پخش می‌كنی»، «رسانه باشید» و عبارات انگیزشی از این دست، قاعدتا بایستی اعتبار خبر را در ذهن شما پایین بیاورند. حساب كاربری توییتری كه به نام «سیدمجید بنی‌فاطمه» ساخته شده بود و در یك توییت آن، ادعا شده بود كه «محمود كریمی»، مداح اهل‌بیت(ع) به بیماری كرونا مبتلاست، از جمله شایعاتی بود كه با جمله «نشر بدهید» در انتهای خبر تلاش می‌كرد به انتشار یك شایعه ضرب بدهد؛ كه البته با تكذیب سریع رسانه‌ها مواجه شد.
در بسیاری از موارد، كانال‌ها و حساب‌های كاربری برای گرم‌كردن بازارشان و جذب دنبال‌كننده، یك تیتر از یك خبر جنجالی را منتشر می‌كنند و ادامه آن را به یك پیوند (Link) حواله می‌دهند كه ممكن است شما را به عضویت در یك كانال ترغیب كند یا یك صفحه را برایتان
باز كند.
تقریباً می‌توان ادعا كرد كه بالای 90 درصد این اخبار جعلی هستند.
شك نكنید. این روزها این اتفاق با شایعاتی مانند «تعطیلی مدارس تا انتهای سال 98» بسیار تكرار می‌شود. خبری كه تنها یك جمله دارد و خواننده را دعوت می‌كند تا برای خواندن ادامه خبر عضو كانال خبری شود!
عددها و آمارهای یك خبر می‌تواند مشتی نمونه خروار باشد. معمولاً اعداد و ارقام را می‌توان در پایگاه‌های آماری و خبرگزاری‌های رسمی به‌راحتی پیدا كرد. اگر در یك پایگاه قابل اعتماد توانستید نقیضی بیابید، حتما آن خبر دچار اشكالاتی است. ادعای جعلی رسانه فارسی‌زبان بی.بی.سی مبنی بر درگذشت 210 نفر بر اثر ویروس كرونا، از جمله مواردی بود كه ذیل همین قاعده می‌گنجد. عددی كه با هیچ‌كدام از منابع رسمی داخلی و خارجی همخوانی نداشت.
به شیوه تنظیم یك خبر دقت كنید. معمولا خبرهایی كه توسط خبرنگاران حرفه‌ای و كاربلد تنظیم می‌شوند، بدون اشكالات املایی و ویرایشی هستند و كمتر در آن از صفت‌های اغراق‌آمیز استفاده شده است. خبرهایی كه دارای اشكالات ادبی و متنی هستند، ممكن است دچار خدشه در صحت باشند.
قبل از باور كردن یك خبر، درباره آن جست‌وجو كنید. بندگان خدا در ینگه دنیا گوگل را آفریده‌اند كه از امكاناتش بهره بگیرید. شاید توانستید حتی تكذیبیه یا توضیحی از آن خبر یا محتوا پیدا كنید كه بتواند ذهن شما را كمی روشن‌تر كند. معمولا اخبار مهمی كه صحت ندارند، به سرعت تكذیب می‌شوند یا ذی‌نفع خبر درباره آن توضیحی منتشر می‌كند. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد كه تكذیب و توضیح یك خبر هیچ‌گاه به اندازه خود آن خبر دیده نمی‌شود. شما این مارپیچ را بشكنید و به حقیقت برسید. ادعای نماینده مردم قم در مجلس مبنی بر درگذشت
50 نفر از مردم قم بر اثر ویروس كرونا و تكذیب سریع وزارت بهداشت، از جمله نمونه‌هایی بود كه در روزهای اخیر شاهدش بودیم.
به هرگونه عبارت انگیزشی برای نشر خبر شك كنید. «ایرانی نیستی اگه كپی نكنی»، «اجداد آریایی‌ات منتظرن كه ببینن چطور این خبر رو پخش می‌كنی»، «رسانه باشید» و عبارات انگیزشی از این دست، قاعدتا بایستی اعتبار خبر را در ذهن شما پایین بیاورند. حساب كاربری توییتری كه به نام «سیدمجید بنی‌فاطمه» ساخته شده بود و در یك توییت آن، ادعا شده بود كه «محمود كریمی»، مداح اهل‌بیت(ع) به بیماری كرونا مبتلاست، از جمله شایعاتی بود كه با جمله «نشر بدهید» در انتهای خبر تلاش می‌كرد به انتشار یك شایعه ضرب بدهد؛ كه البته با تكذیب سریع رسانه‌ها مواجه شد.
در بسیاری از موارد، كانال‌ها و حساب‌های كاربری برای گرم‌كردن بازارشان و جذب دنبال‌كننده، یك تیتر از یك خبر جنجالی را منتشر می‌كنند و ادامه آن را به یك پیوند (Link) حواله می‌دهند كه ممكن است شما را به عضویت در یك كانال ترغیب كند یا یك صفحه را برایتان
باز كند.
تقریباً می‌توان ادعا كرد كه بالای 90 درصد این اخبار جعلی هستند.
شك نكنید. این روزها این اتفاق با شایعاتی مانند «تعطیلی مدارس تا انتهای سال 98» بسیار تكرار می‌شود. خبری كه تنها یك جمله دارد و خواننده را دعوت می‌كند تا برای خواندن ادامه خبر عضو كانال خبری شود!
عددها و آمارهای یك خبر می‌تواند مشتی نمونه خروار باشد. معمولاً اعداد و ارقام را می‌توان در پایگاه‌های آماری و خبرگزاری‌های رسمی به‌راحتی پیدا كرد. اگر در یك پایگاه قابل اعتماد توانستید نقیضی بیابید، حتما آن خبر دچار اشكالاتی است. ادعای جعلی رسانه فارسی‌زبان بی.بی.سی مبنی بر درگذشت 210 نفر بر اثر ویروس كرونا، از جمله مواردی بود كه ذیل همین قاعده می‌گنجد. عددی كه با هیچ‌كدام از منابع رسمی داخلی و خارجی همخوانی نداشت.
به شیوه تنظیم یك خبر دقت كنید. معمولا خبرهایی كه توسط خبرنگاران حرفه‌ای و كاربلد تنظیم می‌شوند، بدون اشكالات املایی و ویرایشی هستند و كمتر در آن از صفت‌های اغراق‌آمیز استفاده شده است. خبرهایی كه دارای اشكالات ادبی و متنی هستند، ممكن است دچار خدشه در صحت باشند.
