سایه شما مستدام

سایت سایه تمام دغدغه نیکوکاران و نیازمندان را برطرف کرده است

سایه شما مستدام

نهادهای بسیاری هستند که حتی در تعریف وظایفشان کمک به نیازمندان، بخشی از ساختار سازمانی آنها تعریف شده است، از سازمان بهزیستی و کمیته امداد بگیرید تا بنیاد مستضعفان و ... اما همچنان مشکلات معیشتی برخی مردم ادامه دارد، به نظر می‌رسد نه کوتاهی در این حوزه از سوی نهادها صورت گرفته و نه نگاه مردمان خیر به کمک به نیازمندان تغییر کرده ، بلکه شاید در این میان بتوان خلآ نظام مدیریتی این فعالیت‌ها را حلقه مفقوده تداوم این مشکلات دانست. از سوی دیگر تعدد نهادهای اعطا کننده مجوز خیریه در ایران، نبود شفافیت مالی بسیاری از این خیریه‌ها و حتی در دسترس نبودن تعداد خیریه‌ها و البته نبود نظارت روی فعالیت آنها همه و همه باعث شده است نوع نگاه مردم به این حوزه همواره همراه با تشکیک باشد،‌ این‌که حالا عده‌ای بتوانند در زمانی کوتاه نه تنها این نوع نگاه را تغییر دهند بلکه بتوانند اعتمادی از جنس منطق ایجاد کنند، کار کمی نیست. «سایه» در چند سال فعالیتش همین کار را کرده است، این سامانه سعی کرده سایه‌ای به وسعت ایران فراهم کند که همه مردم نیازمند از آن بهره‌مند شوند. خلاصه همه فعالیت این سامانه این است که «سایه» خَیر را به خیریه‌ای که آن نیازمند را تحت پوشش خود دارد، معرفی می‌کند تا کالا یا خدمت را به نیازمندترین فرد برساند. کاری که در کلام شاید ساده باشد، اما پشت آن سختی و مرارت بسیار و تلاش برای اعتمادسازی نهفته است. در رابطه با همه اینها پای حرف‌های مهدی مسکنی، دبیر قرارگاه جهادی امام رضا (ع) نشستیم تا از فلسفه پیدایش این سامانه و دغدغه‌های او بشنویم.

تغییر نگاه به خیریه‌های مجازی

در نگاه عمومی و آن ‌هم برای طبقه‌ای خاص خیریه‌های مجازی فقط محدود بوده است به دریافت کمک از سوی چهره‌های سرشناس و سلبریتی‌ها ! همین است که سال‌ها نگاهی غالب وجود داشته مبنی بر جبهه گرفتن در برابر خیریه‌های مجازی. گام اول اهالی «سایه» هم تغییر در همین باور بوده است. این را می‌توان از دغدغه‌های ابتدایی مهدی مسکنی هم متوجه شد. او می‌گوید: «ما در خیریه‌ها یک فضای سنتی داریم که برخی مقاومت‌های صورت گرفته با شکل کاری که ما می‌کنیم نشات گرفته از همین نگاه است که خیلی هم طبیعی به نظر می‌رسد. تفاوت نگاهی که جلوی چنین فعالیت‌هایی جبهه می‌گیرند هم از تفاوت نگاه سنتی ما نسبت به خیریه‌هاست، به این مفهوم که در جامعه ما افرادی که سنشان بالا می‌رود و به نوعی به مرحله بازنشستگی می‌رسند به سمت تاسیس خیریه می‌روند اما در همه جای دنیا این کار به عنوان یک حرکت اجتماعی فعالانه در نظر گرفته شده است.
رویکرد جهان نسبت به فعالیت‌های خیریه و داوطلبانه به عنوان یک ابزار دقیق و جدی اجتماعی است، اما مقاومتی که از سوی خیریه‌ها وجود دارد از جنس شکل سنتی و شکل مدرن انجام این کار است. همان مقاومتی که شاید ما و پدران ما در گذشته نسبت به اینترنت یا حتی گوشی هوشمند موبایل داشتند.» این تفاوت نگاه افراد در کمک به خیریه‌های مجازی است، اما جنس نگاه نهادها به این حوزه تفاوت دارد، مقاومت آنها در پا گرفتن یا رواج چنین بستری در امر خیر با نگاه عامه مردم به آن تفاوت دارد. تفاوتی که مهدی مسکنی از آن با عنوان « ترس از حکمرانی نوین» یاد می‌کند. او بر این باور است که «هرچند موازی‌کاری در عرصه‌های دیگری هم وجود دارد، اما آسیب عدم هم‌افزایی در این حوزه کاری به محرومین و قشر ضعیف وارد می‌شود، چرا که ذی‌نفع اصلی این فعالیت‌ها همین قشر افراد هستند.» شاید همین دغدغه فلسفه ایجاد سامانه‌ای باشد که از موازی‌کاری نهادها جلوگیری می‌کند و به هم‌افزایی آنها اضافه، همین است که شاید مقاومت‌هایی هم در این راه شکل گرفته، مقاومت‌هایی که البته با روحیه جهادگری اهالی «سایه» چندان مشکل به نظر نمی‌رسد. 




کرامت انسان‌ها یادمان نرود

گسترش نفوذ اینترنت در ایران و اقبال به شبکه‌های اجتماعی در کنار تمام محاسن و ویژگی‌هایش سواد استفاده از آن را هم به کاربران این حوزه گوشزد می‌کند. خیریه‌ها هم از این بستر پر‌مخاطب استفاده می‌کنند ،اما این تفاوت تلخ که حداقل در چند سال گذشته بسیاری از افراد و نهادهای خیر در نوع استفاده از این بستر برای کمک به نیازمندان دچار لغرش‌های تکان‌دهنده‌ای شده‌اند.
لغزش‌هایی که مهدی مسکنی از آن تعبیر جالبی دارد، او می‌گوید :« این تصاویر دل امام زمان را خون می‌کند» این‌که برای اهدای یک کیسه برنج 10-15 موبایل روشن و زوم شود روی تصویر نیازمند تا با انتشار آن در شبکه‌های مجازی احتمالا دنبال‌کننده‌های بیشتری را همراه خودشان کنند باعث از بین رفتن عزت نفس و کرامت انسانی فرد نیازمند می‌شود.
نکته‌ای که به باور مهدی مسکنی در سامانه «سایه» با حساسیت بسیاری دنبال می‌شود. حساسیت روی حفظ کرامت انسانی افراد ردش را در طراحی این سامانه هم گذاشته است و در بخش کمک به نیازمندان شما می‌توانید شرح مختصری از وضعیت نیازمند و دلیل نیازش به کالای مورد نظر را به صورت کوتاه بخوانید، بی آن‌که نامی از او یا تصویری از او را ببینید.


شفافیت،‌‌اعتماد می‌آورد

فعالیت خیریه‌ها در ایران همیشه با دو نگاه رو‌به‌رو بوده‌اند،‌عده‌ای به اعتماد شخصی‌شان کمک کرده‌اند و عده‌ای هم آنها را به دلیل عملکرد غیر شفاف رانده‌اند. البته که به نگاه دوم هم خیلی نمی‌توان خرده گرفت چرا که حداقل در یک دهه گذشته عملکرد غیر شفاف مالی بسیاری از آنها و البته اخباری از پولشویی در برخی دیگر از آنها ضربه مهمی به اعتماد عمومی در این راستا زده است. همین است که مهدی مسکنی را به این باور رسانده که برای سامانه سایه هدف مهم «شفافیت در عملکرد» است. در اهمیت این نکته همین بس که عنوان دوم این سامانه «بستر شفافیت و هدفمندی امور خیریه» است و این جمله در ابتدای ورود به این سامانه دیده می‌شود. او به جام جم می‌گوید: «نمی‌شود با بسیاری از نهادها کار نکرد با این توجیه که از توان خیرینی که اعتمادی به این نهادها ندارند ،استفاده شود. برای این کار باید راه شبهه را بست، آن هم با استفاده از مدیا و آی تی. سامانه‌های «سایه» و «بسازیم» هم متولد تبدیل موقعیت تهدید و عدم اعتماد عمومی به فرصتی است که
شکل گرفته است.»