گروههای جهادی، با راهاندازی طرح ملی همسفره با همسایه سنت قدیم گلریزان را احیا کردهاند
ایران گلریزان میشود
میاندار سینه سپر میکند، میایستد وسط گود زورخانه و نگاه میاندازد به چشمان تکتک حاضرین، سینی کرم را میچرخاند و میخواند: «وقت آن است ای عزیزان وارد میدان شویم/ سفرهای باز است ما هم لقمهای مهمان شویم/ لابهلای دردهای ناتمام زندگی/ همدل حال و هوای جشن گلریزان شویم». سفره کرم پر میشود از پول و سکه تا خانواده و نیازمند مستحق آبروداری، مشکلش حل شود. مراسمی که گلریزان نامگذاری شدهاست و شاید امروز کمتر کسی آن را اجرا کند. این اما دلیل نمیشود که گلریزان به دست فراموشی سپردهشود. حالا در روزهایی که کرونا میتازد و کمر به قتل کسبوکارها بستهاست، دوباره پهلوانی و دستگیری، اینبار به شکلی نوین با طرح ملی همسفره با همسایه، با هدف احیای دستگیری از نیازمندان آبرودار محلات انجام میشود.
احیای سنت قدیمی
ماجرای مطرحشدن طرح همسفره با همسایه به زمانی برمیگردد که بسیاری از کسبوکارها بهخاطر ویروس اجازه فعالیت نداشتند. بهخاطر همین، بسیاری از خانوادهها که قبل از این دستشان به دهانشان میرسید و شرایط معیشتی خوبی داشتند، به مشکل خوردند و حتی به نان شبشان محتاج شدند اما بهخاطر عزتنفس و آبروداری، شبها گرسنه
سر بر بالین گذاشتند. ویروس کرونا، کارگر، راننده تاکسی و حتی کسبهای را که تا قبل از آن، شرایط اقتصادی خوبی داشتند به زانو درآوردهاست. اینها همه دلایلی است که محمدرسول حسینی، مسؤول توانمندسازی گروه جهادی امامحسن(ع) درباره شروع طرحشان، طرح همسفره با همسایه میگوید. همه این اتفاقات قبل از عید نیمهشعبان و سخنرانی مقام معظم رهبری درباره طرح ملی و گسترده مواسات بود. پس از سخنرانی ایشان، این گروه، طرحشان را بهصورت ملی اجرایی کردند؛ طرحی که درواقع برگشت به عقب، برگشت به جشن گلریزان 50-40 سال پیش است. شاید حالا بهخاطر سبک زندگی شهری، کمتر به پهلوان محلی، مرشد زورخانه و یا ریشسفید محلی توجه شود، آنها اما در این طرح سعیکردند که از چند نفر از معتمدین محلی کمکبگیرند. پیداکردن معتمدین هم کار سختی نبود. حسینی میگوید: «در هر محلهای حتماً معتمدی که از قدیمیهای محل است، همه را میشناسد و در زمان اختلاف اوست که ریشسفیدی میکند، وجود دارد، ما سعی کردیم که آنها را پیدا کنیم و از آنها کمک بگیریم.» برای پیداکردن معتمدین هر محله از هیاتهای مذهبی، گروهها و فعالان اجتماعی، اعضای فعال مسجد محل و کسبه خواستند که چند نفر از معتمدین را انتخاب و معرفیکنند. معتمدینی که حالا، در جشن گلریزان آنها، در طرح همسفره با همسایه، به عنوان میاندار فعالیت میکنند.
شناسایی نامحسوس
درست مانند میانداران جشن گلریزان، معتمدینی که برای این طرح انتخاب میشوند هم وظایفی دارند. اولین وظیفه آنها این است که نیازمندان محل را شناسایی کنند. مسلما خانوادههایی که با مشکل روبهرو شدند، برای حفظ آبرو، از نیازشان حرف نمیزنند و این کار شناسایی را برای معتمدین محل سخت میکند. آنها اما روشهای خودشان را دارند. یکی از مواردی که حسینی از آن بهعنوان راههای شناسایی نام میبرد، پرسوجو از کسبه محل است. اینکه حالا که ویروس کرونا شایع شده، تا چه اندازه بر قدرت خرید یک خانواده تاثیر گذاشتهاست. او میگوید: «مثلا ما خانوادهای را داریم که قبل از ویروس کرونا، هفتهای حدود 300 تا 400هزار تومان از سوپرمارکت محل، خرید میکرد، حالا اما بهخاطر ویروس کرونا، قدرت خریدش کاهش پیداکرده و به هفتهای 20هزار تومان رسیدهاست.» حفظ اعتماد و رازداری کسبه محل، باعث میشود تا معتمدین از همین کسبه به عنوان منبع استفاده کنند.بعد از این، معتمدین از خانوادهها فهرست تهیه میکنند و آن را در اختیار فروشگاههایی که در این طرح اعلام آمادگی کردهاند، میگذارند. به جز این فهرست اما هزینهای هم به صندوق فروشگاهها داده میشود که به گفته حسینی به اندازه یک میلیون تومان است. مسؤول توانمندسازی گروه جهادی امام حسن (ع) میگوید: «از طرف بنیاد مستضعفان به فروشگاههایی که در این طرح شرکت میکنند، یک میلیون تومان واریز میشود تا برای خانوادههای نیازمند هزینه شود.» به جز تخصیص هزینه یک میلیون تومانی برای فروشگاهها، معتمدین محل هم از کسبه و خیرین هزینه جمعآوری میکنند تا خانوادههای بیشتری را زیرپوشش قرار دهند.
از مشارکت سوپرمارکتها تا صافکارها
شاید هر کسی فکر کند سوپرمارکتها تنها فروشگاههایی هستند که در این طرح شرکت میکنند یا طرفدار دارند. البته درست است که سوپرمارکتها مشتریهای بیشتری دارند، اما این دلیل نمیشود کسبه دیگر نتوانند در این طرح شرکت کنند. فروشگاههای پروتئینی، میوه فروشها، آجیل فروشها، داروخانهها، درمانگاهها و حتی صافکاریها هم برای شرکت در این طرح اعلام آمادگی کردهاند. به گفته حسینی، حالا 950 تا هزار فروشگاه در سطح کشور به کمک معتمدین محل به این طرح پیوستهاند. هرچند سوپرمارکتها بیشترین تعداد مشارکت را در این طرح دارند، اما بعد از آن، این فروشگاههای پروتئینی، میوهفروشیها و آجیل فروشیها هستند که درخواست مشارکت دادهاند. مسؤول توانمندسازی گروه جهادی امام حسن(ع) میگوید: «شاید همه بگویند با یک بسته ارزاق میشود مشکلات مردم را حل کرد، اما موضوع این است که در این بسته، شاید ده قلم جنس وجود داشته باشد و نیاز کامل آن خانواده آبرومند را تأمین نکند، ولی ما به بیش از آن توجه داشتیم و فکر کردیم.» بعد از این برای اجرای بهتر طرح برنامهریزی کردند و از حدود 750 تا 800 گروه جهادی برای اجرایی شدنش طرح کمک گرفتند. هرچند طرح همسفره با همسایه، یک طرح درون سازمانی و فقط برای گروههای جهادی نیست،همه گروهها و خیرین میتوانند در آن شرکت و برای اجرایی شدنش در سامانه این طرح ثبتنام کنند. بعد از این برنامهریزیها،کار با گستردگی بیشتری به پیش رفت و تبلیغات برای پیوستن به این طرح هم با تبلیغات محلی شهرستانها، شبکههای مجازی و حتی استفاده از شبکههای تلویزیونی استانی، انجام شد. حسینی میگوید در این یک ماه و نیم که طرح در حال انجام است، فقط 350 گروه جهادی و حدود نیمی از شهرستانهای کشور، یعنی حدود 200 شهرستان در این طرح فعال شدند.
آماری که البته هر روز افزایش پیدا میکند. او میگوید: «به خاطر ماه رمضان و طرح رزمایش مواسات در این ماه از نظر کمی، شاید به آن چیزی که مدنظرمان بود نرسیم، اما از نظر کیفی توانستیم خیلی از خانوادهها را تحت پوشش خود قرار دهیم.» حسینی توضیح میدهد این طرح مختص امروز و روزهای کرونا نیست. حالا که شرایط کیفی اجرایی شدن طرح مساعد بوده ، اعضای این گروه تصمیم دارند آن را برای اعیاد، روزهای خاص ملی و مذهبی هم انجام دهند تا جشن گلریزان را همیشگی کنند.
از ایران با عشق
درست است که طرح همسفره با همسایه، یک طرح ملی است و تقریباً در بسیاری از استانها و شهرستانها انجام میشود، اما در برخی شهرستانها این طرح، خیلی جدیتر و با کیفیت بیشتری در حال انجام است. شهرستانهایی که شاید از نظر وسعت و جمعیت، کوچک باشند، اما دل شهروندان آن برای کمک و همدلی میتپد و به نیکی دست یاری دراز کردهاند. حسینی از شهرستانهایی که در مدت کوتاه این طرح، خوش درخشیدهاند از شهرستان ملایر در استان همدان نام میبرد؛ شهرستانی که حدود 14تا 15 محله آن در این طرح شرکت کردهاند. او میگوید:
«در این شهرستان حدود 10 رده شغلی اعلام آمادگی کردهاند. شغلهایی که تنوع خوبی هم دارند و نیازهای بسیاری از خانوادهها را تأمین میکنند.» وی ادامه میدهد، کسبه این شهرستان یک کار خارقالعاده انجام دادهاند، به جز مبلغ پایهای که به همه فروشگاهها داده میشود، معتمدین محل حدود 5 تا 6 میلیون تومان هم جمعآوری کردهاند و به غیر از اینها کمک مردمی هم این سفره را پربرکتتر کرده است. حالا هر فروشگاه در این شهرستان، حدود 10 تا 11 میلیون تومان اعتبار برای کمک کردن به خانوادههای نیازمند آبرومند دارد. شهرستان ملایر اما تنها شهرستان فعال نیست. حدود 50درصد شهرستانهای استان فارس در این طرح شرکت کردهاند و در استانهای اصفهان، گلستان، همدان و زنجان هم مشارکت در بالاترین حد خود بوده است.در فهرست بیشترین مشارکت، اما این قلب مهربان اصفهانیهاست که بیشتر از همه تپیده و این استان بیشترین مشارکت را داشته است.