با گذشت 14 سال از طرح دره گردو در استان مرکزی ، بالاخره طرح جامع این پروژه آغاز به کار می‌کند
دره گردو؛ دره بلاتکلیف!
باورش شاید عجیب باشد، اما سال های زیادی است که طرح‌های ملی کوچک و بزرگ،در چهارمین قطب صنعت کشور یعنی استان مرکزی خاک می‌خورند و هر بار مسوولان استانی در جواب کم لطفی به این طرح‌ها و عقب ماندگی کارها بهانه جدیدی می‌آورند؛ یکی از این طرح‌ها که 14 سال از بلاتکلیفی‌اش می‌گذرد،طرح دره گردو است؛ طرحی که می‌تواند بخشی از کمبود مراکز تفریحی و گردشگری را در این استان جبران کند و با توجه به جمعیت بالای استان و قرار گرفتن در مسیر شاهراه شمال به جنوب و شرق به غرب کشور و عبور مسافران زیادی از این شهر،کارآیی زیادی داشته باشد، اما تا امروز به خاطر اختلاف قدیمی حق مالکیت که بین دستگاه‌های دولتی از منابع طبیعی و شهرداری گرفته تا اوقاف و میراث فرهنگی وجود دارد،بلاتکلیف مانده است.
مریم داوودآبادی / جام‌جم اراک
منطقه دره گردو درخرداد85 با مصوبه هیات وزیران به عنوان منطقه نمونه گردشگری شناخته شد؛ منطقه‌ای که به دلیل قرار گرفتن در حاشیه جنوبی شهر اراک از موقعیت جغرافیایی مناسبی جهت توسعه برخوردار بود؛ اما همین موضوع آتش مناقشات داخلی را بین ارگان‌های مختلف مدعی مالکیت بر این طرح داغ کرد و در نهایت نتیجه‌اش، خاک خوردن طرحی بود که خیلی ها چشم انتظار به ثمر رسیدنش بودند.
اردیبهشت امسال بود که نام طرح دره گردو یک بار دیگر در استان مرکزی مطرح شد؛ آن هم زمانی که سید علی آقازاده، استاندار این استان از اختصاص اعتبار ۲۰میلیارد تومانی برای منطقه گردشگری دره گردو خبرداد و گفت: برای این طرح از اعتبارات شهرداری ۱۵میلیارد تومان و پنج میلیارد تومان هم کمک ما به شهرداری اختصاص یافته است. او نوید داد این کار بسیار بزرگ بالاخره امسال انجام خواهد شد و اراکی‌ها در سال پایانی شورای پنجم شاهد یک کار ماندگار در مجموعه مورد علاقه شان خواهند بود.
خبر خوب آقای استاندار در نهایت وصل شد به آغاز اجرای طرح جامع دره گردو توسط شهرداری درچهار جبهه ؛ موضوعی که آقازاده درباره‌اش گفت:شهرداری اراک از هفته آینده اجرای طرح جامع دره گردو را در چهار جبهه آغاز خواهد کرد و احداث جاده دسترسی، انجام عملیات زیرساخت‌های لازم برای کاربری‌های تجاری، فرهنگی و گردشگری، آبرسانی به منطقه بالادست این ۹۷ هکتار برای ایجاد فضای سبز در قالب این طرح صورت می‌گیرد و شهرداری باید به سرعت کار را
پیگیری کند.
منابع طبیعی جزو اولین‌ها
منابع طبیعی استان مرکزی یکی از ارگان‌هایی است که از همان ابتدا پایش به طرح دره گردو باز شد. اتفاقی که باعث می‌شود پای صحبت‌های عبدالحسین محمدی، مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی بنشینیم، مسوولی که معتقداست دره گردو به یک برند ملی تبدیل شده و باید به آن بالید. او در رابطه با حق مالکیت منابع طبیعی در این دره به ما می‌گوید:پایه کار در دره گردو از منابع طبیعی شروع شد؛ سال اولی که به این طرح وارد شدیم هیچ کاری انجام نشده بود و ما آن را شروع کردیم .
بر اساس نیاز آنجا مطالعاتی را انجام دادیم که بتوانیم بحث کاهش سیل داشته باشیم؛چراکه منطقه سیلابی بود و روان آب زیادی وارد شهر می‌شد؛در نهایت با کارهایی که در منطقه انجام دادیم، توانستیم این موضوع را کنترل کنیم.
محمدی در توضیح بیشتر می‌گوید: در بحث طرح‌های سازه‌ای و بتونی و سازه‌های بیولوژیکی کار را شروع کردیم و ۲۰هزار اصله نهال را در منطقه کشت کردیم و برای استفاده گردشگری از منطقه سه پروانه بهره‌برداری دام را که قبلا صادر شده بود ،باطل کردیم تا دام در منطقه تردد نکند.
مدیر کل منابع طبیعی درباره بحث مالکیت اراضی ملی دره گردو هم می‌گوید:متولی این قسمت سازمان جنگل‌هاست که در آن داریم کار انجام می‌دهیم.داخل دره گردو ۴۹هکتار اراضی مستثنیات است که وقفی است و الان متولی‌اش اوقاف است و حوزه شهری‌اش را هم ما تحویل راه و شهرسازی داده‌ایم که کارهایش را انجام دهد و به شهرداری تحویل دهد.
مالکیت به دولت تعلق دارد
مهدی زندیه‌وکیلی، معاون عمرانی استاندار مرکزی اما نگاه متفاوت‌تری به این موضوع دارد و درخصوص وضعیت مالکیت این دره می‌گوید: این دره مالک خصوصی دارد و راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و تربیت بدنی هم مقداری از این زمین را در اختیار دارند و قرار بر این شد با توجه به این که طرح ملی گردشگری برای آن تصویب شده، متولی اجرای طرح شهرداری اراک باشد.
این مقام مسؤول البته با اشاره به سرمایه‌گذاری در این دره می‌گوید: با توجه به این که مالکیت این منطقه به دولت تعلق دارد، راه و شهرسازی باید این اجازه را صادر کند تا شهرداری بتواند برای این منطقه از سرمایه‌گذار استفاده کند که در این‌باره مشکلاتی وجود دارد.
موضوعی که مورد توجه حمیدرضا نوازنی، مدیرکل دفتر فنی و عمرانی استانداری استان مرکزی هم قرار می‌گیرد و او در خصوص علت طولانی‌شدن اجرای طرح دره گردو به ما می‌گوید: در یک دهه گذشته برای دره گردو چند طرح گردشگری تهیه شده اما هیچ‌کدام از این طرح‌ها رویکرد اقتصادی نداشته و صرفا رویکرد گردشگری و فراغتی داشته‌اند که این قبیل طرح‌ها هم نیازمند هزینه‌کرد زیاد و نداشتن انتظار بازدهی اقتصادی از آن است.
نوازنی با اشاره به اینکه وظیفه شهرداری، ارتقای رضایت شهروندی است، می‌گوید: شهرداری بعضا این وظیفه را فراموش می‌کند و تا زمانی که نگاه تجاری و اقتصادی در شهرداری حاکم است نمی‌توان انتظار طرح‌هایی از جنس کیفی‌سازی زندگی شهری و ارتقا شاخص‌های زیست‌پذیری را در این حوزه داشت .
مدیرکل دفتر فنی و عمرانی استانداری استان مرکزی درباره مشکلات پیش‌آمده برای این طرح هم توضیح می‌دهد: تا سال ۹۳ شهرداری و میراث فرهنگی می‌گفتند این طرح توجیه اقتصادی ندارد و نمی‌توان آن را اجرا کرد.
در سال۹۴ طرح دیگری توسط شهرداری تهیه شد که کمی رویکرد اقتصادی داشت. این طرح مراحل تصویب خود را طی کرد، اما با تغییر شورا و شهرداری، شهردار جدید و نمایندگان شورا با طرح مصوب مخالفت کردند و خواستار طی شدن مجدد مراحل تصویب طرح قبلی که تصویب شده بود شدند.
نوازنی با بیان اینکه ابتدا باید موضوع تعیین تکلیف مالکیت این دره به سرانجام برسد، می‌گوید : عمدتا مالکیت این منطقه به عهده راه و شهرسازی است و به اعتقاد من کار را یا باید از شهرداری گرفت یا اینکه آن را به سرمایه‌گذار کلان بدهند که در مدت زمان کوتاهی کار را
جمع کند.
او البته به این نکته هم اشاره می‌کند که هر زمانی صحبت از ورود سرمایه‌گذار بخش خصوصی در طرح دره گردو بوده شهرداری عنوان کرده خود راسا این کار را انجام خواهد داد و همین امر باعث به کما رفتن طرح و بلاتکلیفی آن شده است.
مدیرکل دفتر فنی استانداری در ادامه با انتقاد از امکانات تفریحی موجود در شهر اراک هم می‌گوید : تنها تفریح مردم غذاخوردن در رستوران‌ها و بعضا خرید کردن است و فضای فراغتی در خور و متناسب با نیاز مردم نداریم.
ایجاد فضای فراغتی، مستلزم جلب و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است و این مهم ساز و کارهای خاصی می‌طلبد که در حال حاضر در شهرداری نه اراده‌ای در این خصوص است و نه برنامه‌ای!
طرح به شهرداری اراک واگذار شده
میراث فرهنگی و گردشگری یکی دیگر از نهادهایی است که نامش در پرونده طرح دره گردو به چشم می‌خورد.با مصطفی مرزبان،سرپرست میراث فرهنگی وصنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در همین رابطه گفت و گو می‌کنیم و مرزبان با بیان این که طرح دره گردو از طرح‌های منطقه نمونه گردشگری بوده که سال ۸۵در سفر ریاست جمهوری به تصویب رسیده،می‌گوید:ازسال ۸۶این طرح با عقد قرارداد به شهرداری اراک واگذار شد و اداره کل موافقت نامه تاسیسش را از میراث فرهنگی و گردشگری به راه و شهرسازی معرفی کرد که براین اساس شهرداری به عنوان سرمایه‌گذار مادر،وارد فاز بعدی اجرای طرح شود.
مرزبان درباره دریافت اعتبار ملی برای این پروژه هم می‌گوید: میراث فرهنگی ۲سال است هیچ‌گونه اعتباری چه از نظر استانی و چه از نظر ملی برای این پروژه دریافت نکرده و همه کارها به عنوان سرمایه‌گذار اصلی از طریق شهرداری انجام می‌شود.
ما تنها در قالب مشارکت همکاری می‌کنیم
اوقاف و امور خیریه نهاد دیگری است که نامش ابتدای گزارش آمد و در این مدت به عنوان یکی از نهادهای درگیر در طرح دره گردو شناخته شده است. دلیلی که باعث می‌شود پای صحبت‌های علی قربانی، معاون بهره‌وری اقتصادی اوقاف و امور خیریه استان مرکزی بنشینیم و با او از حق مالکیت اوقاف در این طرح بگوییم و بشنویم که کل اصل پلاک برای اوقاف بوده و با این حال اوقاف فقط در قالب مشارکت در این طرح همکاری می‌کند و جلوی طرح را نمی‌گیرد.
قربانی در توضیح بیشتر می‌گوید: اگر شهرداری یا هر مجموعه دیگری به خواسته‌های ما به عنوان مالک رضایت دهند ما با اجرای طرح مشکلی نداریم.
با تمام این تفاسیر، طرح دره گردو در شهری که به خاطر صنعتش شناخته شده و از زیرساخت‌های گردشگری و تفریحی بهره چندانی نبرده است، می‌تواند یک قدم مهم باشد تا مردم این شهر بتوانند مقداری از بار خستگی‌های روزمره کاری را در این منطقه بر زمین بگذارند، اما در واقعیت و خارج از طرح و پرونده‌های کاغذی، ناهماهنگی موجود بین دستگاه‌های مختلف اجرایی و اداری و نگاه محدود و بسته حاکم بر این دستگاه‌ها، دلیلی است که باعث شده این طرح هم مثل بسیاری از پروژه‌ها به سرانجام نرسد!
اردیبهشت امسال بود که نام طرح دره گردو یک بار دیگر در استان مرکزی مطرح شد؛ آن هم زمانی که سید علی آقازاده، استاندار این استان از اختصاص اعتبار ۲۰میلیارد تومانی برای منطقه گردشگری دره گردو خبرداد و گفت: برای این طرح از اعتبارات شهرداری ۱۵میلیارد تومان و پنج میلیارد تومان هم کمک ما به شهرداری اختصاص یافته است. او نوید داد این کار بسیار بزرگ بالاخره امسال انجام خواهد شد و اراکی‌ها در سال پایانی شورای پنجم شاهد یک کار ماندگار در مجموعه مورد علاقه شان خواهند بود.
خبر خوب آقای استاندار در نهایت وصل شد به آغاز اجرای طرح جامع دره گردو توسط شهرداری درچهار جبهه ؛ موضوعی که آقازاده درباره‌اش گفت:شهرداری اراک از هفته آینده اجرای طرح جامع دره گردو را در چهار جبهه آغاز خواهد کرد و احداث جاده دسترسی، انجام عملیات زیرساخت‌های لازم برای کاربری‌های تجاری، فرهنگی و گردشگری، آبرسانی به منطقه بالادست این ۹۷ هکتار برای ایجاد فضای سبز در قالب این طرح صورت می‌گیرد و شهرداری باید به سرعت کار را
پیگیری کند.
منابع طبیعی جزو اولین‌ها
منابع طبیعی استان مرکزی یکی از ارگان‌هایی است که از همان ابتدا پایش به طرح دره گردو باز شد. اتفاقی که باعث می‌شود پای صحبت‌های عبدالحسین محمدی، مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی بنشینیم، مسوولی که معتقداست دره گردو به یک برند ملی تبدیل شده و باید به آن بالید. او در رابطه با حق مالکیت منابع طبیعی در این دره به ما می‌گوید:پایه کار در دره گردو از منابع طبیعی شروع شد؛ سال اولی که به این طرح وارد شدیم هیچ کاری انجام نشده بود و ما آن را شروع کردیم .
بر اساس نیاز آنجا مطالعاتی را انجام دادیم که بتوانیم بحث کاهش سیل داشته باشیم؛چراکه منطقه سیلابی بود و روان آب زیادی وارد شهر می‌شد؛در نهایت با کارهایی که در منطقه انجام دادیم، توانستیم این موضوع را کنترل کنیم.
محمدی در توضیح بیشتر می‌گوید: در بحث طرح‌های سازه‌ای و بتونی و سازه‌های بیولوژیکی کار را شروع کردیم و ۲۰هزار اصله نهال را در منطقه کشت کردیم و برای استفاده گردشگری از منطقه سه پروانه بهره‌برداری دام را که قبلا صادر شده بود ،باطل کردیم تا دام در منطقه تردد نکند.
مدیر کل منابع طبیعی درباره بحث مالکیت اراضی ملی دره گردو هم می‌گوید:متولی این قسمت سازمان جنگل‌هاست که در آن داریم کار انجام می‌دهیم.داخل دره گردو ۴۹هکتار اراضی مستثنیات است که وقفی است و الان متولی‌اش اوقاف است و حوزه شهری‌اش را هم ما تحویل راه و شهرسازی داده‌ایم که کارهایش را انجام دهد و به شهرداری تحویل دهد.
مالکیت به دولت تعلق دارد
مهدی زندیه‌وکیلی، معاون عمرانی استاندار مرکزی اما نگاه متفاوت‌تری به این موضوع دارد و درخصوص وضعیت مالکیت این دره می‌گوید: این دره مالک خصوصی دارد و راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و تربیت بدنی هم مقداری از این زمین را در اختیار دارند و قرار بر این شد با توجه به این که طرح ملی گردشگری برای آن تصویب شده، متولی اجرای طرح شهرداری اراک باشد.
این مقام مسؤول البته با اشاره به سرمایه‌گذاری در این دره می‌گوید: با توجه به این که مالکیت این منطقه به دولت تعلق دارد، راه و شهرسازی باید این اجازه را صادر کند تا شهرداری بتواند برای این منطقه از سرمایه‌گذار استفاده کند که در این‌باره مشکلاتی وجود دارد.
موضوعی که مورد توجه حمیدرضا نوازنی، مدیرکل دفتر فنی و عمرانی استانداری استان مرکزی هم قرار می‌گیرد و او در خصوص علت طولانی‌شدن اجرای طرح دره گردو به ما می‌گوید: در یک دهه گذشته برای دره گردو چند طرح گردشگری تهیه شده اما هیچ‌کدام از این طرح‌ها رویکرد اقتصادی نداشته و صرفا رویکرد گردشگری و فراغتی داشته‌اند که این قبیل طرح‌ها هم نیازمند هزینه‌کرد زیاد و نداشتن انتظار بازدهی اقتصادی از آن است.
نوازنی با اشاره به اینکه وظیفه شهرداری، ارتقای رضایت شهروندی است، می‌گوید: شهرداری بعضا این وظیفه را فراموش می‌کند و تا زمانی که نگاه تجاری و اقتصادی در شهرداری حاکم است نمی‌توان انتظار طرح‌هایی از جنس کیفی‌سازی زندگی شهری و ارتقا شاخص‌های زیست‌پذیری را در این حوزه داشت .
مدیرکل دفتر فنی و عمرانی استانداری استان مرکزی درباره مشکلات پیش‌آمده برای این طرح هم توضیح می‌دهد: تا سال ۹۳ شهرداری و میراث فرهنگی می‌گفتند این طرح توجیه اقتصادی ندارد و نمی‌توان آن را اجرا کرد.
در سال۹۴ طرح دیگری توسط شهرداری تهیه شد که کمی رویکرد اقتصادی داشت. این طرح مراحل تصویب خود را طی کرد، اما با تغییر شورا و شهرداری، شهردار جدید و نمایندگان شورا با طرح مصوب مخالفت کردند و خواستار طی شدن مجدد مراحل تصویب طرح قبلی که تصویب شده بود شدند.
نوازنی با بیان اینکه ابتدا باید موضوع تعیین تکلیف مالکیت این دره به سرانجام برسد، می‌گوید : عمدتا مالکیت این منطقه به عهده راه و شهرسازی است و به اعتقاد من کار را یا باید از شهرداری گرفت یا اینکه آن را به سرمایه‌گذار کلان بدهند که در مدت زمان کوتاهی کار را
جمع کند.
او البته به این نکته هم اشاره می‌کند که هر زمانی صحبت از ورود سرمایه‌گذار بخش خصوصی در طرح دره گردو بوده شهرداری عنوان کرده خود راسا این کار را انجام خواهد داد و همین امر باعث به کما رفتن طرح و بلاتکلیفی آن شده است.
مدیرکل دفتر فنی استانداری در ادامه با انتقاد از امکانات تفریحی موجود در شهر اراک هم می‌گوید : تنها تفریح مردم غذاخوردن در رستوران‌ها و بعضا خرید کردن است و فضای فراغتی در خور و متناسب با نیاز مردم نداریم.
ایجاد فضای فراغتی، مستلزم جلب و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است و این مهم ساز و کارهای خاصی می‌طلبد که در حال حاضر در شهرداری نه اراده‌ای در این خصوص است و نه برنامه‌ای!
طرح به شهرداری اراک واگذار شده
میراث فرهنگی و گردشگری یکی دیگر از نهادهایی است که نامش در پرونده طرح دره گردو به چشم می‌خورد.با مصطفی مرزبان،سرپرست میراث فرهنگی وصنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در همین رابطه گفت و گو می‌کنیم و مرزبان با بیان این که طرح دره گردو از طرح‌های منطقه نمونه گردشگری بوده که سال ۸۵در سفر ریاست جمهوری به تصویب رسیده،می‌گوید:ازسال ۸۶این طرح با عقد قرارداد به شهرداری اراک واگذار شد و اداره کل موافقت نامه تاسیسش را از میراث فرهنگی و گردشگری به راه و شهرسازی معرفی کرد که براین اساس شهرداری به عنوان سرمایه‌گذار مادر،وارد فاز بعدی اجرای طرح شود.
مرزبان درباره دریافت اعتبار ملی برای این پروژه هم می‌گوید: میراث فرهنگی ۲سال است هیچ‌گونه اعتباری چه از نظر استانی و چه از نظر ملی برای این پروژه دریافت نکرده و همه کارها به عنوان سرمایه‌گذار اصلی از طریق شهرداری انجام می‌شود.
ما تنها در قالب مشارکت همکاری می‌کنیم
اوقاف و امور خیریه نهاد دیگری است که نامش ابتدای گزارش آمد و در این مدت به عنوان یکی از نهادهای درگیر در طرح دره گردو شناخته شده است. دلیلی که باعث می‌شود پای صحبت‌های علی قربانی، معاون بهره‌وری اقتصادی اوقاف و امور خیریه استان مرکزی بنشینیم و با او از حق مالکیت اوقاف در این طرح بگوییم و بشنویم که کل اصل پلاک برای اوقاف بوده و با این حال اوقاف فقط در قالب مشارکت در این طرح همکاری می‌کند و جلوی طرح را نمی‌گیرد.
قربانی در توضیح بیشتر می‌گوید: اگر شهرداری یا هر مجموعه دیگری به خواسته‌های ما به عنوان مالک رضایت دهند ما با اجرای طرح مشکلی نداریم.
با تمام این تفاسیر، طرح دره گردو در شهری که به خاطر صنعتش شناخته شده و از زیرساخت‌های گردشگری و تفریحی بهره چندانی نبرده است، می‌تواند یک قدم مهم باشد تا مردم این شهر بتوانند مقداری از بار خستگی‌های روزمره کاری را در این منطقه بر زمین بگذارند، اما در واقعیت و خارج از طرح و پرونده‌های کاغذی، ناهماهنگی موجود بین دستگاه‌های مختلف اجرایی و اداری و نگاه محدود و بسته حاکم بر این دستگاه‌ها، دلیلی است که باعث شده این طرح هم مثل بسیاری از پروژه‌ها به سرانجام نرسد!
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
