ارتباط شكل چاقی با بروز بیماری‌ها
مهرداد رحیم‌زاده مشاور تغذیه و رژیم‌درمانی
مقدار چاقی یكی از شاخص‌های مهم اندازه‌گیری سلامت است كه معمولا با شاخص توده بدنی سنجیده می‌شود، اما مهم‌تر از شاخص چاقی چگونگی توزیع این مقدار از چربی در بدن است.
منظور از چاقی مردانه چیست؟ اصولا هرچه تجمع چربی در پایین‌تنه بیشتر باشد تاثیر آن در سلامت متابولیكی كمتر و هرچه این تجمع به بالاتنه نزدیك‌تر باشد احتمال خطر بیماری‌های متابولیك از قبیل دیابت، فشار خون، گرفتگی عروق كرونر قلب و كبد چرب بیشتر است. در مردان چاق، چربی زیر پوست شكم بیشتر جمع می‌شود. به این نوع چاقی، نوع مركزی، بالاتنه، مردانه یا چاقی سیبی شكل گفته می‌شود. در زنان، چربی بیشتری در نواحی پایین شكم و لگن و ران‌ها جمع می‌شود. به این نوع چاقی، چاقی محیطی، زنانه یا گلابی شكل می‌گویند. پس می‌توان نتیجه گرفت چاقی مردانه همان چاقی سیبی‌شكل است.
چرا بسیاری از زنان شكم بزرگ دارند؟ بعد از ناحیه زیر پوست، چربی در احشا، پشت صفاق و دور كلیه‌ها جمع می‌شود. میزان سوخت‌وساز این چربی‌ها بیش از شكم و ناحیه سرینی و ران‌هاست. این ترتیب اهمیتی خاص از نظر سوخت‌و‌سازی دارد. نتایج مطالعات نشان داده است سلامت كبد به‌طور مستقیم تحت‌تاثیر چربی جمع‌شده در اعضای داخلی بدن است. به‌علاوه چربی احشایی بدن به‌عنوان سوخت در فعالیت بدنی بیش از سایر قسمت‌‌ها مصرف می‌شود. البته در برخی شرایط این ترتیب تغییر پیدا می‌كند. مثلا در زنان شیرده فعالیت سوخت و سازی چربی ناحیه سرینی- رانی بیشتر می‌شود.
چاقی شكمی زمینه‌ساز بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲، حملات قلبی و گرفتگی رگ‌هاست؛ زیرا به این وسیله اسیدهای چرب در معرض رادیكال‌های آزاد كه از طریق غذا، هوا و نوشیدنی وارد بدن شده‌اند، اكسید شده و چربی‌های مضر (LDL) را ایجاد می‌كنند.
مشكلات متابولیكی از چاقی شكمی می‌آید: بررسی‌ها نشان داده است چاقی‌های شكمی با عوارضی مانند دیابت، فشار خون بالا، ناراحتی‌های عروقی و بالارفتن چربی خون ارتباط دارد. در واقع فشار خون بالا و ناراحتی‌های قلبی - عروقی، بیشتر در كسانی بروز می‌كند كه نسبت دور كمر به لگن در آنها بیشتر است. چنین افرادی بیشتر در خطر پارگی ناگهانی عروق مغزی نیز قرار دارند. بنابراین از طریق اندازه چربی شكمی در مقایسه با (شاخص توده بدن)، بهتر می‌توان احتمالا بروز سكته را پیش‌بینی كرد. دلیل آن‌كه چربی شكمی یك تهدید جدی برای سلامتی محسوب می‌شود این است كه با افزایش فشار خون، افزایش كلسترول بد خون (LDL) و دیابت ارتباط دارد. همچنین افرادی كه شكم بزرگ‌تری دارند، سطوح بالاتری از مواد التهابی در خونشان دیده می‌شود. التهاب دائم در عروق خونی در بیماری‌های عروقی، حمله قلبی، سرطان و سكته مغزی دخالت دارد.
چگونه شكم‌های بزرگ را آب كنیم؟ دو راه برای كاهش چربی‌های انباشته‌شده در بالاتنه و به‌ویژه شكم وجود دارد؛ یكی آن‌كه باید از ورود چربی‌ها به بدن با اصلاح تغذیه‌ای جلوگیری و كالری دریافتی را كاهش داد.
دیگر این‌كه با افزایش فعالیت‌های منظم، تحركی روزانه برای استفاده بیشتر از چربی‌ها داشت و موتور سوخت‌وساز بدن را به راه انداخت. توجه داشته باشید چربی سوخته‌شده از یك موضع انتخاب نمی‌شود و بعد از مدتی چاقی به‌طور عمومی كاهش خواهد یافت.
منظور از چاقی مردانه چیست؟ اصولا هرچه تجمع چربی در پایین‌تنه بیشتر باشد تاثیر آن در سلامت متابولیكی كمتر و هرچه این تجمع به بالاتنه نزدیك‌تر باشد احتمال خطر بیماری‌های متابولیك از قبیل دیابت، فشار خون، گرفتگی عروق كرونر قلب و كبد چرب بیشتر است. در مردان چاق، چربی زیر پوست شكم بیشتر جمع می‌شود. به این نوع چاقی، نوع مركزی، بالاتنه، مردانه یا چاقی سیبی شكل گفته می‌شود. در زنان، چربی بیشتری در نواحی پایین شكم و لگن و ران‌ها جمع می‌شود. به این نوع چاقی، چاقی محیطی، زنانه یا گلابی شكل می‌گویند. پس می‌توان نتیجه گرفت چاقی مردانه همان چاقی سیبی‌شكل است.
چرا بسیاری از زنان شكم بزرگ دارند؟ بعد از ناحیه زیر پوست، چربی در احشا، پشت صفاق و دور كلیه‌ها جمع می‌شود. میزان سوخت‌وساز این چربی‌ها بیش از شكم و ناحیه سرینی و ران‌هاست. این ترتیب اهمیتی خاص از نظر سوخت‌و‌سازی دارد. نتایج مطالعات نشان داده است سلامت كبد به‌طور مستقیم تحت‌تاثیر چربی جمع‌شده در اعضای داخلی بدن است. به‌علاوه چربی احشایی بدن به‌عنوان سوخت در فعالیت بدنی بیش از سایر قسمت‌‌ها مصرف می‌شود. البته در برخی شرایط این ترتیب تغییر پیدا می‌كند. مثلا در زنان شیرده فعالیت سوخت و سازی چربی ناحیه سرینی- رانی بیشتر می‌شود.
چاقی شكمی زمینه‌ساز بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲، حملات قلبی و گرفتگی رگ‌هاست؛ زیرا به این وسیله اسیدهای چرب در معرض رادیكال‌های آزاد كه از طریق غذا، هوا و نوشیدنی وارد بدن شده‌اند، اكسید شده و چربی‌های مضر (LDL) را ایجاد می‌كنند.
مشكلات متابولیكی از چاقی شكمی می‌آید: بررسی‌ها نشان داده است چاقی‌های شكمی با عوارضی مانند دیابت، فشار خون بالا، ناراحتی‌های عروقی و بالارفتن چربی خون ارتباط دارد. در واقع فشار خون بالا و ناراحتی‌های قلبی - عروقی، بیشتر در كسانی بروز می‌كند كه نسبت دور كمر به لگن در آنها بیشتر است. چنین افرادی بیشتر در خطر پارگی ناگهانی عروق مغزی نیز قرار دارند. بنابراین از طریق اندازه چربی شكمی در مقایسه با (شاخص توده بدن)، بهتر می‌توان احتمالا بروز سكته را پیش‌بینی كرد. دلیل آن‌كه چربی شكمی یك تهدید جدی برای سلامتی محسوب می‌شود این است كه با افزایش فشار خون، افزایش كلسترول بد خون (LDL) و دیابت ارتباط دارد. همچنین افرادی كه شكم بزرگ‌تری دارند، سطوح بالاتری از مواد التهابی در خونشان دیده می‌شود. التهاب دائم در عروق خونی در بیماری‌های عروقی، حمله قلبی، سرطان و سكته مغزی دخالت دارد.
چگونه شكم‌های بزرگ را آب كنیم؟ دو راه برای كاهش چربی‌های انباشته‌شده در بالاتنه و به‌ویژه شكم وجود دارد؛ یكی آن‌كه باید از ورود چربی‌ها به بدن با اصلاح تغذیه‌ای جلوگیری و كالری دریافتی را كاهش داد.
دیگر این‌كه با افزایش فعالیت‌های منظم، تحركی روزانه برای استفاده بیشتر از چربی‌ها داشت و موتور سوخت‌وساز بدن را به راه انداخت. توجه داشته باشید چربی سوخته‌شده از یك موضع انتخاب نمی‌شود و بعد از مدتی چاقی به‌طور عمومی كاهش خواهد یافت.
