فرصتی برای مقابله با یكجانبهگرایی آمریكا
محسن پاكآیین كارشناس ارشد روابط بینالملل
سفر آقای كاسیس وزیر خارجه سوئیس دوشنبه 17شهریور از چند جهت قابل بررسی است. نخست اینكه این سفر در آستانه یكصدمین سالگرد اعلام روابط رسمی میان ایران و سوئیس صورت میگیرد و در عین حال فرصت مناسبی است كه روابط دوجانبه و منطقهای و بینالمللی با وزیر خارجه سوئیس مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد. در همین رابطه قرار است آقای كاسیس با رئیسجمهور و وزیر خارجه ایران دیدار و گفتوگو داشته باشد. در بحث روابط دوجانبه و همچنین تعاملات اقتصادی، سوئیس آزادترین اقتصاد اروپا را دارد و مثل بقیه كشورهای اروپایی قید و بندهایی را برای رابطه با ایران ندارد. كشورهای اروپایی به طور معمول برای برقراری رابطه با ایران، با آمریكا هماهنگیهایی را انجام میدهند اما سوئیس چندان خود را مقید به این محدودیتها نمیداند. به همین دلیل چند هفته بعد از توافق هستهای ایران، وزیر خارجه سوئیس به ایران سفری كرد و در واقع همكاریهای اقتصادی ایران و سوئیس، مسیر خود را ادامه داد و در دوران تحریمها هم این ارتباط قطع نشد. بنابراین ایران میتواند در حوزه اقتصادی روابطی را با این کشور برقرار كند. سوئیس یكی از خریداران پتروشیمی ایران بوده است و در حوزه ریلی و همچنین اجرای پروژههایی در حوزه راهسازی با ایران همكاریهایی داشته و به نظر میرسد كه در حوزه اقتصادی در سه بخش تجارت، اجرای پروژههای عمرانی و گردشگری بتوانیم همكاری خوبی داشته باشیم. در حوزه تجاری این تعاملات میتواند شامل فرآوردههای نفتی مانند پتروشیمی باشد. نفس سفر وزیر خارجه سوئیس به لحاظ سیاسی نشاندهنده این است كه اروپاییان تمایل دارند روابط خود با ایران را حفظ كرده و توسعه دهند. بهخصوص بعد از اینكه در ایران سیاست نگاه به شرق تقویت شد، این نگرانی در بین اروپاییان بهوجود آمد كه ممكن است یكی از شركای اقتصادی دیرین خود را در منطقه از دست بدهند و ایران به طرف كشورهای غیراروپایی مثل روسیه، چین و هند گرایش پیدا كند. از این رو به نظر میرسد كه سفر وزیر خارجه سوئیس در این برهه زمانی، برداشتن گامهایی در جهت توازن روابط ایران و اروپا است. در همین حوزه سیاسی، نقطه مشترك ایران و بسیاری از كشورهای جهان از جمله اروپاییان، مقابله با یكجانبهگرایی آمریكا است. شواهد نشان میدهد كه اروپاییان هم به دلایل مختلف تمایل ندارند كه رویكرد استبدادی آمریكا را نسبت به خود حفظ كنند و رگههایی از تمایل به استقلال از آمریكا در بحثهایی مثل حقوق بشر، محیط زیست، یونسكو و برنامه هستهای ایران دیده میشود. بنابراین فرصت حضور وزیر خارجه سوئیس در ایران، میتواند در این حوزه نیز مورد استفاده قرار گرفته و تلاشهایی در جهت تقویت جبهه چندجانبهگرایی علیه آمریكا صورت گیرد.