مردان سیاست در ایران چقدر اهل استفاده از محصولات فرهنگی و هنری هستند و با استانداردهای جهانی چقدر فاصله دارند؟
جای خالی فرهنگ در سبد سیاست
هیچ اتفاق تازهای رخ نداده، قصه همان است که بود؛ اهالی سیاست در کشور ما خیلی به خواندن کتاب و تماشای فیلم و سریال توجه نشان نمیدهند و بهنظر میرسد اگر هرسال این نظرسنجیها تکرار شود، باز هم به همان نتایج برسیم؛ احتمالا اگر نهادی دست به کار شود و هر سال یک تحلیل آماری دقیق از نسبت اهالی سیاست با فرهنگ و محصولات فرهنگی تدارک ببیند، به زحمت هر سال رشد اندکی را شاهد باشیم. مهمترین و جدیترین عذر همه ما برای بیتوجهی به محصولات فرهنگ بهخصوص کتاب، مشغله است؛ نه فقط اهالی سیاست که همه ما با این عذر کلیشهای از کنار فرهنگ و بازار محصولاتش عبور کردهایم بیآنکه بدانیم همهچیز حتی اقتصاد و سیاست هم در زیرمجموعه فرهنگ جای میگیرد و هویت پیدا میکند. طبیعی است که سیاستمداران هم بهعنوان نمایندههای مردم در عرصههای مختلف، همین بیتوجهی به فرهنگ را به ارث برده باشند و بههمان عذر کلیشهای یعنی مشغله و گرفتاری اشاره کنند و چه بسا خودشان را بیشتر از هرکسی در اینباره محق فرض کنند. اما اینجا ضمن اشاره به پاسخهای برخی سیاسیون درباره آخرین فیلمها و سریالهایی که دیدهاند یا کتابهایی که خواندهاند، دلایلی ذکر کردهایم که مهمترین و اصلیترین بهانه برای بیتوجهی به محصولات فرهنگی یعنی مشغله داشتن را زیر سوال میبرد و البته یکی دو پیشنهاد خوب هم داریم برای اهالی سیاست که میتواند مفید باشد و چه بسا زمینه رستگاری را برایشان فراهم کند.
فرمانده کل قوا مشغله بیشتری دارد یا استاندار، بخشدار، نماینده مجلس، عضو کمیسیون، روسای سه قوه یا هرکس دیگری در مجموعه قوای سهگانه؟ پاسخ این سوال روشن است و بد نیست به این پاسخ یک نکته قابل توجه را هم اضافه کنید؛ رهبر ایران کتابخوانترین رهبر در بین رهبران کشورهای جهان است. سه سال پیش در گزارشی مستند و مفصل به این موضوع پرداختیم و توضیح دادیم که چرا آیتا... خامنهای کتابخوانترین رهبر جهان است اما با این حال به این چند مورد درباره ایشان توجه داشته باشید:
مقام معظم رهبری، بسیار کتاب میخوانند به این نشان که ایشان هرسال برای تعداد قابلتوجهی کتاب، تقریظ مینویسند.
مقام معظم رهبری بهصورت منظم با اهالی فرهنگ ازجمله سینماگران، نویسندگان و شاعران دیدارهای رسمی دارند.
سالهاست که بسیار منظم و مشخص، پانزدهم ماه مبارک رمضان که مصادف است با میلاد امام حسن مجتبی (ع)، رهبر انقلاب در دیدار با شاعران، جلسه شعرخوانی برگزار میکنند.
نقل است از آیتا... گلپایگانی، مسوول دفتر رهبر معظم انقلاب در مراسم تکریم مقام کتابداران که گفتهاند مقام معظم رهبری بزرگترین مروج کتابخوانی است و شبی نیست که بدون مطالعه سر به بستر بگذارند؛ این عادت در خانواده ایشان نیز دیده میشود.
رابطه مقام معظم رهبری و کتاب به اندازهای است که دربارهاش یک کتاب نوشته شده است: «من و کتاب» گزیدهای است از سخنان رهبر معظم انقلاب درباره کتاب و کتابخوانی که توسط انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است. بد نیست اهالی سیاست نگاهی به این کتاب بیندازند و جالب است که در این کتاب با نظرات یک رهبر سیاسی درباره کتاب مواجه نخواهید شد. در این کتاب با دیدگاههای یک عالم فرزانه و یک فرهیخته مواجه خواهید شد که در حوزه علوم انسانی از ادبیات تا روانشناسی و جامعهشناسی صاحب دانش و نگاه است.
برنامه منظم بازدید ایشان از نمایشگاه کتاب هم معرف حضور همه است و شاید بد نباشید توضیحات یکی از مدیران نشر ثالث را درباره رهبر انقلاب بدانید که گفتهاند ایشان کتاب میخرند و هدیه قبول نمیکنند.
بهنظر میرسد همین موارد کافی باشد برای اهالی سیاست و همه ما در این سرزمین پهناور که باور کنیم اگر بخواهیم فرصت هست برای کتاب خواندن. به تمام موارد بالا این را هم اضافه کنید که رهبر انقلاب با همه دانش و فرزانگی همواره در سخنرانیها دستهای کاغذ کوچک یا به اصطلاح فیش در دستشان دارند و از نوشتن و مکتوب کردن سرفصل صحبتهایشان ابایی ندارند، در حالیکه یادداشت کردن سرفصلها یا نوشتن سخنرانیها بین سیاسیون و بهخصوص برخی روسایجمهور معمول نیست که هیچ؛ مواردی بوده که برخی سیاستمداران پشت تریبونهای رسمی با صدای بلند فکر کردهاند و نکاتی را به اطلاع مردم رساندهاند که مبنای درست یا قابل اجرا نداشته است.
مثل ترامپ نباشید
مردان و زنان سیاست در تمام جهان اگر کتاب نخوانند، سعی دارند که خودشان را کتابخوان نشان بدهند. این یک تفاخر سیاسی است برای تمامی سیاستمداران در تمام جهان. باراک اوباما رئیسجمهوری سابق آمریکا سالهای زیادی است که فهرست فیلمها، سریالها و کتابهای مورد علاقهاش را در پایان هر سال میلادی یعنی در همین دیماه معرفی میکند؛ یعنی میتوان علاقمندیهای او را سال به سال دنبال کرد و همین روزها فهرست کتابها، فیلمها و سریالهای مورد علاقه اوباما در سال 2020 منتشر شده است. بهعلاوه اینکه او و همسرش میشل اوباما بارها در زمینه تولید فیلم، سریال و محصولات فرهنگی مشارکت و سرمایهگذاری میکنند.
از دیگر سیاستمداران جهان هم میتوان نمونههایی را ذکر کرد اما بگذارید به همین مورد بسنده کنیم که حتی رئیسجمهوری این روزهای آمریکا یعنی دونالد ترامپ هم بارها تلاش کرده خودش را کتابخوان جلوه بدهد؛ هر چند موفق نبوده و دم خروس کتابنخواندنش بارها از لابهلای حرفها و حتی عکسهای منتشر شده از او بیرون زده است؛ مثلا او بارها کتابهای مهم و تاثیرگذار را خستهکننده و کسالتبار توصیف کرده و گفته که حوصلهاش را سر بردهاند یا گاهی عکسهایی از او منتشر شده که به شکل ناشیانهای کتاب در دست میگیرد. بهعلاوه همه اینها مایکل وولف به صراحت در کتاب آتش و خشم نوشته است که ترامپ کتاب نمیخواند، موسیقی گوش نمیدهد و او را کودکی توصیف کرده که مشتاق خوشنودی لحظهای است. همین امسال به تاریخ 26 دی ماه در گزارشی با عنوان کتاب دارد، ادب ندارد اشاره کردیم که ترامپ سیاستمداری است که کتابهای زیادی نوشته و کتابهایش درتمام جهان و حتی در ایران پرفروش هستند اما اهل کتابخواندن نیست و با ادبیات هم هیچ نسبتی ندارد. اینجاست که باید از اهالی سیاست خواهش کرد که دوستان، مثل ترامپ نباشید.
یک پیشنهاد معقول و بهصرفه
خوزستان درگیر سیل است و مگر میشود از استاندار، فرماندار، شهردار، نمایندگان استان در مجلس و دیگر اهالی سیاست خواست که گرفتاری مردم را رها کنند و کتاب بخوانند؟ این حرف ما نیست؛حرف یکی از مسوولان این استان است که به خبرنگار جامجم گفته و نخواسته نامش فاش شود. با این نگاه در استانهای مرزی و مرکزی در شمال و جنوب کشور و بیشتر از همه در پایتخت میتوان گرفتاریها و مشغلههایی پیدا کرد که عذر مناسبی باشد برای کتاب نخواندن، فیلم ندیدن و بیتوجهی به فرهنگ. در جهان مرسوم است که اهالی سیاست، مشاوران فرهنگی دارند؛ مشاورانی که به آنها میگویند چه فیلمها و کتابهایی مهم است و باید آنها را ببینند یا بخوانند. این مشاوران میتوانند خلاصه کتابها را در اختیار اهالی سیاست بگذارند یا درباره موضوعات فرهنگی و بازتابها و حاشیههای هر موضوع به سیاسیون مشاوره بدهند. همچنین این مشاوران فرهنگی اگر به اندازه کافی فرهیخته باشند و اهل قلم، میتوانند در طراحی یا حتی نوشتن سخنرانیها به اهالی سیاست کمک کنند؛ شاید روزگاری برسد که از سیاستمداران کشورمان سخنرانیهای تاثیرگذار و بهیادماندنی بشنویم. همچنین مشاوران فرهنگی میتوانند رفتارها و آداب فرهنگی را به مردان سیاست گوشزد کنند، مثلا اینکه در جایگاهی نیستند و زیبا نیست که با هر سیاستمداری از هر جای جهان با هر جنسیتی و در هر جایگاه عکس سلفی بگیرند.
انتخاب مشاوران فرهنگی در صورتی که درست انجام شود، هم دیدگاه شخصیت سیاسی را ترمیم میکند و هم زاویه دید و نگاهش را توسعه میدهد و نشان شخصیتی(personal branding) او را تا اندازه زیادی نزد مردم بالا میبرد. با همه اینها در کشور ما و برای سیاستمداران ما مشاور فرهنگی فقط یک جایگاه تشریفاتی است که هزینهبردار است و بیفایده، در حالی که وجود مشاوران فرهنگی در درازمدت، رشد و ارتقای رفتار و دانش فرهنگی اهالی سیاست را بهدنبال دارد و به کمالات آنها میافزاید و از همه مهمتر اینکه مشاوران فرهنگی حتما برای اهالی سیاست با ذکر مصادیق و جزئیات توضیح خواهند دارد که یک سیاستمدار اهل فرهنگ با یک سیاستمدار بافرهنگ چقدر متفاوت است.
همه اینها که گفتیم و نوشتیم البته میتواند درباره تکتک ما در هر نقش و جایگاه اجتماعی مصداق داشته باشد اما در اندازههای کوچکتر و با گستردگی کمتر.
-
سهم نوجوانان از آنتن
-
کرونا، یک بیدارباش بزرگ است
-
تصور عجیب دولت از جیب مردم
-
لیبی تسلیم توطئه شیاطین نخواهد شد
-
جای خالی فرهنگ در سبد سیاست
-
آسمان هست غزل هست کبوتر داریم...
-
بازگشت عصر جدید با هشتگ
-
نفوذ در بــودجـه
-
یک فیس لیفت جدید!
-
نیویورک تایمز: مصونیت قضایی بنسلمان پروندههای جنایی او را لغو میکند
-
نیمی از آمریکاییها خواستار حذف الکترال کالج از نظام انتخاباتی هستند
-
مشق ایمنی از مدارس آغاز میشود
-
درس مدیریت بحران از زلزله بم
-
تیر خلاص به لایحه بودجه