اتمام حجت با سئول

بررسی آخرین تحولات در روابط ایران و کره‌جنوبی پس از توقیف کشتی این کشور در خلیج فارس

اتمام حجت با سئول

کره‌ای‌ها که زمانی یکی از شرکای اقتصادی مهم ایران بودند، در سال‌های گذشته این‌قدر رفتار ناپخته‌ای در روابط با ایران از خود نشان دادند که روابط تهران - سئول در یکی از تیره‌ترین مقاطع خود قرار گرفته‌است. اوج رفتار غیردوستانه کره‌ای‌ها به عدم پرداخت بدهی‌هایشان به جمهوری اسلامی ایران مربوط است؛ مبلغی که ارقام مختلفی بین هفت تا 9میلیارد دلار برای آن مطرح شده و کشور کره باید در ازای نفتی که از ایران وارد کرده به ایران بپردازد اما به بهانه تحریم‌های آمریکا از پرداخت این رقم خودداری می‌کند. نکته عجیب این‌که ووری بانک کره اعلام کرده حق‌العمل و اجرت نگهداری پول را هم از ایران می‌خواهد. در واکنش به چنین رفتار غیردوستانه‌ای از سوی مقامات کره‌جنوبی، ایران نیز حسن‌نیت را در تعامل با این کشور کنار گذاشته و پس از چندین بار هشدار و اتمام‌حجت با کره‌جنوبی، روز دوشنبه کشتی حامل محموله نفتی این کشور در خلیج‌فارس توسط نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شد. اکنون قرار است هیاتی از کره‌جنوبی به تهران بیاید و با مقامات کشورمان درباره مسائل اخیر به گفت‌وگو بنشیند تا شاید گره‌ای که می‌شد با دست باز کرد اکنون با دندان باز کنند.

کره از اولین کشورهایی بود که پس از روی کار آمدن ترامپ، ایران را ترک کرد. با شروع نخستین زمزمه‌های خروج آمریکا از برجام، ابتدا شرکت‌ها و صنایع کره‌ای همکاری‌های خود را با طرف ایرانی تقلیل دادند و پس از اقدام ترامپ در پاره کردن برجام، آنها برای همیشه به همکاری با ایران پایان دادند.
قطع همکاری شرکت‌های کره‌ای با ایران، تنها اقدام این کشور در سال‌های اخیر نبود، بلکه آنها با وجود رایزنی‌های فراوانی که مسؤولان وزارتخانه‌های خارجه، نفت و بانک مرکزی با مقامات این کشور انجام داده‌اند همچنان حاضر به پرداخت بدهی‌هایشان درخصوص خرید نفت و میعانات گازی از ایران نیستند و پول ایران در سئول بلوکه باقی مانده‌است.
 میزان بدهی کره‌جنوبی چقدر است؟
مقامات کشورمان در روزهای گذشته میزان بدهی سئول به تهران را حدود هفت میلیارد دلار عنوان کرده‌اند اما گزارشی که بانک‌های کره‌جنوبی منتشر کرده‌اند این رقم را حدود 9میلیارد دلار برآورد کرده‌است چرا که علاوه بر هفت میلیارد دلار پول نفت، ظاهرا حدود دو میلیارد دلار از دارایی‌های ایران نیز در بانک‌های کره مسدود شده‌است.  
به گزارش ایرنا، براساس اعلام روز سه‌شنبه بانک‌های کره‌جنوبی، حدود ۱۰ تریلیون وون (2/9میلیارد دلار) پول ایرانی در بانک‌های کره‌جنوبی تحت تحریم‌های ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای تهران، مسدود شده‌است. به گزارش خبرگزاری یونهاپ، از شهریور سال ۱۳۹۸، حدود سه تریلیون وون پول ایرانی در یک بانک کره‌جنوبی مسدود شده و این پول توسط شعبه سئول بانک ملت ایران واریز شده‌است.
گزارش می‌افزاید: علاوه بر این سه تریلیون وون، حدود هفت میلیارد دلار پول نفت ایران در دو بانک کره‌جنوبی به نام‌های بانک صنعتی کره و ووری بانک مسدود شده‌است.
جمهوری اسلامی ایران ماه‌هاست که از مسیرهای دیپلماتیک، پیگیر آزادسازی دارایی‌های خود در کره‌جنوبی است اما سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در نشست خبری روز دوشنبه، روند امور را بسیار کند خواند و نارضایتی ایران را بار دیگر به کره‌ای‌ها اعلام کرد.
در چنین شرایطی، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای از توقیف یک فروند شناور کره‌جنوبی با نام تجاری هانکوک چیمی حامل 7200تن مواد شیمیایی نفتی در خلیج‌فارس خبر داد.
بر اساس بیانیه سپاه، توقیف این شناور به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی به دلیل نقض پروتکل‌های زیست‌محیطی توسط کشتی کره‌جنوبی صورت گرفته‌است.
این همان اتفاقی است که سال گذشته در خصوص نفتکش انگلیسی نیز رخ داد و پس از این‌که نیروهای انگلیسی اقدام به توقیف محموله نفتی کشورمان در تنگه جبل‌الطارق کردند، ایران هم نفتکش انگلیسی را توقیف کرد.
 آیا اقدام ایران گروگانگیری است؟
بلافاصله پس از توقیف کشتی کره‌ای توسط سپاه، برخی مقامات کره‌ای و همچنین مقامات غربی دست به فضاسازی علیه ایران زدند و ایران را متهم به گروگانگیری کرده و از تعابیری چون دزدی دریایی برای اقدام ایران استفاده کردند. کره‌جنوبی هم اعلام کرد واحد مقابله با دزدی دریایی را روانه منطقه کرده‌است و مقامات آمریکایی نیز مدعی شده‌اند ایران با این کار به دنبال اخاذی است.
اما آیا واقعا آن‌طور که کره‌ای‌ها و متحدان‌شان ادعا می‌کنند اقدام ایران، گروگانگیری است؟
پاسخ این سوال منفی است و حتی شاید عنوان مقابله‌به‌مثل را نیز نتوان برای این اقدام جمهوری اسلامی ایران به کار برد، چراکه اقدام کره در مسدود کردن اموال ایران، برخلاف موازین بین‌المللی است اما ایران در چارچوب قوانین دریایی دست به توقیف محموله نفتی کره زده‌است.
ایران مسؤول حفظ امنیت آب‌های خلیج‌فارس در محدوده تنگه‌هرمز است و در همین چارچوب نفتکش کره‌ای را به دلیل ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی توقیف کرده و پرونده آن را برای طی مراحل قانونی تحویل مراجع قضایی کشور داده‌است.
در مورد دلیل همزمانی این اقدام با افزایش تنش‌ها میان ایران و کره بر سر بدهی‌های این کشور به تهران هم باید گفت وقتی کره‌ای‌ها هیچ‌گونه اقدامی برای حفظ روابط دوستانه انجام نمی‌دهند ایران هم دلیلی برای حرکت در این چارچوب نمی‌بیند. این همان اتفاقی است که در مورد توقیف نفتکش انگلیسی در سال گذشته افتاد و وزیر خارجه کشورمان در واکنش به برخی ادعاها مبنی بر گروگانگیری جمهوری اسلامی ایران گفت: ما در جریان اجرای وظایف خود برای حفظ امنیت خلیج‌فارس برخی اوقات از بعضی تخلفات چشم‌پوشی می‌کردیم و اکنون دلیلی ندارد که در برابر تخلفات انگلیسی‌ها در این منطقه چشم‌پوشی کنیم. اقدام ما در توقیف نفتکش انگلیسی یک عمل متقابل نبود، بلکه ما از تخلفات نفتکش انگلیسی چشم‌پوشی نکردیم و باید این تخلفات در دادگاه‌های ایران مورد بررسی قرار بگیرد.
 گروگانگیر، دولت کره‌جنوبی است
در این میان اگر هم قرار باشد کشوری متهم به گروگانگیری شود کره‌جنوبی است که در سخت‌ترین شرایط از پرداخت اموال جمهوری اسلامی ایران خودداری می‌کند. علی ربیعی،‌ سخنگوی دولت دیروز در نشست خبری با بیان این‌که ما به اتهام‌زنی‌ها عادت کرده‌ایم ، یادآورشد: اگر واقعا بحث گروگانگیری مطرح باشد، این دولت کره است که به بهانه‌های واهی هفت‌میلیارد دلار ما را نمی‌دهد. کره‌ای‌ها در شرایط سختی که مردم ما با آن مواجه هستند، از ارائه کالاهایی که تحت تحریم نیست هم به بهانه‌های واهی امتناع کردند. آنها مانع وارد کردن دارو و چند میلیون تن نهاده‌های دامی به ایران شدند. ما گروگانگیر نیستیم. اگر کسی گروگانگیر بوده، این دولت کره‌جنوبی است. حافظه تاریخی ملت ایران این مساله را فراموش نمی‌کند. کره‌ای‌ها هیچ تلاشی برای این‌که این پول بتواند در مسیری برای خدمت به مردم قرار بگیرد، انجام ندادند.
وی افزود: در مورد نفتکش کره‌ای هم باید بگویم، آنچه مقامات نظامی و قضایی ما اعلام کردند، بنا بر حکم قضایی بوده زیرا آلودگی نفتی در خلیج‌فارس داشته و قبلا هم به آن هشدار داده شده‌است. درخواست توقیف این کشتی از سوی یک نهاد فنی صادر شده و این مساله در دنیا هم مرسوم است و موضوع غامض و پیچیده‌ای نیست.
 هیات کره‌ای به تهران می‌آید
پس از تحولات اخیر، سخنگوی وزارت خارجه کره‌جنوبی اعلام کرده یک هیات دیپلماتیک از کشورش برای مذاکره در مورد آزادسازی کشتی توقیف‌شده کره‌ای به‌زودی راهی تهران می‌شود. به گزارش ایرنا، چوی یانگ سام در یک کنفرانس خبری افزود: این هیات توسط «کوه کیونگ سوک»، مدیرکل امور آفریقا و خاورمیانه این وزارتخانه سرپرستی خواهد شد.
 براساس این گزارش، انتظار می‌رود چوی‌جونگ، معاون اول وزیر خارجه کره‌جنوبی نیز هنگام سفر به تهران در اوایل هفته آینده به موضوع آزادسازی نفتکش توقیف شده بپردازد. سفر سه‌روزه برنامه‌ریزی‌شده وی پیش از توقیف نفتکش کره‌جنوبی برای یکشنبه ترتیب داده شده بود که ظاهرا به هفته آینده موکول شده و قرار است در مورد نحوه رهاسازی دارایی‌های مسدود شده ایران در این سفر رایزنی شود.
 استفاده از پول بلوکه‌شده برای خرید واکسن کرونا
همچنین یک مقام وزارت خارجه کره‌جنوبی از رایزنی سئول با ایران و آمریکا برای استفاده از پول بلوکه‌شده ایرانبه منظور خرید واکسن کرونا خبر داد. کره‌جنوبی همچنین می‌گوید با ایران توافق‌کرده که مساله نفتکش را دیپلماتیک حل کنند.
 به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری یونهاپ کره، این مقام کره‌ای افزود: ما برای این کار از وزارت خزانه‌داری آمریکا تائیدیه ویژه گرفته‌ایم و در حال برنامه‌ریزی برای پرداخت هزینه از طریق تسهیلات کوواکس هستیم. وی همچنین گفت: اما ایران به دلیل نگرانی از بروز مشکلات احتمالی در مسیر تبدیل پول‌هایش به دلار برای خرید واکسن، هنوز تصمیمی نگرفته‌است. سفیر ایران در سئول نیز پس از توقیف کشتی کره‌ای، صبح دیروز با کو کیونگ سوک، مدیرکل امور خاورمیانه و آفریقا در وزارت خارجه کره‌جنوبی در این رابطه دیدار و گفت‌وگو کرد.
یک مقام وزارت خارجه کره تاکید کرد که دوطرف همچنان توافق دارند که موضوع باید از طریق دیپلماسی حل شود. حل مسائل از طریق دیپلماتیک همان موضوعی است که جمهوری اسلامی ایران همواره بر آن تاکید داشته و کره‌ای‌ها در تعامل با ایران باید همواره در نظر داشته باشند که اگر قرار بر روابط دوستانه باشد، جمهوری اسلامی ایران همواره برای گسترش و تحکیم روابط پیشتاز است.
 در مقابل اگر کره بخواهد در مسیر دیگری حرکت کند بازنده اصلی، کره‌جنوبی است به‌ویژه این‌که روزانه حدود شش کشتی کره‌جنوبی از تنگه‌هرمز که ۷۰درصد واردات نفت کره‌جنوبی از آنجا تامین می‌شود عبور می‌کند و اگر نیروهای سپاه پاسداران از تخلفات نفتکش‌های کره‌ای چشم‌پوشی نکنند این کشور در آینده باید در انتظار توقیف نفتکش‌های دیگر خود نیز باشد.



نگاهی به توقیف‌ شناورهای متخلف
از سوی نیروهای جمهوری اسلامی ایران
آبان 99: یك فروند شناور حامل بیش از 300 هزار لیتر سوخت قاچاق در راستای ماموریت صیانت از آب‌های تحت حاكمیت جمهوری اسلامی ایران در خلیج‌فارس، به وسیله نیروهای ناوتیپ ۴۱۲ ذوالفقار نیروی دریای سپاه توقیف شد. شناور مذكور بدون مجوز و دارای 10 نفر خدمه بود.
مرداد 99: گارد ساحلی ایران یك فروند كشتی اماراتی را به خاطر تردد غیرقانونی در آب‌های كشورمان توقیف و خدمه آن را بازداشت كرد.
مرداد 98: یك فروند كشتی خارجی حامل سوخت قاچاق در اطراف جزیره فارسی، به وسیله رزمندگان سپاه توقیف شد. این كشتی كه حامل ۷۰۰ هزار لیتر سوخت قاچاق بود، پس از هماهنگی و حكم مراجع قضایی توقیف شد.
تیر 98: استینا امپرو، نفتكش انگلیسی به دلیل رعایت نكردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی در تنگه هرمز توقیف شد.
اردیبهشت 94: یك كشتی تجاری تحت حاكمیت آمریكا توسط نیروهای نظامی توقیف شد. كشتی باری توقیف‌شده با نام مرسك تایگریس با پرچم جزایر مارشال، پس از آن‌كه دستور تغییر مسیر به سمت بنادر ایران را نپذیرفت، با شلیك گلوله اخطار، مجبور به تغییر مسیر و راهی آب‌های ایران شد. دلیل توقیف این كشتی، تخلفات مالی عنوان شد و اداره بنادر ایران پس از مراجعه به دادگاه، حكم توقیف این كشتی را گرفت.
این كشتی چندی بعد با پرداخت غرامت خسارتی كه به سكوی 13 پارس جنوبی زده بود، توسط سپاه آزاد شد.
خرداد 93: كشتی 1000 تنی یحیی یحیی با تابعیت سومالیایی در حین قاچاق محموله 500 هزار لیتری گازوئیل به مقصد یكی از كشورهای حاشیه خلیج‌فارس، توسط گروه گشتی ناوتیپ رزمی 112 ذوالفقار منطقه یكم دریایی سپاه كشف و توقیف شد.
خرداد 93: محموله ۶۰ هزار لیتری سوخت قاچاق توسط نیروی دریایی سپاه كشف و توقیف شد. این محموله سوخت قاچاق به همراه پنج نفر قاچاقچی دستگیرشده، برای طی مراحل قانونی به مقامات قضایی منطقه كنگان و عسلویه تحویل داده شدند.
مرداد 92: نفتكش هندی دش شانتی در بندرعباس و به اتهام آلوده كردن آب‌های خلیج‌فارس توقیف شد.