ویروس كرونا قبل از این در فیلم «عفونت» سودربرگ به نمایش درآمده بود
چه کسی کرونا را ساخت؟
آیا فیلمهای سینمایی میتوانند الهامبخش واقعیتهایی باشند كه در آیندهای دور یا نزدیك اتفاق خواهند افتاد؟ آیا محصولات صنعت سینما میتوانند پیشبینی رخدادهای آینده را بكنند و خبر از چیزهایی بدهند كه مدتی بعد اتفاق میافتند؟ در نگاه اول بسیاری به این پرسش پاسخ منفی میدهند. اما زمانی میرسد كه وقوع یك اتفاق خاص یا تلخ، ذهن مردم را به این سمت و سو میبرد كه نسبت به این واقعه دانایی و شناخت قبلی داشتهاند. با كمی فشار به مغز، آدمها به یاد میآورند كه این حادثه و واقعه را پیش از این در یك فیلم سینمایی و به عنوان ماجرایی تصویری تجربه كردهاند. معمولا هر چند یك بار، این اتفاق میافتد و داستان تخیلی یك فیلم سینمایی رنگ و بویی واقعی به خود میگیرد. انگار كه سازندگان فیلم، ماجرای داستان محصولشان را قبلا در خواب دیده اند و حالا آن خواب رنگ واقعیت به خود گرفته است. «عفونت» استیون سودربرگ فیلمساز كانادایی تبار سینما كه در سال 2011 اكران عمومی شد، یكی از همین فیلمهاست كه فاجعه ویروس كرونا را به شكلی غیرقابل باور پیشبینی كرده بود. اما این تنها محصول صنعت سینما نیست كه چنین پیشگویی دقیقی از اتفاقی در آینده را ارائه میدهد.
عفونت اگر بعد از شیوع ویروس كرونا اكران عمومی میشد، همگان میگفتند فیلم داستانش را با الهام از این واقعه گرفته است. اما واقعیت برعكس و این است كه ماجرای كرونا داستانش را از این فیلم برداشت كرده است! ویروس كرونا هشت سال بعد از نمایش عمومی فیلم سودربرگ، چین و بقیه كشورهای دنیا را در بهت و حیرت و نگرانی فرو برده است.
داستان چندلایه
این درام دلهرهآور و تعلیقی كه محصول شرکت برادران وارنر است، جمع باشكوهی از بازیگران درجه یك سینما را در نقشهای مختلف خود دارد. ماریون كوتلار فرانسوی كه در زمان نمایش عمومی فیلم مورد توجه تماشاگران و منتقدان بود، در كنار مت دیمون، گیوینت پالترو، جودلا، كیت وینسلت، لاورنس فیشبرن و جنیفر ال بازیگران عفونت هستند. داستان فیلم درباره بازگشت یكی از شخصیتهای آن از سفری از هنگكنگ است. بهزودی مشخص میشود او یك بیماری ناشناخته را با خودش از هنگ كنگ به سوغات آورده است. بهزودی این ویروس در سطح وسیعی پخش میشود. تلاش پزشكان و دانشمندان برای شناسایی ویروس و راههای مقابله با آن، با داستان زندگی خانوادگی مبتلایان به این ویروس گره خورده و همراه میشود.
الهام از واقعیتها؟
سودربرگ داستانی چندلایه را با حضور شخصیتهایی متنوع ارائه میدهد تا درامی شبیه دیگر ساختههای موفق خود خلق كند. این شیوه روایت چندلایه، جزو سبك كار فیلمساز به حساب میآید، كه در آن تخصص خوبی دارد. اسكات زد برنز كه سال 2009 «خبرچین» را با سودربرگ كار كرده بود، ایده گسترش یك ویروس خطرناك در آمریكا را با سودربرگ مطرح میكند. استقبال فیلمساز از درامی پزشكی كه جان میلیونها انسان را به خطر میاندازد، باعث میشود تا برنز سریعا كار نگارش فیلمنامه را شروع كند. این فیلمنامهنویس ایده داستان را از چند رخداد تلخ هم چون اپیدمی سارس در سال 2003 و اپیدمی فلو در سال 2009 گرفته بود. برنز برای ارائه یك داستان واقعگرا، به سراغ تعدادی از همكاران سازمان بهداشت جهانی رفته و مشاورههایی از آنان میگیرد.
درام واقعگرا
نكته تلخ این است كه كلید فیلمبرداری عفونت اواسط سال 2010 در هنگكنگ زده میشود. شیكاگو، آتلانتا، لندن، جنوا و سان فرانسیسكو مقصدهای بعدی سازندگان فیلم هستند. اولین نمایش عفونت در جشنواره بینالمللی فیلم ونیز 2011 بود، جایی كه مورد استقبال بالای منتقدان قرار میگیرد. چند روز بعد، اكران عمومی فیلم در آمریكا و بقیه كشورهای دنیا آغاز میشود. با توجه به هزینه تولید 60 میلیون دلاری این درام دلهره آور، فروش جهانی
136 میلیون دلاری آنرا میتوان فروشی خوب و مقبول برای یك كار غیرتجاری و تلخ ارزیابی كرد. سودربرگ آن زمان اعلام كرد به دنبال ساخت درامی واقعگرا از یك داستان
تكاندهنده و دلهره آور بوده است. به گفته او، داستان فیلم قصد داشته درباره سلامت عمومی مردم جامعه و واكنش دانشمندان به یك اپیدمی خطرناك پزشكی صحبت كند. جالب خواهد بود اگر او و برنز درباره پیشگویی علمی و پزشكی خود با رسانهها به گفتوگو بنشینند.
تئوری توطئه؟
شباهت داستان عفونت با ماجرای كرونا، بازار طرفداران تئوری توطئه را هم داغ كرده است. آنها كه در پس هر اتفاقی به دنبال یك تئوری پنهان هستند، با توجه به این شباهت عجیب و غریب صحبت از «مسائل پشت پرده» و این جور چیزها میكنند. به باور این گروه، ماجرای كرونا یك اتفاق معمولی و یك اشتباه از جانب چند آدم نیست. آنها با اشاره به رقابت سخت دو كشور آمریكا و چین در بازار بینالمللی و اقتصاد و ضربههایی كه آمریكا از طرف چین خورده، به این موضوع اشاره میكنند كه كرونا محصول صادراتی آمریكاییها برای چینیهاست! طرفداران تئوری توطئه ادعا میكنند برخی در آمریكا (كه میتواند طیف وسیعی از سیاستمداران و مالكان شركتهای بزرگ اقتصادی را دربر بگیرد) با بهرهگیری از داستان فیلم عفونت، تصمیم گرفتهاند ماجراهای داستان فیلم را در عالم واقعیت بر سر چینیها بیاورند. این گروه نیازی نمیبینند برای ادعایشان دلایل زیادی بیاورند. آنها میگویند تماشای دوباره فیلم سودربرگ میتواند همگان را از صحت این ادعا مطمئن كند.