گفتوگو با شهردار میبد؛ شهر جهانی زیلو که حالا شهر خلاق فرهنگ و هنر در حوزه سفال و سرامیک هم هست
ایجاد شبکه بازار فروش در 14شهر و روستای صنایع دستی
اگر کمی اهل هنر و دوستدار صنایعدستی باشید، حتما میدانید نام شهر تاریخی میبد گره خورده با زیلو، یعنی چند سالی است که این پیوند پررنگ شده و رسمیت یافته، درست از 5آذر 1397 که میبد بهعنوان شهر جهانی زیلو انتخاب شد. این شهر که در شمال استان یزد قرار دارد و با پیشینه چندهزارساله، یکی از شهرهای تاریخی و دیدنی استان به شمار میرود و بهواسطه بافت تاریخیاش، بسیاری از نقاط آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، حالا یک افتخار دیگر را بر پیشانی دارد؛ افتخار عنوان شهر خلاق فرهنگوهنر در حوزه صنایعدستی سفال و سرامیک. این عنوان را شهرستان میبد به دلیل داشتن صنایع دستی متنوع بهخصوص سفال و سرامیک در اردیبهشت امسال کسب کرد. دراینباره گفتوگویی با علیرضا نقوی، شهردار میبد داشتیم که میگوید از فرصت انتخاب این شهر بهعنوان شهر جهانی زیلو و شهر خلاق فرهنگ و هنر استفاده کردهاند تا بهترین و بیشترین حمایت را از هنرمندان صنایع دستی شهرستان و استان داشته باشند و به احیا و اعتلای هنرهای بومی این خطه تاریخی کمک کنند.
صنایع دستی سفال و سرامیک میبد قدمتی4000ساله دارد و از نقوش خاصی در طراحی این صنایع استفاده شده و یکی از نقوش اصلی صنایع دستی سفال و سرامیک میبد، نقش خورشیدخانم است که برند صنایع دستی سفال و سرامیک شهرستان هم هست. این نقش سال 1971میلادی در جشنواره مونیخ توسط مرحوم آقایی نشان طلا را کسب کرد.
علاوهبر نقش خورشیدخانم، بیش از60 طرح و نقش دیگر هم درحوزه سفال و سرامیک میبد در گذشته وجود داشته که منسوخ شده اما بهتازگی احیا گردیده و در سال 98 با حمایت شهرداری و اداره فرهنگ ارشاد میبد مراسم رونمایی از آنها در معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی انجام و نمایشگاهی درسال 98 برای آنها برگزارشد. این روند رضایتبخش باعث شد پرونده انتخاب میبد بهعنوان شهر خلاق فرهنگوهنر در حوزه صنایع دستی در سال98 با پیگیریهای شهرداری میبد و اداره فرهنگ ارشاد میبد آماده و به دبیرخانه مرکزی در وزارت ارشاد ارسال شود که خوشبختانه پرونده تایید و میبد به عنوان شهر خلاق فرهنگوهنر درحوزه صنایع دستی سفال و سرامیک برگزیده شد.
حالا این عنوان و افتخار چه دستاورد و سودی برای فعالان و هنرمندان این حوزه دارد؟
قرار است دبیرخانه شهر خلاق با محوریت شهرداری میبد راهاندازی شود. برنامههای دبیرخانه، برنامهای پنجساله شامل معرفی، بازاریابی، مارکتینگ و ایجاد تسهیلات برای هنرمندان استکه امیدواریم بتوانیم با برنامهریزیهای مناسب برای حمایت از هنرمندان فعال در این حوزه گامهای بلندی برداریم.
میبد در سال97 نیز بهعنوان شهر جهانی زیلو انتخاب شد. طی این سه سال گذشته چه کارهایی در این خصوص صورت گرفته، به عبارتی این انتخاب چه رهاوردی برای جامعه زیلوبافان استان و بهویژه شهر میبد داشته است؟
از همان سال دبیرخانهای با همکاری نهادهای مرتبط تشکیل و برنامههای مختلفی در این دبیرخانه اجرا شد و دبیری شهر جهانی زیلو هم به شهرداری میبد اختصاص یافت. پس از این انتخاب، سازمان جهاد دانشگاهی و شرکت شهرکهای صنعتی، خوشه زیلو را تاسیس کردند و انجمن صنفی زیلوبافان هم با هدف حمایت از زیلوبافان ایجاد شد. علاوهبراینها در سال گذشته با توجه به شرایط بیماری کرونا جشنواره زیلو با رعایت موارد بهداشتی برپا شد و امسال هم جشنواره زیلوی2 برگزار خواهد شد. در برگزاری جشنواره، بحثهای آموزشی، استانداردسازی و ایجاد اصالتسنجی برای معرفی زیلو بهعنوان یک کالایی که از حالت تزئینی به کالای مصرفی درآمده، مد نظر بوده و برای ارتقای کار هنرمندان این حوزه نیز بحثهای ارتقای کیفیت رنگ، نخ و تارو پود در دستورکار قرار دارد. زیلو تنها رشته صنایع دستی در کشور است که نشان جغرافیایی پایلوت مالکیت معنوی ایران و سوئیس را دارد که این مهم در ادامه همکاری مشترک چهارساله میان مرکز مالکیت معنوی ایران و موسسه فدرال مالکیت معنوی سوئیس است.
فکر میکنید برگزاری نمایشگاه به تنهایی میتواند از زیلوبافان میبد حمایت کند، درحالیکه این هنرمندان با مشکلات متعددی ازجمله نبود بازار فروش مواجهند؟
حقیقت ماجرا این است که حمایت ما فقط به برگزاری نمایشگاه محدود نشده است. در بحث تخصیص تسهیلات، مبلغ پنجمیلیارد ریال از بودجه 1400 شهرداری برای معرفی و توسعه زیلو، حضور در نمایشگاههای داخلی و خارجی، تجهیز کارگاههای این هنرصنعت اختصاص یافته است. همچنین مبلغ 100میلیارد ریال اعتبار با حمایت فرمانداری و با کمک صندوق کارآفرینی امید به این بخش اختصاص یافته است. برگزاری کارگاهها و ورکشاپهای آموزشی در تهران و اصفهان، برطرف کردن مشکل بیمه هنرمندان این حوزه و بهرهگیری و درخواست از ستاد ائمهجمعه برای اینکه مساجد با زیلو مفروش شوند و هر امامجمعه یک سجاده زیلو داشته باشد هم از دیگر برنامههای دبیرخانه شهر جهانی زیلو برای حمایت از زیلوبافان بوده است.
یکی از مشکلات بزرگ زیلوبان و البته همه فعالان صنایعدستی مشکل فروش و نبود بازار مناسب است. در این راستا چه اقدامی کردهاید؟
در همین راستا مجمع شهرها و روستاهای جهانی صنایعدستی تشکیل شده تا آثار هنرمندان صنایعدستی راحتتر به فروش برسد. در همین راستا در سالجاری مجمع شهرها و روستاهای جهانی صنایعدستی به میزبانی شهر میبد تشکیل و شهردار میبد بهعنوان رئیس مجمع شهرها و روستاهای جهانی صنایعدستی کشور انتخاب شد. درحالحاضر 14 شهر و روستای جهانی صنایعدستی و بیش از50 شهر ملی صنایعدستی داریم که پروندههای آنها برای ثبتجهانی در دست تکمیل است. ما در این مجمع 14 بازارچه دائمی و موقت را در استانها، شهرها و روستاها تشکیل دادیم و فضای مناسبی را برای فروش آثار هنرمندان ایجاد کردیم. در این 14 شهر یک شبکه بازار فروش ایجاد خواهد شد و اگر ما بتوانیم یک شبکه فروش جهانی داشته باشیم که آثار هنرمندان در آن عرضه شود این شبکه میتواند باعث فروش بهتر آثار شود و ارزآوری مناسبی برای کشور داشته باشد. از یکسو با فروش آثار در بازارهای جهانی، سود بیشتری نصیب هنرمندان میشود و از طرف دیگر امضای پیمانهای خواهرخواندگی با شهرهای مهم دنیا، ایجاد بازارچهها و نمایشگاههای دائمی و موقت در شرایط تحریم، ارائه تسهیلات به هنرمندان برای شرکت در نمایشگاههای خارجی و معافیتهای مالیاتی و صادراتی برای آثار هنرمندان صنایعدستی میتواند نقش مهمی در معرفی آثار هنرمندان در دنیا و فروش آنها داشته باشد.
در خود شهر میبد چه برنامهای برای بازاریابی محصولات هنرمندان انجام شده است؟
اولین بازارچه در راسته بازار میبد در حال بازسازی و بازآفرینی است و قرار است غرفههایی برای فروش محصولات در اختیار هنرمندان قرار بگیرد.