پس از 18 ماه از شیوع ویروس کرونا در ایران، تلفات روزانه این بیماری در کشور رکورد زد
542 کشته کرونایی در روز 537
مرگ آنقدر عادی شده است که قربانی شدن 542 نفر در یک روز به دلیل کرونا نه یک تراژدی که فقط یک آمار محسوب می‌شود. دیروز سیاه‌ترین روز از ابتدای فراگیری کرونا تا امروز بوده است، فقط در تهران 142 نفر بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده‌اند. اکنون ۳۳۶ شهر کشور در وضعیت قرمز قرار دارند و تمام شهرهای استان تهران به صورت همگن، شرایط بحرانی را می‌گذرانند. این در حالی است که مقامات رسمی وزارت بهداشت همواره اعلام می‌کنند آمار حقیقی با آمار رسمی تفاوت‌های فاحشی دارد و این آمار تقریبا سه برابر آمار ارائه شده رسمی است. وضعیت پیچیده‌ای است؛ مقامات رسمی آمار رسمی را تکذیب می‌کنند! تازه‌ترین آمارهای وزارت بهداشت حکایت از این دارد که تا دیروز بیش از 15/5 میلیون دوز واکسن تزریق شده اما شرایط کنونی نشان از این دارد که هنوز به قله پیک پنجم هم نرسیده‌ایم. هفته گذشته ایرج حریرچی معاون وزارت بهداشت اعلام کرده بود باید انتظار آمار 800 کشته در روز را هم داشت، رکوردشکنی دیروز قربانیان کرونا آشکارترین نشانه بر صحت حرف‌های معاون وزارت بهداشت است.
به قله پیک پنجم رسیده‌ایم؟
تنها دیروز 542 نفر قربانی کرونا شده‌اند، هفته پیش بود که علیرضا رئیسی به عنوان سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد 2 تا 3 هفته دیگر به قله دلتا خواهیم رسید، پیش‌بینی ایرج حریرچی هم از میزان قربانیان روزانه در هفته گذشته رسیدن به 800 کشته در روز بوده است اما حالا آنطور که نادر توکلی به جام‌جم می‌گوید پیش‌بینی قرارگیری وضعیت ما در رسیدن به قله دلتا استناد علمی ندارد. معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران می‌گوید: «گمانه‌زنی‌ها نیز از میزان تماس‌ها با سامانه 6070 برای یافتن تخت خالی بیمارستانی استخراج شده است و به لحاظ علمی قرارگیری ما در موج کرونای دلتا قابل استناد نیست.»
او معتقد است افزایش تماس‌ها با این سامانه نشان از وخامت کنونی اوضاع دارد و آنچه در میانه این همه گمانه‌زنی قابل استناد و قطعی به نظر می‌رسد این گزاره است که ما کماکان در شیب صعودی موج کرونای دلتا قرار داریم. نادر توکلی در گفت‌وگو با ما می‌افزاید: «پیش‌بینی درباره این‌که ما کجای قله قرار داریم امکان‌پذیر نیست چرا که هنوز سطح واکسیناسیون به اندازه‌ای نیست که امکان گمانه‌زنی اینچنینی برای ما ایجاد کند و از طرف دیگر شدت آلودگی به اندازه‌ای است که ما در ده روز گذشته تنها تخمینی که می‌توانستیم داشته باشیم متاسفانه در رابطه با افزایش مرگ و میر بوده است.»
تنها امکان مقایسه روزانه وجود دارد
روزانه بیش از ۲۰ هزار مبتلا به کرونا به مراکز درمانی دولتی در تهران مراجعه و از خدمات سرپایی استفاده می‌کنند و این در حالی است که اگر تعداد مراجعان به مطب‌ها و بخش خصوصی را اضافه کنیم، تعداد مراجعات سرپایی مردم به دلیل داشتن علائمی از ویروس کرونا در استان به طور یقین بیشتر خواهد بود. با این شرایط همچنان درباره این که چه زمانی به قله پیک پنجم کرونا در کشورمان می‌رسیم و از چه زمانی به بعد سیر نزولی در ابتلاها و مرگ را تجربه می‌کنیم، کنجکاوی بسیاری وجود دارد. مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست هم معتقد است پاسخ به این پرسش چندان امکان‌پذیر نیست. او به جام‌جم می‌گوید: «واقعیت این که برای این سوال پاسخ روشنی وجود ندارد چون این موضوع قابل پیش‌بینی نیست و تا اتفاقات روی ندهد و وضعیت روز به روز را با گذشته مقایسه نکنیم، نمی‌توانیم بگوییم آیا به قله موج پنجم رسیده‌ایم یا نه.» حمید سوری، اپیدمیولوژلیست هم به جام‌جم می‌گوید: « نه می‌شود گفت رکورد کنونی قله دلتاست و پس از چند روز شیب تعداد قربانیان کاهش خواهد یافت و نه می‌شود گفت این سرنوشت محتوم ماست! آنچه پرواضح است این‌که ما مقررات و شیوه‌نامه‌های بسیاری تهیه و تدوین کردیم و ستاد ملی مقابله با کرونا هم اختیارات قانونی و فراقانونی برای اجرای آنها داشته اما متاسفانه در حسن اجرای آن توصیه‌ها عمل نکرده است.»
سیاست دولتمردان و رعایت شهروندان
اگر فضای مجازی را آینه‌ای از جامعه واقعی پیرامونی‌مان در نظر بگیریم، می‌توان نوشت شهروندان معتقدند سیاست‌های دولتمردان در کنترل کرونای دلتا ناکارآمد بوده است و اگر بخواهیم نظر دولتمردان را از این ماجرا متوجه شویم آنها همواره عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم و ساده‌انگاری آنها را دلیل مؤثری بر این ناکارآمدی معرفی می‌کرده‌اند.
مردم می‌گویند روند واکسیناسیون کند است و مراکز درمانی در حال فروپاشی است و تصمیم‌گیران می‌گویند مردم مراعات نمی‌کنند. در این میان بسیاری از کارشناسان حوزه بهداشت اما معتقدند در مدیریت اپیدمی همسو بودن توصیه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. نادر توکلی در این باره می‌گوید: « راهکارها برای جلوگیری از فاجعه در حال وقوع در سه مورد خلاصه می‌شود که باید به صورت موازی پیش برود. تشدید نظارت‌ها، تسریع واکسیناسیون و فرهنگ‌سازی در راستای کاهش ساده‌انگاری شهروندان.»
روزهای سخت‌تر در راه است!
پیک کنونی کرونای دلتا در میانه تغییر دو دولت فراگیر شده است و به باور برخی از کارشناسان حوزه بهداشت این نکته مزید بر وخامت اوضاع کنونی شده است،چراکه رسم نانوشته‌ای در ایران وجود دارد که چند ماه پیش از پایان یک دولت و چند ماه پس از برقراری دولت دیگر انجام بسیاری از کارهای لازم به تاخیر می‌افتد. حمید سوری، اپیدمیولوژیست هم معتقد است شرایط مدیریت اپیدمی باید فراتر از چنین رسوم اشتباه در زمامداری باشد. او می‌گوید سیاست منفعلانه کنونی در راستای مهار کرونا نه‌تنها به کنترل بیماری منجر نخواهد شد که باید در انتظار روزهای سیاه‌تری باشیم. او به جام‌جم می‌گوید: «به لحاظ آماری ایران در شاخص قربانیان روزانه جایگاه مناسبی ندارد. این در حالی است که ما هم دارای دانش روز هستیم و هم تجربه 18 ماه مقابله با کرونا را داریم اما آمارها این منطق را تقویت می‌کند که اگر قادر به کنترل و مهار اپیدمی هستیم،چرا هنوز موفق نشده‌ایم؟» این اپیدمیولوژیست به ما می‌گوید: « دولت در جهت حل این چالش از همه ظرفیت‌هایش استفاده نکرده است. بیشتر سازمان‌های ما رفتار منفعلانه‌ای در برابر این وضعیت دارند و نهایت کار عملی‌شان دورکاری چندهفته‌ای کارمندانشان بوده است. این در حالی است که کنترل اپیدمی در هیچ کجای جهان توسط یک وزارتخانه امکان‌پذیر نبوده و نخواهد بود و نیاز به مشارکت همه بخش‌ها دارد.»
مطالبه عمومی؛ تسریع روند واکسیناسیون
در کنار میزان قربانیان روزانه باید به افزایش موارد ابتلا هم اشاره کرد، این آمار دیروز به بیش از 39هزار نفر در کشور رسید. علی جعفریان، رئیس بخش پیوند بیمارستان امام‌خمینی به ایسنا می‌گوید: یک راه موثر پوشش گسترده واکسیناسیون در کشور است. آن طور که او می‌گوید تعداد بالای مبتلایان و قربانیان روزانه در حالی است که ما کمتر از 10درصد جمعیت کشور را واکسینه کرده‌ایم.
جعفریان معتقد است حل چالش کرونا با خواهش و تمنا امکان‌پذیر نیست و ما در رابطه با واکسیناسیون فرصت‌سوزی کرده‌ایم. در حالی تسریع روند واکسیناسیون مورد مطالبه مردم و جامعه پزشکی قرار دارد که مسعود یونسیان، همه‌گیرشناس نیز معتقد است مقدار مجهولات ما در برابر معلوماتمان بسیار بیشتر است. او می‌گوید: «خیلی نمی‌توان پیش‌بینی کرد و شرایط وابسته به متغیرهای متفاوتی از این قبیل است که واریانت جدید دیگری به کشور ما می‌رسد یا خیر، سرعت واکسیناسیون به چه شکل خواهد بود، واریانت‌های جدید چقدر در برابر واکسن‌هایی که زدیم مقاوم خواهند بود و... بنابراین؛ تعداد مجهولات از معلومات ما بیشتر است.
اما آنچه مسلم است این که باید با حداکثر سرعت واکسیناسیون را ادامه دهیم؛چراکه در وهله اول مشخص است به‌رغم این‌که واریانت دلتا نسبت به واکسن تا حدودی مقاوم است اما با واکسیناسیون موارد پیشرفته بیماری به‌شدت کاهش می‌یابد و همچنین واکسن زدن احتمال بروز جهش‌های جدید را کاهش می‌دهد، بنابراین اگر سرعت واکسیناسیون که اخیرا افزایش یافته پایدار بماند و بتوانیم به درصد قابل توجهی از مردم واکسن بزنیم و تا آن زمان موج جدیدی رخ ندهد.»
واکسیناسیون عمومی، اولویت دولت
دو روز پیش محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی با حضور در مرکز بهداشت شرق تهران در خیابان دماوند اولین دوز واکسن برکت را بر اساس نوبت گروه‌های سنی دریافت کرد و دیروز هم سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم با حضور در یک مرکز درمانی، اولین دوز واکسن ایرانی کرونا را گرفت. سیدابراهیم رئیسی، پس از دریافت واکسن برکت واکسیناسیون عمومی را ضرورت خواند و گفت: «در جلسه ستادملی مقابله با کرونا به مسوولان مربوط تاکید کرده‌ام و اینجا نیز تکرار می‌کنم که همه توان خود را برای واکسیناسیون عمومی قبل از رسیدن فصل سرما به کار بگیرند. واکسیناسیون عمومی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر و از اولویت‌های دولت است تا بتوانیم مقاومت عمومی مردم را در برابر این ویروس و جهش‌های احتمالی که دارد، بالا ببریم.»
رئیس‌جمهور گفت: «هر میزان که امکان استفاده از واکسن داخلی فراهم بود، از آن استفاده می‌کنیم و برای جبران کمبودها نیز باید از خارج واکسن‌های معتبر وارد شود.»
رئیسی در ادامه با بیان این‌که متاسفانه گزارش‌های دریافتی درباره آمار مبتلایان و قربانیان کرونا، نگران کننده است، عنوان کرد: «مردم حتما توصیه‌های بهداشتی ارائه شده را به طور دقیق رعایت کنند و مسوولان مربوط نیز تلاش کنند الزامات و زمینه اجرای کامل این دستورالعمل‌ها فراهم شود.»
پیک‌ها، مرگبارتر می‌شوند
موج کنونی را به نام موج پنجم می‌شناسند؛ هر چند هنوز هستند متخصصانی همچون مسعود مردانی که معتقدند ایران همچنان گرفتار موج اولیه است و در تمام مدت اپیدمی، ما هنوز نتوانسته‌ایم از موج ابتدایی بیرون بیاییم و به نوعی موفق به مدیریت فراگیری شویم. اما اگر به قله موج‌های گذشته نگاهی کنیم متوجه یک نکته تلخ می‌شویم و آن افزایش شگفت آمار قربانیان در قله موج‌های مختلف ایران است؛ در حالی که در کشورهای دیگر این شاخص به شکل آشکاری کاهش یافته است. به این مفهوم که تعداد قربانیان در قله موج اول بیشتر از قله موج چهارم است. علاوه بر این در ایران تعداد قربانیان موج کنونی بسیار بیشتر از قله موج ابتدایی است. بیشترین قربانی روزانه موج ابتدایی فراگیری در روز ۱۶فروردین ۹۹ با ۱۵۸کشته بوده و این تعداد در قله موج دوم که 7 مرداد 99 بود 235قربانی را شامل می‌شده است. قله موج سوم با بیشترین تعداد قربانی در روز 26آبان با 486 قربانی بوده و قله موج چهارم متعلق به روز 6 اردیبهشت امسال با 496 قربانی است. این رکورد بیشترین قربانی روزانه تا دیروز بوده است، چرا که دیروز این رکورد با ثبت 542 قربانی روزانه شکسته شد، در حالی که نمی‌دانیم این تعداد تا چه میزان دیگر افزایش خواهد داشت.
به قله پیک پنجم رسیده‌ایم؟
تنها دیروز 542 نفر قربانی کرونا شده‌اند، هفته پیش بود که علیرضا رئیسی به عنوان سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد 2 تا 3 هفته دیگر به قله دلتا خواهیم رسید، پیش‌بینی ایرج حریرچی هم از میزان قربانیان روزانه در هفته گذشته رسیدن به 800 کشته در روز بوده است اما حالا آنطور که نادر توکلی به جام‌جم می‌گوید پیش‌بینی قرارگیری وضعیت ما در رسیدن به قله دلتا استناد علمی ندارد. معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران می‌گوید: «گمانه‌زنی‌ها نیز از میزان تماس‌ها با سامانه 6070 برای یافتن تخت خالی بیمارستانی استخراج شده است و به لحاظ علمی قرارگیری ما در موج کرونای دلتا قابل استناد نیست.»
او معتقد است افزایش تماس‌ها با این سامانه نشان از وخامت کنونی اوضاع دارد و آنچه در میانه این همه گمانه‌زنی قابل استناد و قطعی به نظر می‌رسد این گزاره است که ما کماکان در شیب صعودی موج کرونای دلتا قرار داریم. نادر توکلی در گفت‌وگو با ما می‌افزاید: «پیش‌بینی درباره این‌که ما کجای قله قرار داریم امکان‌پذیر نیست چرا که هنوز سطح واکسیناسیون به اندازه‌ای نیست که امکان گمانه‌زنی اینچنینی برای ما ایجاد کند و از طرف دیگر شدت آلودگی به اندازه‌ای است که ما در ده روز گذشته تنها تخمینی که می‌توانستیم داشته باشیم متاسفانه در رابطه با افزایش مرگ و میر بوده است.»
تنها امکان مقایسه روزانه وجود دارد
روزانه بیش از ۲۰ هزار مبتلا به کرونا به مراکز درمانی دولتی در تهران مراجعه و از خدمات سرپایی استفاده می‌کنند و این در حالی است که اگر تعداد مراجعان به مطب‌ها و بخش خصوصی را اضافه کنیم، تعداد مراجعات سرپایی مردم به دلیل داشتن علائمی از ویروس کرونا در استان به طور یقین بیشتر خواهد بود. با این شرایط همچنان درباره این که چه زمانی به قله پیک پنجم کرونا در کشورمان می‌رسیم و از چه زمانی به بعد سیر نزولی در ابتلاها و مرگ را تجربه می‌کنیم، کنجکاوی بسیاری وجود دارد. مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست هم معتقد است پاسخ به این پرسش چندان امکان‌پذیر نیست. او به جام‌جم می‌گوید: «واقعیت این که برای این سوال پاسخ روشنی وجود ندارد چون این موضوع قابل پیش‌بینی نیست و تا اتفاقات روی ندهد و وضعیت روز به روز را با گذشته مقایسه نکنیم، نمی‌توانیم بگوییم آیا به قله موج پنجم رسیده‌ایم یا نه.» حمید سوری، اپیدمیولوژلیست هم به جام‌جم می‌گوید: « نه می‌شود گفت رکورد کنونی قله دلتاست و پس از چند روز شیب تعداد قربانیان کاهش خواهد یافت و نه می‌شود گفت این سرنوشت محتوم ماست! آنچه پرواضح است این‌که ما مقررات و شیوه‌نامه‌های بسیاری تهیه و تدوین کردیم و ستاد ملی مقابله با کرونا هم اختیارات قانونی و فراقانونی برای اجرای آنها داشته اما متاسفانه در حسن اجرای آن توصیه‌ها عمل نکرده است.»
سیاست دولتمردان و رعایت شهروندان
اگر فضای مجازی را آینه‌ای از جامعه واقعی پیرامونی‌مان در نظر بگیریم، می‌توان نوشت شهروندان معتقدند سیاست‌های دولتمردان در کنترل کرونای دلتا ناکارآمد بوده است و اگر بخواهیم نظر دولتمردان را از این ماجرا متوجه شویم آنها همواره عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم و ساده‌انگاری آنها را دلیل مؤثری بر این ناکارآمدی معرفی می‌کرده‌اند.
مردم می‌گویند روند واکسیناسیون کند است و مراکز درمانی در حال فروپاشی است و تصمیم‌گیران می‌گویند مردم مراعات نمی‌کنند. در این میان بسیاری از کارشناسان حوزه بهداشت اما معتقدند در مدیریت اپیدمی همسو بودن توصیه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. نادر توکلی در این باره می‌گوید: « راهکارها برای جلوگیری از فاجعه در حال وقوع در سه مورد خلاصه می‌شود که باید به صورت موازی پیش برود. تشدید نظارت‌ها، تسریع واکسیناسیون و فرهنگ‌سازی در راستای کاهش ساده‌انگاری شهروندان.»
روزهای سخت‌تر در راه است!
پیک کنونی کرونای دلتا در میانه تغییر دو دولت فراگیر شده است و به باور برخی از کارشناسان حوزه بهداشت این نکته مزید بر وخامت اوضاع کنونی شده است،چراکه رسم نانوشته‌ای در ایران وجود دارد که چند ماه پیش از پایان یک دولت و چند ماه پس از برقراری دولت دیگر انجام بسیاری از کارهای لازم به تاخیر می‌افتد. حمید سوری، اپیدمیولوژیست هم معتقد است شرایط مدیریت اپیدمی باید فراتر از چنین رسوم اشتباه در زمامداری باشد. او می‌گوید سیاست منفعلانه کنونی در راستای مهار کرونا نه‌تنها به کنترل بیماری منجر نخواهد شد که باید در انتظار روزهای سیاه‌تری باشیم. او به جام‌جم می‌گوید: «به لحاظ آماری ایران در شاخص قربانیان روزانه جایگاه مناسبی ندارد. این در حالی است که ما هم دارای دانش روز هستیم و هم تجربه 18 ماه مقابله با کرونا را داریم اما آمارها این منطق را تقویت می‌کند که اگر قادر به کنترل و مهار اپیدمی هستیم،چرا هنوز موفق نشده‌ایم؟» این اپیدمیولوژیست به ما می‌گوید: « دولت در جهت حل این چالش از همه ظرفیت‌هایش استفاده نکرده است. بیشتر سازمان‌های ما رفتار منفعلانه‌ای در برابر این وضعیت دارند و نهایت کار عملی‌شان دورکاری چندهفته‌ای کارمندانشان بوده است. این در حالی است که کنترل اپیدمی در هیچ کجای جهان توسط یک وزارتخانه امکان‌پذیر نبوده و نخواهد بود و نیاز به مشارکت همه بخش‌ها دارد.»
مطالبه عمومی؛ تسریع روند واکسیناسیون
در کنار میزان قربانیان روزانه باید به افزایش موارد ابتلا هم اشاره کرد، این آمار دیروز به بیش از 39هزار نفر در کشور رسید. علی جعفریان، رئیس بخش پیوند بیمارستان امام‌خمینی به ایسنا می‌گوید: یک راه موثر پوشش گسترده واکسیناسیون در کشور است. آن طور که او می‌گوید تعداد بالای مبتلایان و قربانیان روزانه در حالی است که ما کمتر از 10درصد جمعیت کشور را واکسینه کرده‌ایم.
جعفریان معتقد است حل چالش کرونا با خواهش و تمنا امکان‌پذیر نیست و ما در رابطه با واکسیناسیون فرصت‌سوزی کرده‌ایم. در حالی تسریع روند واکسیناسیون مورد مطالبه مردم و جامعه پزشکی قرار دارد که مسعود یونسیان، همه‌گیرشناس نیز معتقد است مقدار مجهولات ما در برابر معلوماتمان بسیار بیشتر است. او می‌گوید: «خیلی نمی‌توان پیش‌بینی کرد و شرایط وابسته به متغیرهای متفاوتی از این قبیل است که واریانت جدید دیگری به کشور ما می‌رسد یا خیر، سرعت واکسیناسیون به چه شکل خواهد بود، واریانت‌های جدید چقدر در برابر واکسن‌هایی که زدیم مقاوم خواهند بود و... بنابراین؛ تعداد مجهولات از معلومات ما بیشتر است.
اما آنچه مسلم است این که باید با حداکثر سرعت واکسیناسیون را ادامه دهیم؛چراکه در وهله اول مشخص است به‌رغم این‌که واریانت دلتا نسبت به واکسن تا حدودی مقاوم است اما با واکسیناسیون موارد پیشرفته بیماری به‌شدت کاهش می‌یابد و همچنین واکسن زدن احتمال بروز جهش‌های جدید را کاهش می‌دهد، بنابراین اگر سرعت واکسیناسیون که اخیرا افزایش یافته پایدار بماند و بتوانیم به درصد قابل توجهی از مردم واکسن بزنیم و تا آن زمان موج جدیدی رخ ندهد.»
واکسیناسیون عمومی، اولویت دولت
دو روز پیش محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی با حضور در مرکز بهداشت شرق تهران در خیابان دماوند اولین دوز واکسن برکت را بر اساس نوبت گروه‌های سنی دریافت کرد و دیروز هم سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم با حضور در یک مرکز درمانی، اولین دوز واکسن ایرانی کرونا را گرفت. سیدابراهیم رئیسی، پس از دریافت واکسن برکت واکسیناسیون عمومی را ضرورت خواند و گفت: «در جلسه ستادملی مقابله با کرونا به مسوولان مربوط تاکید کرده‌ام و اینجا نیز تکرار می‌کنم که همه توان خود را برای واکسیناسیون عمومی قبل از رسیدن فصل سرما به کار بگیرند. واکسیناسیون عمومی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر و از اولویت‌های دولت است تا بتوانیم مقاومت عمومی مردم را در برابر این ویروس و جهش‌های احتمالی که دارد، بالا ببریم.»
رئیس‌جمهور گفت: «هر میزان که امکان استفاده از واکسن داخلی فراهم بود، از آن استفاده می‌کنیم و برای جبران کمبودها نیز باید از خارج واکسن‌های معتبر وارد شود.»
رئیسی در ادامه با بیان این‌که متاسفانه گزارش‌های دریافتی درباره آمار مبتلایان و قربانیان کرونا، نگران کننده است، عنوان کرد: «مردم حتما توصیه‌های بهداشتی ارائه شده را به طور دقیق رعایت کنند و مسوولان مربوط نیز تلاش کنند الزامات و زمینه اجرای کامل این دستورالعمل‌ها فراهم شود.»
پیک‌ها، مرگبارتر می‌شوند
موج کنونی را به نام موج پنجم می‌شناسند؛ هر چند هنوز هستند متخصصانی همچون مسعود مردانی که معتقدند ایران همچنان گرفتار موج اولیه است و در تمام مدت اپیدمی، ما هنوز نتوانسته‌ایم از موج ابتدایی بیرون بیاییم و به نوعی موفق به مدیریت فراگیری شویم. اما اگر به قله موج‌های گذشته نگاهی کنیم متوجه یک نکته تلخ می‌شویم و آن افزایش شگفت آمار قربانیان در قله موج‌های مختلف ایران است؛ در حالی که در کشورهای دیگر این شاخص به شکل آشکاری کاهش یافته است. به این مفهوم که تعداد قربانیان در قله موج اول بیشتر از قله موج چهارم است. علاوه بر این در ایران تعداد قربانیان موج کنونی بسیار بیشتر از قله موج ابتدایی است. بیشترین قربانی روزانه موج ابتدایی فراگیری در روز ۱۶فروردین ۹۹ با ۱۵۸کشته بوده و این تعداد در قله موج دوم که 7 مرداد 99 بود 235قربانی را شامل می‌شده است. قله موج سوم با بیشترین تعداد قربانی در روز 26آبان با 486 قربانی بوده و قله موج چهارم متعلق به روز 6 اردیبهشت امسال با 496 قربانی است. این رکورد بیشترین قربانی روزانه تا دیروز بوده است، چرا که دیروز این رکورد با ثبت 542 قربانی روزانه شکسته شد، در حالی که نمی‌دانیم این تعداد تا چه میزان دیگر افزایش خواهد داشت.
