گزارش جام‌جم از ابعاد تنش‌ها میان فرانسه و آمریکا پس از اقدام بی‌سابقه پاریس در فراخوانی سفرایش از ایالات متحده آمریکا و استرالیا
رفیق نارفیق
نقش آمریکا در فسخ قرارداد استرالیا با فرانسه برای خرید زیردریایی از این کشور، به بحرانی دیپلماتیک بین پاریس و واشنگتن منجر شده‌است. پاریس برای نخستین‌بار در طول برقراری روابط دیپلماتیک ، سفیر خود را از ایالات متحده فراخواند. این بحران دیپلماتیک بین دو عضو دائم شورای امنیت و متحد ناتو را می‌توان آخرین نمود از شکافی دانست که طی دهه‌های اخیر بین ایالات متحده و قدرت‌های اصلی اروپایی پدید آمده‌بود. همچنین پاریس در واکنش به نقش آمریکا در فسخ قرارداد استرالیا برای خرید زیردریایی از فرانسه اعلام کرد جشنی را که قرار بود در گرامیداشت روابط دو کشور در اقامتگاه سفیر فرانسه در واشنگتن برگزار شود، لغو کرده‌است. مقامات کاخ الیزه به شدت از سه کشور آمریکا، انگلیس و استرالیا خشمگین هستند. اتحاد سه ضلعی صورت گرفته میان این بازیگران ، آن هم با چاشنی فسخ قرارداد اتمی پاریس - کانبرا، بدترین ضربه ممکن را به اعتبار فرانسوی‌ها در حوزه روابط بین‌الملل وارد کرده‌است. فراتر از آن، این اتفاق دقیقا زمانی رخ داده‌است که امانوئل مکرون خود را برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه آماده می‌کند. در نظرسنجی‌ها، مکرون موقعیت خوبی ندارد و اکنون وقوع این حادثه، مصداق ضربه دیگری علیه او و حزب متبوعش ( حزب جمهوری به پیش) محسوب می‌شود. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نقش آمریکا در فسخ قرارداد خرید زیردریایی‌های فرانسوی را به «خنجر از پشت» تشبیه کرد. او همچنین رویکرد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در قبال پاریس را مشابه دونالد ترامپ خواند.
هر چند تنش و اختلاف بین آمریکا و قدرت‌های اروپایی تا پیش از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ سال ۲۰۱۷ وجود داشت اما ریاست‌جمهوری او به اختلاف‌ها در دو سوی اقیانوس اطلس ابعاد جدیدی بخشید. اروپایی‌ها با وجود تنش‌های متعدد با واشنگتن در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ امیدوار بودند در دولت جو بایدن فصل جدیدی در روابط با واشنگتن گشوده شود.با این حال منابع غربی تاکید کرده‌اند این روزها پس از خروج آمریکا از افغانستان ( که بدون مشورت با دیگر اعضای ناتو مطرح شده‌است )
و اعلام پیمان امنیتی «آکوس» با مشارکت آمریکا، انگلیس و استرالیا رنگ باخته‌است. پافشاری جو بایدن بر موعد ۳۱ آگوست (۹ شهریور) برای خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان باعث شد لندن، برلین و پاریس در برابر عمل انجام‌شده قرار گیرند.اکنون نیز فرانسه تنها چند هفته پس از خروج نظامیان آمریکا شاهد فسخ قرارداد فروش زیردریایی به استرالیاست. پاریس از این قرارداد به عنوان «قرارداد قرن» یاد می‌کرد. یک مقام ارشد در کاخ سفید گفته‌بود واشنگتن از قبل فرانسه را در جریان اعلام پیمان امنیتی آکوس و لغو قرارداد زیردریایی‌ها قرار داده‌بود. سخنانی که ساعاتی بعد از سوی پاریس تکذیب شد.
واکنش پاریس در نهایت چه خواهدبود؟
امانوئل مکرون هنوز درباره فسخ قرارداد ۱۰۰میلیارد دلاری فروش زیردریایی به استرالیا اظهارنظر نکرده‌است. یک دیپلمات فرانسوی که نخواست نامش شود گفت که مقامات فرانسه در جریان سفر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به پاریس بر اهمیت قرارداد قرن برای کشورشان تاکید کرده‌بودند.قرارداد قرن، استعاره از قرار داد فروش زیردریایی‌های اتمی از سوی فرانسه به استرالیا بوده‌است. بحران دیپلماتیک کنونی بین پاریس و واشنگتن و درهم شکسته شدن توهم اروپایی‌ها درباره تفاوت رویکرد جو بایدن با دونالد ترامپ ممکن است فرانسه را که چند ماه دیگر عهده‌دار ریاست دوره‌ای اتحادیه‌اروپا خواهدشد در پیگیری موضوع استقلال راهبردی اتحادیه‌اروپا و تشکیل نیروی نظامی اروپایی مصمم‌تر کند.کاخ سفید در واکنش به اقدام فرانسه در احضار سفرایش در واشنگتن و کانبرا، تاکید کرده‌است از این تصمیم ایالات متحده، ابراز تأسف می‌کند ولی در عین حال تلاش می‌کند که این تنش را از راه‌های مسالمت‌آمیز حل کند. ند پرایس، سخنگوی کاخ سفید در یک اعلامیه خبری از فرانسه به عنوان شریک حیاتی و قدیمی ترین متحد آمریکا یادآوری کرد و گفت که احتمالا در نشست هفته آینده مجمع عمومی سازمان ملل متحد مذاکرات طرفین با هدف رفع اختلافات، در سطح بالا انجام خواهد شد.با این حال مسلم است که در نهایت، خبری از لغو پیمان آکوس و احیای قرارداد تسلیحاتی - هسته‌ای کانبرا و پاریس در کار نخواهد بود.
خیانت کاخ‌سفید
به کاخ الیزه
روزنامه فرانسوی فیگارو با استفاده از واژه «خیانت» برای رفتار دولت آمریکا، آن را یادآور انصراف باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا از همراهی با فرانسه در حمله به مواضع حکومت سوریه تشبیه کرده‌است.
بر اساس گزارش یورونیوز اما مهم‌ترین شکاف بین آمریکا و فرانسه پس از جنگ جهانی‌دوم در سال ۲۰۰۳ و در دوران ریاست‌جمهوری ژاک شیراک، رئیس‌جمهور وقت فرانسه پدید آمد. پاریس در آن زمان حاضر به همراهی با دولت جورج دبلیو بوش، چهل و سومین رئیس‌جمهور آمریکا برای حمله به عراق نشد. دومینیک دوویلپن، وزیر خارجه وقت فرانسه در جلسه شورای امنیت در برابر کالین پاول، همتای آمریکایی خود ایستاد و از موضع پاریس که آلمان را نیز با خود همراه می‌دید دفاع کرد.
یکی دیگر از بحران‌های دیپلماتیک در روابط واشنگتن با قدرت‌های اروپایی، در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما و به دنبال افشاگری‌های ادوارد اسنودن، کارمند سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا روی داد. وی در آن زمان از شنود مکالمات رهبران و دیپلمات‌های اروپایی از سوی ایالات متحده پرده برداشت اما هیچ گاه این موارد، به فراخواندن سفیر فرانسه از آمریکا منجر نشده‌بود.
