نسخه Pdf

پرزحمت اما ماندگار

ساخت سنتی نی‌جفتی

پرزحمت اما ماندگار

صحبت از نحوه ساخت نی‌جفتی كه می‌شود، عباس ابافت لبخندی می‌زند و می‌گوید: «یكی از دلایل مخالفت‌های مادربزرگم در دوران كودكی و نوجوانی با نی‌جفتی این بود كه من همیشه دست‌هایم زخمی و خونی بود. نی‌ها را با زحمت باید پیدا می‌كردم و بعد با چاقو جای سوراخ‌های روی نی را به كمك سرانگشتانم، نشانه‌گذاری می‌كردم. در این مرحله انگشت‌هایم زخمی می‌شد. بعد از آن، برای سوراخ كردن آن دایره‌های نشانه‌شده، سیخ‌هایی را به كنار هیزم‌های روشن خانه می‌بردم تا كاملا داغ شود. فضای سوراخ‌ها را با همان سیخ‌های داغ خالی می‌كردم. انجام این كارها خیلی حساس و البته گاهی خطرناك هم بود. ولی من به نی‌جفتی شوق داشتم و از چیزی نمی‌ترسیدم.»
البته این فقط بخشی از ماجرای دشوار درست كردن نی‌جفتی است كه این روزها خیلی‌راحت‌تر از گذشته درست می‌شود. مرحله سخت‌تر از آن، برش‌هایی است كه باید روی پیك‌ها بخورد تا به وسیله تراش با تیغ هم صاف دربیاد و هم شكاف میان آن دقیق و درست باشد. ماجرای ساخت نی‌جفتی كه به اینجا می‌رسد، ابافت می‌گوید: «با وجود تمام مخالفت‌ها گویا من همیشه ندایی را از درونم می‌شنیدم كه می‌گفت: عباس كارت را رها نكن. با وجود این كه دست‌هایت زخمی می‌شود، ولی باز هم نی‌جفتی درست كن كه روزی به كارت خواهد آمد.»
نی جفتی شامل دو نی است كه از طریق موم عسل به یكدیگر وصل می‌شوند و صدای بلندی دارد. گرچه تهیه نی‌جفتی پر زحمت است، ولی عمری طولانی دارد. اگر صاحب نی‌جفتی به خوبی از سازش مراقبت كند و آن را جایی نگذارد كه آسیب ببیند، حتی بیش از 15 سال نیز می‌تواند از آن استفاده كند. فقط اگر چند روز این ساز نواخته نشود، حتما برای استفاده مجدد باید تنظیم شود و نوازنده نفس بیشتری در آن بدمد تا ساز با او همراهی كند.
نی‌جفتی 7 پنجه (سوراخ‌های روی نی) دارد و این ساز می‌تواند تمام احوال درونی آدمی را نشان می‌دهد. بعضی از نواهای آن عبارتند از: لالایی (كه پای گهواره كودك نواخته می‌شود)، شروند (مخصوص محرم و تعزیه)، شاد و...