گزارش پشت صحنه از برنامه «شهرک رنگین کمان» همراه گفتوگو با عوامل برنامه که از شبکه 5 پخش میشود
آموزش، بازی، سرگرمی
حدود 20سال است که برنامه «رنگین کمان» برای مخاطبان کودک شبکه پنج روی آنتن میرود. خیلی از نوجوانان و جوانان امروز در مقطعی مخاطب این برنامه بودند و خاطرات شیرینی از ماجراهای عروسک «چرا» و خالهنرگس در دوران کودکی و نوجوانی دارند. حتی بعضی از آنها در برنامه هم حضور داشتند و از نزدیک شاهد اتفاقات بامزهای در این برنامه بودند. به همت همین گروه برنامهای بهتازگی روی آنتن رفته باعنوان شهرک رنگین کمان که با رویکرد مدیریت بحران برای بچهها پخش میشود. در این برنامه بخشهای مختلف جذابی هم وجود دارد که میتواند مورد توجه بچهها قرار گیرد. از طرفی تعدادی از بچهها هم در بخش نمایشی برنامه حضور دارند و در کنار بازیگران اصلی بازی میکنند و خودشان بهنوعی در این برنامه مشارکت دارند. خلاصه که قرار است بچهها با تماشای این برنامه کلی خوش بگذرانند. یعنی هم آموزش ببینند و هم سرگرم شوند. موسیقیهای شاد و پرنشاطی هم بشنوند که البته مناسب سنشان است.درکنار این آموزش هم میببینند که درمواقع بحرانی چه واکنشی از خودشان نشان بدهند. برنامه شهرک رنگینکمان دو روز در هفته روی آنتن میرود. جامجم به پشت صحنه این برنامه رفته و گزارشی از روند تولید آن تهیه کرده و با عوامل برنامه هم گفتوگویی داشته که شاید خواندن آن برایتان جالب باشد. پس ما را در این گزارش همراهی کنید تا از کم و کیف برنامه مطلع شوید.
فرصتطلب همهچیفروش: من در این برنامه نقش بستنیچی را بازی میکنم که به قول خودش هفت نسل است که بستنیفروش هستند. شخصیت دیگری که بازی میکنم آقای پستچی است که بسیار فرد مودب و اهل کار است و خیلی به نظم اهمیت میدهد. گریم این نقش بسیار متفاوت از گریم بستنیفروش است. یکی دیگر از شخصیتهایی که ایفا میکنم همهچیفروش است. مرد فرصتطلبی که دنبال این است مردم دچار مشکل شوند تا از آنها سوءاستفاده کند.
برند شبکه 5: کار اصلی من کودک بوده و سالهاست در این زمینه فعالیت میکنم. در برنامه «رنگینکمان» هم مدتها عمو نیما بودم. از سال 1381 هم نویسنده آن برنامه بودم. از سال 85 هم روی کارگردانی و بازیگری این برنامه متمرکز شدم. تا سال 95 هم با برنامه همکاری میکردم. به نظرم عروسک «چرا» ویژگی بسیار متمایزی از سایر عروسکهایی داشت که بعد به برنامه اضافه شدند. اصولا محوریت آن برنامه، مجری خاله بود و یک عروسک و زندهیاد جعفر بزرگی و چند بچه. اما بعد که با اقبال عمومی روبهرو شد، این برنامه به برند شبکه 5 تبدیل شد. اصولا عروسک چرا در مقطعی آمد و برنامه کودک را متحول کرد.
آموزش غیرمستقیم مفاهیم: به نظر من برنامهای که بچه را شاد و جذب کند، خوب است. در ضمن مفاهیم آموزشی هم داشته باشد، اما به صورت مستقیم بیان نشود. در این برنامه هم سعیمان بر این است که مفاهیم مهم به صورت نمایشی به بچهها منتقل و آموزش داده شود. چون این کار تاثیرش روی بچهها بیشتر است. از طرفی، همین که بچهها خودشان در برنامه مشارکت دارند و فقط تماشاچی نیستند آنها را سر ذوق میآورد و خوشحالشان میکند.
نیاز به یک جامعه شاد: به یک جامعه شاد نیاز داریم. بنابراین وقتی بچهها برای مشارکت در این برنامه شاد هستند بسیار اتفاق خوشایندی است. چون شاد نبودن امروز بچهها باعث میشود زمانی که خودشان پدر و مادر میشوند، در آینده به زندگیشان لطمه وارد میشود. پدر و مادری که خودش شاد نباشد نمیتواند فرزند شادی هم داشته باشد.
در این برنامه چه نقشهایی را بازی میکنید؟
در این برنامه بازیگران هرکدام ایفاگر چند نقش هستند که اهالی این شهرک را تشکیل میدهند و مشاغل مختلفی دارند. یکی از نقشهایی که من بازی میکنم آهنگچی است که موزیسین است و برای بچهها میخواند. شخصیت دیگری که بازی میکنم پلیسچی است که پلیس محله است و یکسری نکات را به بچهها آموزش میدهد. شخصیت دیگر آتشنشانچی است و نکات ایمنی را آموزش میدهد. همچنین شخصیت آچارچی که شخصیت همهفنحریفی دارد و به قولی دستبهآچار است.
به نظر شما تفاوت این برنامه با «رنگینکمان» در چیست؟
محوریت این برنامه مدیریت بحران است و در بخش کلاس آموزشی که خاله قاصدک معلم است و آهنگچی هم حضور دارد، یکسری مسائل به بچهها آموزش داده میشود. درصورتیکه فضای رنگینکمان با این برنامه بسیار متفاوت است. در آن برنامه تماشاگر داریم و بچهها فقط تماشا میکنند و شعر میخوانند. اما تماشاگر ما در این برنامه مشارکت دارد و بازی میکند و بخش تعاملی پررنگتر است و تعداد کاراکترها هم بیشتر از آن برنامه است.
دختربچه دیگری همراه مادرش وارد لوکیشن میشود و متنش را میخواند و مرور میکند. کمکم عوامل از راه رسیده و هر کدام مشغول به کار خود میشوند. این برنامه با سه دوربین ضبط میشود که تصویربرداران دوربینهایشان را بررسی میکنند. نورپرداز هم نور دکور را بررسی کرده و آن را تنظیم میکند. مهرداد صباحی، آهنگساز برنامه است که موسیقی بخشهای مختلف برنامه را با تهیهکننده و کارگردان هماهنگ میکند. دو دختربچهای که برای بازی آمده اند از سر کنجکاوی از پلهها بالا رفته و سری به خانه درختی میزنند و آنجا کمی بازی میکنند. اینجا لباس بازیگران و دکور برنامه هم از رنگهای شاد در طراحی استفاده شده است. یکی از دوربینها را بالای پلهها قرار میدهند و دو دوربین دیگر در اطراف دکور. برای تصویربردارها نیز صندلی میگذارند که روی آن بروند و تصویر بگیرند.
صباحی همچنین درباره اهمیت شنیدن موسیقی مناسب برای بچهها نیز توضیح میدهد: من به دلیل اینکه خودم پدر هستم و یک دختر کوچک دارم با حال و هوای بچهها و علایقشان آشنا هستم. اما در این زمینه دغدغه هم دارم. من به عنوان یک پدر هیچوقت اجازه ندادم دخترم موسیقی عرفی که متاسفانه در جامعه جا افتاده گوش کند. چون اصلا مناسب سن و سالش نیست. چون گوش بچه را مسموم میکند.
وی درباره حل این معضل و آشنایی بچهها با موسیقی مناسب سنشان هم میگوید: رکن اصلی هر خانوادهای پدر و مادر است. بنابراین اگر آنها با این قضیه آشنایی نداشته باشند، نمیتوانند در این زمینه اقدامی انجام بدهند. یعنی نمیتوانند جلوی بچهها را بگیرند. البته کار سختی است و حتی اگر پدر و مادر هم در این زمینه از بچهها مراقبت کنند، باز هم بچهها در محیط خارج از خانه، موسیقیهایی را میشنوند که به نظر من برای آنها سم است و اصلا مناسبشان نیست. به همین دلیل در هر برنامهای که کار میکنم سعی دارم ملودیهایی را بسازم و کار کنم که مناسب بچهها باشد و گوششان عادت به موسیقی خوب و اشعار و ملودیهای مناسب سنشان کند. با این حال از والدین بچهها میخواهم تا جایی که میتوانند از شنیدن موسیقی بزرگسالان برای بچهها جلوگیری کنند تا گوش بچهها عادت به شنیدن این نوع موسیقیها نکند. چون کودک باید موسیقی کودک گوش کند، نه موسیقی مناسب بزرگسالان. این بسیار نکته مهمی است و باید والدین و برنامهسازان کودک به آن اهمیت بدهند.
این آهنگساز در پایان هم درباره تاثیرات برنامههای تلویزیونی روی کودکان میگوید: من خاطرم هست وقتی کودک بودم میان برنامهها موسیقیهای خوبی از باخ و بتهوون از تلویزیون میشنیدم و همین اتفاق باعث شد گوش من به شنیدن موسیقی خوب عادت کند. به همین دلیل تلویزیون و برنامههایش خیلی میتواند تاثیرگذار باشد. بهخصوص برنامههای کودک و نوع موسیقیای که به کار گرفته میشود. برای اینکه نسل جدید هم بتواند موسیقی خوب بشنود و گوشش عادت کند. در این برنامه هم تلاش کردیم این اتفاق بیفتد. امیدوارم بچهها با موسیقی این برنامه هم ارتباط برقرار کنند.