روح‌ا... حیدرزاده‌کلهرودی با ایجاد مزارع و گلخانه تولید کاکتوس خوراکی، کسب‌وکاری پولساز و شغل‌ساز را دنبال می‌کند
نانی که از خار می‌روید
همه چیز از یک سفر شروع شد، از سفر به فومن و شفت، به شهرهای سرسبز گیلان که مردم می‌گویند در آنجا هرچیزی را که روی زمین بریزی سبز می‌شود. روح‌ا... حیدرزاده در یکی از روزهای سال97 همراه خانواده‌اش به دیدار اقوام رفت و در حیاط خانه یکی از آنها بوته کاکتوس بزرگی را دید که به بار نشسته است. او به باغچه نزدیک شد، نگاهی به سر تا پای بوته کاکتوس انداخت و دستی روی میوه‌هایش کشید و تخمین زد همین یک بوته حدود100کیلوگرم میوه داده است. روح‌ا... از صاحبخانه پرسید این میوه‌ها را چه می‌کنند و وی با ترس و لرز گفت چون این میوه‌ها سمی است همه‌شان را دور می‌ریزند. روح‌ا... حسابی جا خورد و باورش نمی‌شد که این ابرمیوه را سمی می‌خوانند و این میوه لوکس را دور می‌ریزند. او چاقویی برداشت، یکی از میوه‌ها را از بوته جدا کرد و پوستش را کند و در دهانش گذاشت. حتی برای اطمینان بیشتر چند تا از این میوه‌ها را نیز به همسر و فرزندان خود داد تا میزبان باورش شود که اینها سمی نیستند. این اتفاق نقطه‌عطف زندگی روح‌ا... حیدرزاده‌کلهرودی است،؛ مردی که مدیرعامل یک موسسه حقوقی در تهران است ولی با پرورش کاکتوس خوراکی در حال متحول‌کردن زندگی خود و ده‌ها نفر دیگری است که از قِبَل کاکتوس، صاحب شغل و درآمد می‌شوند.
آزمون و خطا در ویلا و پشت‌بام
کاکتوس «اپونتیا» همان است که به آن زبان مادرشوهر می‌گویند، همان که به نام‌های انجیر تیغی، انجیر هندی و گلابی خاردار هم خوانده می‌شود. اپونتیا اولش یک گیاه لاغر و نحیف است که در گلدان کاشته می‌شود ولی به‌تدریج به اندازه‌ای رشد می‌کند که در هیچ گلدانی جا نمی‌گیرد. قد بوته‌های این کاکتوس که روح‌ا... با آنها یک عکس دسته‌جمعی گرفته حالا از او بالا زده و مثل بچه‌ای که خیلی زود از پدر و مادرش بلندتر می‌شود از او تنومندتر شده‌اند.
اما اپونتیاهایی که او از باغچه قوم و خویش‌اش کند فقط چند کاکتوس کوچک و کم‌جان بودند که در یک زمین کوچک، پشت ویلای یکی از اقوامش در شمال کاشته شدند. اپونتیا مثل لوبیای سحرآمیز می‌ماند چون آن برگ‌های کوچک به‌زودی رشد کردند و قد کشیدند، آنقدر که آن زمین دیگر جای مناسبی برایشان نبود و کفاف قد و هیکل‌شان را نمی‌داد. در نتیجه بخشی از آنها در سفری چند ساعته به تهران آمدند و در گلدان کاشته شدند و روی پشت‌بام محل کار روح‌ا... قرار گرفتند.
کاکتوس، عجیب آفتاب‌دوست و گرماپسند است برای همین این بوته‌ها خیلی زود در گلدان‌ها بالیدند و کاکتوس‌های برومندی شدند که این‌بار پشت‌بام برایشان کوچک بود. اینچنین شد که سفر کاکتوس‌های خاردار به مزارع اطراف تهران آغاز شد و داستان پرورش کاکتوس خوراکی در گوشه‌ای از استان تهران شکل گرفت.
خزانه‌ای در روستای محمدآباد
دشت ورامین در جنوب‌شرق تهران، یک دشت حاصلخیز و یک پهنه زرخیز است با خاکی مساعد کشاورزی ولی همین بهشت زراعت، درگیر کم‌آبی است و نشست زمین در آن امان کشاورزان را بریده است. سفره‌های آب زیرزمینی در بیشتر نقاط ورامین افت فاحش‌کرده و چون زیر پای خاک، خالی است مدام به قعر زمین سقوط می‌کند.
در چنین سرزمینی که مردمش با کم‌آبی و نشست زمین در جدال دائمی‌اند اپونتیاها سرگذشت شیرینی دارند. در این روستا کشاورزی 52ساله زندگی می‌کند که نامش نصرا... عرب‌کرمی است. او به عنوان یک کشاورز سنتی مثل بقیه کشاورزان روستای محمدآباد عرب‌ها سال‌ها صیفی‌جات و سبزیجات می‌کاشت، به قول خودش محصولاتی که در مدت کوتاهی بار می‌دهند و کشاورز می‌تواند آنها را بفروشد و امرار معاش کند.
اما یک روز به او پیشنهاد شد در بخشی از زمین‌هایش کاکتوس اپونتیا کشت کند و واضح است که پیشنهاددهنده کسی جز روح‌ا... حیدرزاده نبود. نصرا... می‌گوید او این پیشنهاد را قبول کرد چون با کاکتوس غریبه نبود و مدت‌ها بود همراه همسرش کاکتوس‌های کوچک گلدانی و مینیاتوری را پرورش می‌داند. به این ترتیب بوته‌های کاکتوس در سه هکتار از زمین‌های او کاشته شدند و جای گندم، جو، ذرت، گوجه‌فرنگی و کدو و بادمجان را گرفتند. از روزی که این تغییر الگوی کشت در سه هکتار از زمین‌های نصرا... انجام‌شده او دیگر مثل گذشته دغدغه کم‌آبی ندارد و از روزهایی می‌گوید که آب را باید در عمق 200متری زمین می‌جست درحالی که چند سال قبل از آن این آب را با حجمی بیشتر و در عمق 70متری زمین به‌دست می‌آورد. او حالا از این وضعیت یاس‌آور نجات‌یافته و به‌عنوان کسی که از خزانه کاکتوس اپونتیا مراقبت می‌کند، می‌گوید اگر با آبی که در اختیار داریم قبلا 30هکتار کدو و بادمجان می‌کاشتیم، حالا می‌دانیم که با همان آب می‌شود 200هکتار کاکتوس پرورش داد.
کوچ به دولت‌آباد و گلخانه
«هرکدام از کاکتوس‌ها که ریشه‌دار باشند آنها را زود می‌کاریم، آنهایی هم که برگ‌برگ باشند تقریبا یک هفته می‌مانند تا از آنجایی که قطع شده‌اند جای زخمشان بسته شود و به قول ما «تَل» ببندند. آن‌وقت آنها را هم می‌کاریم. کاکتوس را هر زمانی می‌شود کاشت، ماهی دو‌بار هم بیشتر آب نمی‌خواهد و برای هر بوته چهار لیتر آب کافی است.» اینها را نصرا... می‌گوید و روش کاشت و آبیاری کاکتوس را توضیح می‌دهد.
زمین او در روستای محمدآباد عرب‌ها امسال شبیه جنگل شده بود؛ جنگلی خاردار با گل‌های زرد رنگ قشنگ و سپس رنگ‌آمیزی‌شده با میوه‌های بنفش کاکتوس. همین شد که روح‌ا... حیدرزاده بخشی از این خزانه را که از شدت تراکم بوته‌ها نمی‌شد وارد آن شد به حاشیه کویر ورامین در نقطه‌ای پایین‌تر از روستای حصارگلی که موسوم به منطقه دولت‌آباد است، منتقل کرد و بخشی دیگر را به باقرشهر در جنوب‌تهران و بخش دیگر را نیز به گلخانه‌ای در روستای خاوه که همسایه محمدآباد عرب‌هاست.
این زمین‌ها روی هم 120هکتار می‌شود که حیدرزاده می‌گوید تاکنون فقط 25هکتار آن زیرکشت رفته ولی تا سال آینده بقیه نیز با بوته‌های سبز اپونتیا فرش خواهند شد. اگر اینچنین شود به‌ازای هر هکتار مزرعه حداقل سه تا پنج نفر به‌طور مستقیم صاحب شغل می‌شوند و پنج یا شش نفر دیگر نیز به‌صورت غیرمستقیم مشغول کار می‌شوند که اگر این اعداد در 120هکتار ضرب شوند تاثیر چشمگیر کشت کاکتوس خوراکی در کم‌کردن جمعیت بیکاران و افراد بی‌درآمد لااقل در محدوده‌ای که این گیاه کاشته مشهود‌می‌شود.
روح‌ا... حیدرزاده نیز با اطمینان کامل می‌گوید که کاشت کاکتوس خوراکی به‌شدت پولساز است و او امید دارد کاکتوس‌های روستای حصارگلی سال‌آینده حدود 500تن میوه بدهند که اگر کف‌قیمت را برای آن در نظر بگیرند بیش از یک میلیارد تومان فقط از یک مزرعه به‌دست می‌آید.
روح‌ا... اما به غیر از میوه‌ها، روی برگ‌های کاکتوس نیز نظراتی اقتصادی دارد. او این برگ‌ها را خشک‌کرده و از آنها آردی به‌دست آورده که در دنیا کاربرد زیادی دارد ولی در کشورمان ناشناخته است. سپس نمونه این آرد را به کارخانه‌های ماکارونی و تولیدکننده‌های کیک و بیسکویت و کارخانه‌های مواد آرایشی و بهداشتی عرضه‌کرده تا آنها را برای تولید محصولاتی با طعم و عصاره کاکتوس ترغیب کند.
نصرا... عرب‌کرمی هم می‌گوید یکی از قنادی‌های معروف تهران کیکی با طعم کاکتوس پخته که مشتریان به‌شدت از آن استقبال کرده‌اند و دو کارخانه پرآوازه ماکارونی هم به‌طور آزمایشی، محصولاتی با طعم کاکتوس تولید کرده‌اند که خوب از آب درآمده است.
برنامه حیدرزاده اما پیش رفتن تا جایی فراتر از تولید میوه و آرد کاکتوس است چون او به فرآوری این گیاه و تولید ده‌ها محصول که ارزش افزوده فوق‌العاده‌ای دارند، فکر می‌کند.
او توضیح می‌دهد که در دنیا از کاکتوس ژل‌های آبرسان که برای پوست مفید است می‌سازند، همچنین قرص‌های کاکتوس که خواص دارویی دارند، همین‌طور انواع سس، کنسرو، مربا، بیسکویت، نان و ترتیلا و حتی چند گام جلوتر، تولید بایو اتانول و بیوگاز که اولی در ایتالیا ساخته‌شده و دومی درمکزیک. او می‌گوید در مکزیک حتی از کاکتوس، چرم گیاهی هم ساخته‌اند و برنامه او برای آینده یعنی افق مدنظرش که سال1405 است، تولید این محصولات فرآوری‌شده از کاکتوس اپونتیاست که بی‌گمان هزاران نفر را صاحب شغل و درآمد پایدار می‌کند.
کاکتوس «اپونتیا» همان است که به آن زبان مادرشوهر می‌گویند، همان که به نام‌های انجیر تیغی، انجیر هندی و گلابی خاردار هم خوانده می‌شود. اپونتیا اولش یک گیاه لاغر و نحیف است که در گلدان کاشته می‌شود ولی به‌تدریج به اندازه‌ای رشد می‌کند که در هیچ گلدانی جا نمی‌گیرد. قد بوته‌های این کاکتوس که روح‌ا... با آنها یک عکس دسته‌جمعی گرفته حالا از او بالا زده و مثل بچه‌ای که خیلی زود از پدر و مادرش بلندتر می‌شود از او تنومندتر شده‌اند.
اما اپونتیاهایی که او از باغچه قوم و خویش‌اش کند فقط چند کاکتوس کوچک و کم‌جان بودند که در یک زمین کوچک، پشت ویلای یکی از اقوامش در شمال کاشته شدند. اپونتیا مثل لوبیای سحرآمیز می‌ماند چون آن برگ‌های کوچک به‌زودی رشد کردند و قد کشیدند، آنقدر که آن زمین دیگر جای مناسبی برایشان نبود و کفاف قد و هیکل‌شان را نمی‌داد. در نتیجه بخشی از آنها در سفری چند ساعته به تهران آمدند و در گلدان کاشته شدند و روی پشت‌بام محل کار روح‌ا... قرار گرفتند.
کاکتوس، عجیب آفتاب‌دوست و گرماپسند است برای همین این بوته‌ها خیلی زود در گلدان‌ها بالیدند و کاکتوس‌های برومندی شدند که این‌بار پشت‌بام برایشان کوچک بود. اینچنین شد که سفر کاکتوس‌های خاردار به مزارع اطراف تهران آغاز شد و داستان پرورش کاکتوس خوراکی در گوشه‌ای از استان تهران شکل گرفت.
خزانه‌ای در روستای محمدآباد
دشت ورامین در جنوب‌شرق تهران، یک دشت حاصلخیز و یک پهنه زرخیز است با خاکی مساعد کشاورزی ولی همین بهشت زراعت، درگیر کم‌آبی است و نشست زمین در آن امان کشاورزان را بریده است. سفره‌های آب زیرزمینی در بیشتر نقاط ورامین افت فاحش‌کرده و چون زیر پای خاک، خالی است مدام به قعر زمین سقوط می‌کند.
در چنین سرزمینی که مردمش با کم‌آبی و نشست زمین در جدال دائمی‌اند اپونتیاها سرگذشت شیرینی دارند. در این روستا کشاورزی 52ساله زندگی می‌کند که نامش نصرا... عرب‌کرمی است. او به عنوان یک کشاورز سنتی مثل بقیه کشاورزان روستای محمدآباد عرب‌ها سال‌ها صیفی‌جات و سبزیجات می‌کاشت، به قول خودش محصولاتی که در مدت کوتاهی بار می‌دهند و کشاورز می‌تواند آنها را بفروشد و امرار معاش کند.
اما یک روز به او پیشنهاد شد در بخشی از زمین‌هایش کاکتوس اپونتیا کشت کند و واضح است که پیشنهاددهنده کسی جز روح‌ا... حیدرزاده نبود. نصرا... می‌گوید او این پیشنهاد را قبول کرد چون با کاکتوس غریبه نبود و مدت‌ها بود همراه همسرش کاکتوس‌های کوچک گلدانی و مینیاتوری را پرورش می‌داند. به این ترتیب بوته‌های کاکتوس در سه هکتار از زمین‌های او کاشته شدند و جای گندم، جو، ذرت، گوجه‌فرنگی و کدو و بادمجان را گرفتند. از روزی که این تغییر الگوی کشت در سه هکتار از زمین‌های نصرا... انجام‌شده او دیگر مثل گذشته دغدغه کم‌آبی ندارد و از روزهایی می‌گوید که آب را باید در عمق 200متری زمین می‌جست درحالی که چند سال قبل از آن این آب را با حجمی بیشتر و در عمق 70متری زمین به‌دست می‌آورد. او حالا از این وضعیت یاس‌آور نجات‌یافته و به‌عنوان کسی که از خزانه کاکتوس اپونتیا مراقبت می‌کند، می‌گوید اگر با آبی که در اختیار داریم قبلا 30هکتار کدو و بادمجان می‌کاشتیم، حالا می‌دانیم که با همان آب می‌شود 200هکتار کاکتوس پرورش داد.
کوچ به دولت‌آباد و گلخانه
«هرکدام از کاکتوس‌ها که ریشه‌دار باشند آنها را زود می‌کاریم، آنهایی هم که برگ‌برگ باشند تقریبا یک هفته می‌مانند تا از آنجایی که قطع شده‌اند جای زخمشان بسته شود و به قول ما «تَل» ببندند. آن‌وقت آنها را هم می‌کاریم. کاکتوس را هر زمانی می‌شود کاشت، ماهی دو‌بار هم بیشتر آب نمی‌خواهد و برای هر بوته چهار لیتر آب کافی است.» اینها را نصرا... می‌گوید و روش کاشت و آبیاری کاکتوس را توضیح می‌دهد.
زمین او در روستای محمدآباد عرب‌ها امسال شبیه جنگل شده بود؛ جنگلی خاردار با گل‌های زرد رنگ قشنگ و سپس رنگ‌آمیزی‌شده با میوه‌های بنفش کاکتوس. همین شد که روح‌ا... حیدرزاده بخشی از این خزانه را که از شدت تراکم بوته‌ها نمی‌شد وارد آن شد به حاشیه کویر ورامین در نقطه‌ای پایین‌تر از روستای حصارگلی که موسوم به منطقه دولت‌آباد است، منتقل کرد و بخشی دیگر را به باقرشهر در جنوب‌تهران و بخش دیگر را نیز به گلخانه‌ای در روستای خاوه که همسایه محمدآباد عرب‌هاست.
این زمین‌ها روی هم 120هکتار می‌شود که حیدرزاده می‌گوید تاکنون فقط 25هکتار آن زیرکشت رفته ولی تا سال آینده بقیه نیز با بوته‌های سبز اپونتیا فرش خواهند شد. اگر اینچنین شود به‌ازای هر هکتار مزرعه حداقل سه تا پنج نفر به‌طور مستقیم صاحب شغل می‌شوند و پنج یا شش نفر دیگر نیز به‌صورت غیرمستقیم مشغول کار می‌شوند که اگر این اعداد در 120هکتار ضرب شوند تاثیر چشمگیر کشت کاکتوس خوراکی در کم‌کردن جمعیت بیکاران و افراد بی‌درآمد لااقل در محدوده‌ای که این گیاه کاشته مشهود‌می‌شود.
یک کشت و کار پولساز
نصرا... عرب‌کرمی چشمش به کویرهای ورامین است، به زمین‌های عریانی که به قول او از جاده شریف‌آباد شروع می‌شود و تا مشهد ادامه می‌یابد. او معتقد است اگر به او اجازه کاشت کاکتوس در این اراضی را بدهند برای عده زیادی شغل و درآمد ایجاد می‌شود، ولی چه کند که مسوولان دولتی به این چشم به موضوع نگاه نمی‌کنند. نصرا... امسال فقط میوه‌های کاکتوس‌اش را کیلویی 80هزارتومان به میدان میوه‌وتره‌بار فروخته، در حالی که برگ‌های سبز اپونتیا نیز ثروتی سرشارند.روح‌ا... حیدرزاده نیز با اطمینان کامل می‌گوید که کاشت کاکتوس خوراکی به‌شدت پولساز است و او امید دارد کاکتوس‌های روستای حصارگلی سال‌آینده حدود 500تن میوه بدهند که اگر کف‌قیمت را برای آن در نظر بگیرند بیش از یک میلیارد تومان فقط از یک مزرعه به‌دست می‌آید.
روح‌ا... اما به غیر از میوه‌ها، روی برگ‌های کاکتوس نیز نظراتی اقتصادی دارد. او این برگ‌ها را خشک‌کرده و از آنها آردی به‌دست آورده که در دنیا کاربرد زیادی دارد ولی در کشورمان ناشناخته است. سپس نمونه این آرد را به کارخانه‌های ماکارونی و تولیدکننده‌های کیک و بیسکویت و کارخانه‌های مواد آرایشی و بهداشتی عرضه‌کرده تا آنها را برای تولید محصولاتی با طعم و عصاره کاکتوس ترغیب کند.
نصرا... عرب‌کرمی هم می‌گوید یکی از قنادی‌های معروف تهران کیکی با طعم کاکتوس پخته که مشتریان به‌شدت از آن استقبال کرده‌اند و دو کارخانه پرآوازه ماکارونی هم به‌طور آزمایشی، محصولاتی با طعم کاکتوس تولید کرده‌اند که خوب از آب درآمده است.
برنامه حیدرزاده اما پیش رفتن تا جایی فراتر از تولید میوه و آرد کاکتوس است چون او به فرآوری این گیاه و تولید ده‌ها محصول که ارزش افزوده فوق‌العاده‌ای دارند، فکر می‌کند.
او توضیح می‌دهد که در دنیا از کاکتوس ژل‌های آبرسان که برای پوست مفید است می‌سازند، همچنین قرص‌های کاکتوس که خواص دارویی دارند، همین‌طور انواع سس، کنسرو، مربا، بیسکویت، نان و ترتیلا و حتی چند گام جلوتر، تولید بایو اتانول و بیوگاز که اولی در ایتالیا ساخته‌شده و دومی درمکزیک. او می‌گوید در مکزیک حتی از کاکتوس، چرم گیاهی هم ساخته‌اند و برنامه او برای آینده یعنی افق مدنظرش که سال1405 است، تولید این محصولات فرآوری‌شده از کاکتوس اپونتیاست که بی‌گمان هزاران نفر را صاحب شغل و درآمد پایدار می‌کند.
