گفت‌وگوی تلفنی داسیلوا و پوتین عزم روسیه و برزیل برای تقویت بریکس
پایان نظام تک‌قطبی و عبور به سمت نظم جدید جهانی، ضرورت‌هایی را پیش پای کشورهای مستقل قرار داده که انجام آن می‌تواند شکل‌گیری نظم جدید را با سرعت و هدفمندی بیشتری شکل دهد. از جمله این ضرورت‌ها برقراری روابط دوجانبه و چندجانبه میان کشورهای مستقل قدرتمند و شکل‌گیری ائتلاف‌ها و اتحادهای جدید در عرصه بین‌الملل است.
از جمله این اتحادها که چندسالی از آن می‌گذرد، گروه بریکس است که پنج اقتصاد نوظهور یعنی چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی را در برمی‌گیرد.
ایده تشکیل بریکس ابتدا سال 2001 با هدف جابه‌جایی قدرت اقتصادی جهان از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه شکل گرفت. گام دوم شکل‌گیری این گروه سال 2006 با حضور وزرای خارجه چهار کشور یعنی برزیل، روسیه، هند و چین برداشته شد و در نشست سوم سران این گروه در سال 2011 آفریقای جنوبی نیز به جمع چهار کشور افزوده شد تا بریکس که متشکل از حروف اول نام این پنج کشور است، شکل بگیرد. این گروه را می‌توان نقطه مقابل گروه7 دانست که یک گروه اقتصادی متشکل از آمریکا و شش کشور متحد واشنگتن است. بریکس و قدرت‌های شرق و جنوب در 10سال اخیر رشد اقتصاد بالایی داشته و در چند سال گذشته در سایه بحران مالی و اقتصادی غرب و اروپا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. پنج کشور عضو بریکس طی سال‌های گذشته به سبب رشد اقتصادی بالا از نفوذ گسترده‌ای در مسائل منطقه‌ای و جهانی برخوردار شده‌اند. بریکس در حال حاضر به‌تنهایی حدود نیمی از جمعیت جهان را در خود جا داده است و به لحاظ اقتصادی نیز این پنج کشور در حدود 30 درصد از توان اقتصادی و سهم قابل‌توجهی از تولیدات اقتصادی جهان را به خود اختصاص داده‌اند. همین اطلاعات نشان می‌دهد گروه بریکس چقدر می‌تواند در شکل‌گیری نظم نوین جهانی موثر باشد به‌ویژه این‌که از میان اعضای پنج‌گانه آن، دو کشور عضو دائم شورای امنیت هستند و با استفاده از قدرت خود در سازمان ملل می‌توانند جبهه مقابل آمریکا را تقویت کنند. اما تحلیلگران معتقدند اعضای این گروه برای تاثیرگذاری بیشتر در عرصه بین‌الملل باید اقدامات تکمیلی نظیر ایجاد نظام‌های نهادی جدید جهت مدرن‌سازی کشورها، تشکیل بلوک‌ها و اتحادیه‌های منطقه‌ای جدید و همچنین توافق بر سر صندوق ارز ذخیره جدید با ارزهای کشورهای درحال توسعه انجام دهند.
ایده‌های اقتصادی جدید
بر همین اساس شاهدیم که در سال‌های گذشته اعضای بریکس به فکر استفاده از پول ملی خود در تعاملات دوجانبه با سایر کشورها افتاده‌اند. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۳، چین و استرالیا توافق کردند با ارزهای ملی تجارت کنند. در همان سال، برزیل و چین توافق کردند با ارزهای برزیل و چین تجارت داشته باشند. از سال ۲۰۱۱ چین با استرالیا، روسیه، ژاپن، برزیل و ایران قراردادهایی برای تجارت با ارزهای ملی منعقد کرده است. در سه ماهه اول سال۲۰۲۰ سهم دلار در تجارت دوجانبه چین و روسیه به کمتر از ۵۰ درصد رسید. در سال ۲۰۱۵، چین CIPS یا سیستم پرداخت بین‌بانکی فرامرزی را برای پرداخت‌های ارزی و تجاری و به‌عنوان جایگزینی برای سوئیفت راه‌اندازی کرد. هند و روسیه نیز قرار است تجارت تسلیحاتی را به روبل و روپیه انجام دهند تا تحریم‌های آمریکا علیه مسکو را دور بزنند. در کنار این تعاملات دوجانبه و چندجانبه میان کشورها، برخی کشورها نیز به‌دنبال طرح زیربنایی‌تری برای تشکیل نظام مالی جدید در عرصه بین‌المللی هستند. پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به‌تازگی در همین چارچوب خواستار تشکیل نظام جدیدی برای پرداخت‌های بین‌المللی بر اساس واقعیت‌های نظم چندقطبی در دنیا شده است.
تاکید پوتین و داسیلوا بر تقویت بریکس
در چنین شرایطی با رفت و آمد برخی دولت‌ها در کشورهای عضو این گروه، فراز و فرودهایی در عملکرد آن دیده می‌شود مثلا در سال‌های گذشته که ژائیر بولسونارو، از چهره‌های نزدیک به آمریکا در برزیل رئیس‌جمهور بود، عملکرد بریکس تحت تاثیر این مسأله قرار گرفته بود اما اکنون با حضور دوباره لولا داسیلوا در مقام ریاست‌جمهوری برزیل، ائتلاف کشورهای ضدآمریکا قدرت بیشتری یافته است. در همین چارچوب است که داسیلوا ــ که این روزها در حال تشکیل دولت است ــ در یکی از اولین اقدامات خود در گفت‌وگویی با پوتین بر اهمیت بریکس و تقویت بیش از پیش روابط میان دو کشور تاکید کرده است. خبرگزاری اسپوتنیک درباره اهمیت مسائل مطرح شده در گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور روسیه و برزیل گفته ممکن است رهبران دو کشور به‌صورت حضوری دیدار کنند. این خبرگزاری به نقل از منابع آگاه نوشته که این دیدار ممکن است در نشستی مشترک در طول یک همایش بین‌المللی انجام شود. رئیس جمهور منتخب برزیل نیز در پیامی توییتری با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی خود با پوتین نوشت: برزیل برگشته و به دنبال گفت‌وگو با همه و متعهد به جست‌وجوی جهانی بدون گرسنگی در صلح است. همچنین در بیانیه کرملین درباره گفت‌وگوی پوتین و داسیلوا آمده است: هر دو طرف اطمینان دادند همکاری راهبردی روسیه و برزیل با موفقیت در همه زمینه‌ها و همچنین همکاری در صحنه بین‌المللی از جمله در چارچوب گروه بریکس توسعه خواهد یافت.
ایده تشکیل بریکس ابتدا سال 2001 با هدف جابه‌جایی قدرت اقتصادی جهان از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه شکل گرفت. گام دوم شکل‌گیری این گروه سال 2006 با حضور وزرای خارجه چهار کشور یعنی برزیل، روسیه، هند و چین برداشته شد و در نشست سوم سران این گروه در سال 2011 آفریقای جنوبی نیز به جمع چهار کشور افزوده شد تا بریکس که متشکل از حروف اول نام این پنج کشور است، شکل بگیرد. این گروه را می‌توان نقطه مقابل گروه7 دانست که یک گروه اقتصادی متشکل از آمریکا و شش کشور متحد واشنگتن است. بریکس و قدرت‌های شرق و جنوب در 10سال اخیر رشد اقتصاد بالایی داشته و در چند سال گذشته در سایه بحران مالی و اقتصادی غرب و اروپا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. پنج کشور عضو بریکس طی سال‌های گذشته به سبب رشد اقتصادی بالا از نفوذ گسترده‌ای در مسائل منطقه‌ای و جهانی برخوردار شده‌اند. بریکس در حال حاضر به‌تنهایی حدود نیمی از جمعیت جهان را در خود جا داده است و به لحاظ اقتصادی نیز این پنج کشور در حدود 30 درصد از توان اقتصادی و سهم قابل‌توجهی از تولیدات اقتصادی جهان را به خود اختصاص داده‌اند. همین اطلاعات نشان می‌دهد گروه بریکس چقدر می‌تواند در شکل‌گیری نظم نوین جهانی موثر باشد به‌ویژه این‌که از میان اعضای پنج‌گانه آن، دو کشور عضو دائم شورای امنیت هستند و با استفاده از قدرت خود در سازمان ملل می‌توانند جبهه مقابل آمریکا را تقویت کنند. اما تحلیلگران معتقدند اعضای این گروه برای تاثیرگذاری بیشتر در عرصه بین‌الملل باید اقدامات تکمیلی نظیر ایجاد نظام‌های نهادی جدید جهت مدرن‌سازی کشورها، تشکیل بلوک‌ها و اتحادیه‌های منطقه‌ای جدید و همچنین توافق بر سر صندوق ارز ذخیره جدید با ارزهای کشورهای درحال توسعه انجام دهند.
ایده‌های اقتصادی جدید
بر همین اساس شاهدیم که در سال‌های گذشته اعضای بریکس به فکر استفاده از پول ملی خود در تعاملات دوجانبه با سایر کشورها افتاده‌اند. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۳، چین و استرالیا توافق کردند با ارزهای ملی تجارت کنند. در همان سال، برزیل و چین توافق کردند با ارزهای برزیل و چین تجارت داشته باشند. از سال ۲۰۱۱ چین با استرالیا، روسیه، ژاپن، برزیل و ایران قراردادهایی برای تجارت با ارزهای ملی منعقد کرده است. در سه ماهه اول سال۲۰۲۰ سهم دلار در تجارت دوجانبه چین و روسیه به کمتر از ۵۰ درصد رسید. در سال ۲۰۱۵، چین CIPS یا سیستم پرداخت بین‌بانکی فرامرزی را برای پرداخت‌های ارزی و تجاری و به‌عنوان جایگزینی برای سوئیفت راه‌اندازی کرد. هند و روسیه نیز قرار است تجارت تسلیحاتی را به روبل و روپیه انجام دهند تا تحریم‌های آمریکا علیه مسکو را دور بزنند. در کنار این تعاملات دوجانبه و چندجانبه میان کشورها، برخی کشورها نیز به‌دنبال طرح زیربنایی‌تری برای تشکیل نظام مالی جدید در عرصه بین‌المللی هستند. پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به‌تازگی در همین چارچوب خواستار تشکیل نظام جدیدی برای پرداخت‌های بین‌المللی بر اساس واقعیت‌های نظم چندقطبی در دنیا شده است.
تاکید پوتین و داسیلوا بر تقویت بریکس
در چنین شرایطی با رفت و آمد برخی دولت‌ها در کشورهای عضو این گروه، فراز و فرودهایی در عملکرد آن دیده می‌شود مثلا در سال‌های گذشته که ژائیر بولسونارو، از چهره‌های نزدیک به آمریکا در برزیل رئیس‌جمهور بود، عملکرد بریکس تحت تاثیر این مسأله قرار گرفته بود اما اکنون با حضور دوباره لولا داسیلوا در مقام ریاست‌جمهوری برزیل، ائتلاف کشورهای ضدآمریکا قدرت بیشتری یافته است. در همین چارچوب است که داسیلوا ــ که این روزها در حال تشکیل دولت است ــ در یکی از اولین اقدامات خود در گفت‌وگویی با پوتین بر اهمیت بریکس و تقویت بیش از پیش روابط میان دو کشور تاکید کرده است. خبرگزاری اسپوتنیک درباره اهمیت مسائل مطرح شده در گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور روسیه و برزیل گفته ممکن است رهبران دو کشور به‌صورت حضوری دیدار کنند. این خبرگزاری به نقل از منابع آگاه نوشته که این دیدار ممکن است در نشستی مشترک در طول یک همایش بین‌المللی انجام شود. رئیس جمهور منتخب برزیل نیز در پیامی توییتری با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی خود با پوتین نوشت: برزیل برگشته و به دنبال گفت‌وگو با همه و متعهد به جست‌وجوی جهانی بدون گرسنگی در صلح است. همچنین در بیانیه کرملین درباره گفت‌وگوی پوتین و داسیلوا آمده است: هر دو طرف اطمینان دادند همکاری راهبردی روسیه و برزیل با موفقیت در همه زمینه‌ها و همچنین همکاری در صحنه بین‌المللی از جمله در چارچوب گروه بریکس توسعه خواهد یافت.
ضمیمه قاب کوچک
تیتر خبرها
