زنجان و تاریخ کهن ایران

زنجان و تاریخ کهن ایران

زنجان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای شمال‌غرب ایران است که دیدنی‌های بسیار زیادی دارد. این شهر در تابستان هوایی معتدل و زمستان‌های برفی زیبایی دارد که دیدنش به تمام ایرانیان توصیه‌ می‌شود.

بزرگ‌ترین غار خشکی آبی جهان
غار کتله‌خور بزرگ‌ترین غار خشکی آبی جهان است که در جنوب خدابنده در۸۰ کیلومتری استان زنجان قرار گرفته است. این غار که مزین به قندیل‌های رنگی آویزان از سقف است، از سه‌طبقه با گذرگاه‌های اصلی و تونل‌های فرعی بسیار تشکیل شده است. این  غار هنوز بخش‌های حفاری نشده بسیاری دارد و بخش بزرگی از آن نیز برای گردشگران عادی در دسترس نیست و صرفا غارنوردان حرفه‌ای می‌توانند از این بخش‌ها بازدید کنند. این غار تقریبا همسن غار علیصدر همدان است اما دو تفاوت اصلی دارند؛ یکی این‌که علیصدر آبی است ولی کتله‌خور کاملا خشک و دوم این‌که خلوص آهک غار کتله‌خور بیشتر است که باعث شده نمای داخل آن زیباتر و مسحورکننده‌تر باشد.

رختشویخانه، موزه مردم‌شناسی 
مجموعه‌ تاریخی رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان در یک منطقه‌ پرتراکم مسکونی احداث شده است. آب آن از قنات قلعچه حاجی میربهاء‌الدین تامین می‌شده است. بنای رختشویخانه زنجان تنها بنا در جهان با کاربری مخصوص برای رختشویی بانوان است. در هیچ جای دنیا، بنایی با کاربری رختشویی متناسب با شرایط اقلیمی و جغرافیایی که منحصر به گروه خاصی باشد، به‌غیر از بنای رختشویخانه زنجان احداث نشده است. چنین مجموعه‌ای با عملکرد یاد شده در هیچ جای ایران مشاهده نمی‌شود اما سبک معماری، ابعاد و تناسبات رعایت شده در قوس‌ها و تویزه‌ها با بناهای عام‌المنفعه هم‌دوره شهر زنجان قابل مقایسه‌اند. رختشویخانه زنجان‌ در سال۱۳۰۷هجری شمسی توسط دو برادر به نام‌های مشهدی‌اکبر و مشهدی‌اسماعیل ساخته شده است.

سلطانیه، یادگار مغول
گنبد سلطانیه بزرگ‌ترین بنای آجری جهان و سومین گنبد مرتفع دنیا، پس از سانتا ماریا و ایا‌صوفیه  است. به اعتقاد بسیاری از محققان و تاریخ‌شناسان، گنبد سلطانیه بین سال‌های ۷۰۴ تا ۷۱۲ قمری به دستور حاکم وقت ایلخانی، محمد خدابنده اولجایتو احداث شد. او در دوران حیات خود شهر سلطانیه را تاسیس کرد و پایتخت کشور را از تبریز به این شهر انتقال داد. خدابنده پس از آن که دین خود را تغییر داد و مسلمان شد، تصمیم گرفت بنایی زیبا با معماری اسلامی در شهر سلطانیه احداث کند. با وجود این‌که ۷۰۰ سال از ساخت گنبد سلطانیه می‌گذرد، این بنا همچنان استوار و مستحکم در جای خود ایستاده است.

مسجد جامع، بنایی چهار ایوانی
در قلب بافت قدیمی شهر در نزدیکی بازار زنجان، مسجد جامع قرار دارد. این مسجد توسط یکی از پسران فتحعلی شاه قاجار به نام «عبدا... میرزا دارا» بنا شده است. معماری این مسجد به سبک مرسوم چهار‌ایوانی است. ایوان‌های چهارگانه در چهار ضلع بنا با رعایت قرینگی قرار گرفته‌اند و به صحن مستطیلی مسجد نمایی فوق‌العاده بخشیده‌اند. تزئینات زیبای ایوان‌های جنوبی و شمالی بنا، از قسمت‌های دیدنی این مسجد است که با خطوط رنگی و نقش ‌و نگارهای نشسته بر کاشی‌های آبی، خوش‌رنگ و لعاب شده و چشم را مجذوب خود می‌کند. در این مسجد، سبک و سیاق هنرمندانه بناهای قجری مشهود است و جلوه‌گری‌های معماری سنتی در آن نبض تپنده‌ای دارد. زیبایی گنبد فیروزه‌ای مسجد که مزین به خطوط آیه‌های قرآنی شده است، حس‌ و حال عرفانی این بنای تاریخی را افزون می‌کند.