به مناسبت روز مقاومت غزه
جهان برای غزه برمیخیزد
27دسامبر2008(7دی1387)، ساعت 11و 30دقیقه صبح رژیم صهیونیستی در عملیاتی موسوم به «سرب گداخته» حملات خود علیه نوار غزه را آغاز کرد. حملهای تلخ که طی 22روز با شهادت حدود 1500نفر و زخمیشدن قریب 4500نفر فلسطینی همراه شد.
در این 22 روزی که جنگ با شدت تمام در غزه جریان داشت و مردم بیدفاع آن از زمین و هوا و دریا آماج بمبها و گلولههای دشمن صهیونیستی بودند، جنگ دیگری نیز در کنار و به موازات جنگ نظامی جریان داشت و آن جنگ رسانهای بود. جنگی که اگر تاثیراتی بیش از جنگ نظامی برجای نگذاشته باشد کمتر از آن نیز نبود. رسانههای وابسته به هژمونی نظام سلطه در جریان تجاوز اسرائیل به مردم غزه آشکارا در جبهه صهیونیستها در مقابل مقاومت صفآرایی کردند. ممانعت از ورود خبرنگاران به غزه، کنترل شدید تصاویر در مناطق اشغالی، عدم پوشش حملات فلسطینیها و سری نگهداشتن تلفات نظامیان اسرائیلی، نمونههایی از خدمات رسانهای به کشوری بود که در نهایت، هم در جنگ نظامی و هم در جنگ رسانهای شکست خورد. از دلایل اصلی این شکست، در کنار مجاهدت و مقاومت ارزشمند مردم غزه، را باید زیر لوای تلاش ویژه هنرمندان آزادیخواه و استعمارستیز جهان جستوجو کرد. هنرمندانی که با شناخت پتانسیل ویژه هنر در آگاهیبخشی و روشنگری به میدان آمدند و با نگاهی انسانی و خلاقانه به خلق آثاری پرداختند که صدایش جهان را به لرزه درآورد. 29 دی همزمان با «روز غزه» یا به تعبیری بهتر شکستهشدن ابهت پوشالی اسرائیل در برابر مردم غزه، فرصت را غنیمت میشماریم و مروری بر گوشهای از اقدامات فرهنگی و هنری هنرمندان آزادیخواه در این ارتباط خواهیم داشت:
2009
مستندساز یهودی، حامی مقاومت غزه
با شروع جنگ در غزه، هنرمندان به انحای مختلف تلاش کردند با اقدامات خود جامعه بشری را از این فاجعه باخبر کنند. انتشار بیانیههای متعددی که از سوی هنرمندان ایران و سایر کشورها در آن روزها منتشر شد نمونهای از تلاش آنها بود.در این میان، انیمیشن «منطقه بسته» را بیشک باید از پیشتازان اعتراض به حصر غزه بنامیم. انیمیشنی که یونی گودمن، انیمیشنساز مشهور یهودی مخالف دولت اسرائیل درباره مصائب مردم بیدفاع غزه ساخت و به گفته خودش تولید آن را پیش از آغاز حمله نظامی رژیم صهیونیستی به غزه آغاز کرد، اما با شروع جنگ 22 روزه، این تقابل روی فیلم او تاثیر گذاشت.«منطقه بسته» درباره پسربچهای است که پرندهای را دنبال میکند، اما یک دست بزرگ مانع اوست. این دست با ابزار برش شیرینی، اطراف غزه را برش میزند و اجازه نمیدهد پسر رد شود. در همین حال محل زندگی پسر موشکباران میشود و او راه فرار ندارد. جشنواره برلین نیز از اولین جشنوارههایی بود که موضوع غزه را زیر ذرهبین برد.
این جشنواره بینالمللی فیلم در بخش جنبی «فورم» یا «تریبون آزاد» با دو مستند «راشل» و «روستایی با یک سکنه» تراژدی و ناآرامیهای بهوقوع پیوسته در منطقه غزه و آوارگی فلسطینیان را در کانون توجه خود قرار داد.
نمایش «هفت کودک یهودی» را نیز باید یکی از پرحاشیهترین آثار درباره غزه بدانیم که کارل چرچیل، نمایشنامهنویس زن انگلستان در ژانویه 2009 به صورت اینترنتی و مجانی برای دانلود منتشر کرد و اولین بار در همان ماه به کارگردانی دومینیک کوکی، مدیر تئاتر رویال کورت در لندن روی صحنه رفت. این نمایش در ایران نیز بارها به صحنه رفته است.
گستردهترین اقدام هنری در اولین سال فاجعه غزه نیز در بیست و سومین دوره جشنواره بینالمللی فیلم کودک و نوجوان رخ داد. در این جشنواره بخشی غیررقابتی با عنوان «غزه و فلسطین» فراخوان داد و ۱۱ فیلم کوتاه و ۱۲ انیمیشن کوتاه در این موضوع به نمایش درآمدند.
جایزه جهانی غزه یکی دیگر از رویدادهای مهم 2009 است که در رشتههای عکاسی، نقاشی، کاریکاتور، موسیقی و نمایشنامه برگزار شد و نکته جالب آنکه اسپانسرهای مردمی این جایزه، برای آن در حوزههای مختلف هنری جایزهای معادل 100 هزار یورو تعیین کردند.
در بخش تجسمی نیز به کوشش موزه فلسطین، نمایشگاههایی در قالب پوستر، عکس و کاریکاتور غزه از هنرمندان 65 کشور از جمله ترکیه، فرانسه، انگلستان، سوریه، ارمنستان، ایتالیا، ونزوئلا، کویت، لبنان، اکوادور، مالزی و اندونزی برگزار شد.
2009
مستندساز یهودی، حامی مقاومت غزه
با شروع جنگ در غزه، هنرمندان به انحای مختلف تلاش کردند با اقدامات خود جامعه بشری را از این فاجعه باخبر کنند. انتشار بیانیههای متعددی که از سوی هنرمندان ایران و سایر کشورها در آن روزها منتشر شد نمونهای از تلاش آنها بود.در این میان، انیمیشن «منطقه بسته» را بیشک باید از پیشتازان اعتراض به حصر غزه بنامیم. انیمیشنی که یونی گودمن، انیمیشنساز مشهور یهودی مخالف دولت اسرائیل درباره مصائب مردم بیدفاع غزه ساخت و به گفته خودش تولید آن را پیش از آغاز حمله نظامی رژیم صهیونیستی به غزه آغاز کرد، اما با شروع جنگ 22 روزه، این تقابل روی فیلم او تاثیر گذاشت.«منطقه بسته» درباره پسربچهای است که پرندهای را دنبال میکند، اما یک دست بزرگ مانع اوست. این دست با ابزار برش شیرینی، اطراف غزه را برش میزند و اجازه نمیدهد پسر رد شود. در همین حال محل زندگی پسر موشکباران میشود و او راه فرار ندارد. جشنواره برلین نیز از اولین جشنوارههایی بود که موضوع غزه را زیر ذرهبین برد.
این جشنواره بینالمللی فیلم در بخش جنبی «فورم» یا «تریبون آزاد» با دو مستند «راشل» و «روستایی با یک سکنه» تراژدی و ناآرامیهای بهوقوع پیوسته در منطقه غزه و آوارگی فلسطینیان را در کانون توجه خود قرار داد.
نمایش «هفت کودک یهودی» را نیز باید یکی از پرحاشیهترین آثار درباره غزه بدانیم که کارل چرچیل، نمایشنامهنویس زن انگلستان در ژانویه 2009 به صورت اینترنتی و مجانی برای دانلود منتشر کرد و اولین بار در همان ماه به کارگردانی دومینیک کوکی، مدیر تئاتر رویال کورت در لندن روی صحنه رفت. این نمایش در ایران نیز بارها به صحنه رفته است.
گستردهترین اقدام هنری در اولین سال فاجعه غزه نیز در بیست و سومین دوره جشنواره بینالمللی فیلم کودک و نوجوان رخ داد. در این جشنواره بخشی غیررقابتی با عنوان «غزه و فلسطین» فراخوان داد و ۱۱ فیلم کوتاه و ۱۲ انیمیشن کوتاه در این موضوع به نمایش درآمدند.
جایزه جهانی غزه یکی دیگر از رویدادهای مهم 2009 است که در رشتههای عکاسی، نقاشی، کاریکاتور، موسیقی و نمایشنامه برگزار شد و نکته جالب آنکه اسپانسرهای مردمی این جایزه، برای آن در حوزههای مختلف هنری جایزهای معادل 100 هزار یورو تعیین کردند.
در بخش تجسمی نیز به کوشش موزه فلسطین، نمایشگاههایی در قالب پوستر، عکس و کاریکاتور غزه از هنرمندان 65 کشور از جمله ترکیه، فرانسه، انگلستان، سوریه، ارمنستان، ایتالیا، ونزوئلا، کویت، لبنان، اکوادور، مالزی و اندونزی برگزار شد.
2010
مونولوگی درباره غزه در 33 کشور جهان
یکی از مهمترین اقدامات سال 2010 هنرمندان آزادیخواه در مواجهه با بحران غزه، اجرای یک مونولوگ در 33 کشور جهان توسط مرکز تئاتر «عشتار» فلسطین بود. این مونولوگ ابتدا در غزه و سپس در 33 شهر مختلف جهان اجرا شد. در همان سال در حوزه تئاتر، ابتدا مریم معترف نمایش «هفت کودک یهودی» را روی صحنه برد. «تمام صبحهای زمین» به نویسندگی ایوب آقاخانی و کارگردانی حسین مسافر آستانه در تالار وحدت، «مجلس مصائب خانواده ابوفاضل» نوشته زهره غلامی به کارگردانی ایمان شیعه در خانه نمایش و «مناجات غزه» با هنرنمایی کودکان فلسطینی و سریلانکایی در «کلمبو» پایتخت این کشور اجرا شد. از مستندهای ماندگار نیز مستند «آیشین: همچنان زنده در غزه» ساخته نیکلاس وادیموف و محصول کشورهای سوئیس و قطر بود. این کارگردان به دنبال جنگ غزه در فوریه 2009، این فیلم را در نوار غزه ساخت که در نمایش اول جهانی خود در بخش فورم جشنواره فیلم برلین 2010 به نمایش درآمد و جایزه کلیسای جهانی را نیز از آن خود کرد. این فیلم پس از آن در جشنوارههای مختلفی از جمله نیون، هاتداکس، تورنتو و مستند مونیخ درخشید. مستند «اشکهای غزه» به کارگردانی «ویبکه لوکهبرگ» از کشور نروژ نیز ما را به زمان جنگ اسرائیل در غزه سال ۲۰۰۹ میبرد و در آن مخاطب از دریچه دید کودکان فلسطینی نیمنگاهی به جنگ غزه و فجایع آن دارد. این فیلم از سوی مقامات اسرائیلی با واکنش شدید روبهرو شد، تا آنجا که صهیونیستها این مستند را فیلمی تبلیغاتی برای فلسطین نامیدند که تنها با هدف بدنامکردن اسرائیل ساخته شده است. این مستند بهرغم اعتراضات گسترده جوایز زیادی را در چند جشنواره سینمایی به دست آورد و پول حاصل از این جوایز میان کودکان فلسطینی که در فیلم به تصویر کشیده شده بودند، تقسیم شد.
2011
اولین نمایشگاه هنرهای تجسمی ایران در غزه
سال 2011 نخستین نمایشگاه هنر تجسمی به مدت دو روز در غزه برگزار شد. در این نمایشگاه 50 تابلو از هنرمندان تجسمی ایران برای نخستینبار در غزه به نمایش درآمد. در این سال یک نمایشگاه بزرگ عکس غزه نیز در حمایت از مردم مظلوم غزه در مکزیک برگزار شد. در این سال مستندسازانی هم بر غزه متمرکز شدند. نمونه آن سریال «غزه 85 مایل» به کارگردانی سعید صادقی بود. مستندی که داستان سفر کشتی «ماوی مرمره» با محمولهای از کمکهای انساندوستانه به غزه و داستان تجاوز، کشتار و رفتار غیرانسانی مأموران رژیم صهیونیستی با بیش از 600 فعال حقوق بشر سرنشین آن را روایت میکرد.
2012
مارسل خلیفه برای مردم غزه خواند
یکی از رخدادهای مهم سال 2012 را مارسل خلیفه، آهنگساز لبنانی و نوازنده نامدار عود در کنسرت خود در شهر بروکسل بلژیک انجام داد. خلیفه در این کنسرت تعدادی از مهمترین آثارش را که اعراب در دوران دو انتفاضه اول و دوم فلسطین شنیده بودند، خواند. در این کنسرت پرچم فلسطین در جایجای سالن دیده میشد.
2013
سلام جشنواره عمار به مردم غزه
شاید برای مردم غزه که سالها بدون سینما زندگی میگذراندند، حضور فیلمهای جشنواره عمار خبر خوبی بود که سال 2013 رخ داد. جشنواره مردمی فیلم عمار که از سال 89 با تمرکز بر حوزه مقاومت در ایران برگزار میشود، در سومین دوره خود با حمایت وزارت فرهنگ فلسطین به غزه رفت و با عنوان «روزهای سینمای مقاومت» فیلمهای منتخب را در این منطقه اکران کرد. «ریسمانی نزدیکتر از رگ» ساخته مسعود اطیابی و فیلم کوتاه «بعد از بینایی» ساخته فاطمه عصار از جمله آثاری بود که در غزه اکران شد. از آن سال جشنواره عمار، پس از برگزاری در ایران، اکرانی نیز در غزه داشته است. در کنار این اقدام، شاید اجرای محمد عساف در مسابقه «عرب آیدل»را بتوان یکی از رخدادهای مهم سال برای مردم غزه بدانیم. عساف ساکن اردوگاه مشهور خانیونس در غزه بود که با برندهشدن در یکی از محبوبترین مسابقه رسانهای در دنیای عرب، نهتنها بار دیگر نگاه رسانههای جهانی را به سمت غزه هدایت کرد، بلکه شور و شوق وصفناپذیری را برای اهالی این منطقه ایجاد کرد، تا آنجا که بیبیسی در بخشی از گزارش خود درباره این رویداد نوشت: «عساف، فلسطین را آزاد نکرد ولی برای مردمی که در 66 سال دوران اشغال لبخند نزدهاند، شادی و سرور آورد».
2014
جشنواره بینالمللی کاریکاتور غزه با حضور ۴۹ کشور
برگزاری جشنواره بینالمللی کاریکاتور غزه و ارسال ۱۱۰۰ اثر از ۴۹ کشور به دبیرخانه این جشنواره یکی دیگر از اقدامات مهم و ارزشمند هنرمندان در این سال بود. حوزه موسیقی نیز با برگزاری کنسرتهای «همآوایی عشق و امید با کودکان بیپناه غزه» با اجرای 11 نفر از خوانندگان پاپ از جمله سیروان و زانیار خسروی، مرتضی پاشایی، کیارش حسنزاده، مهدی یراحی، بنیامین بهادری، بهنام صفوی، فرزاد فرزین، رضا یزدانی و رضا صادقی از 10 تا 15 مهر برگزار شد. همچنین کنسرت «مهربانی با کودکان غزه» توسط عبدالحسین مختاباد به همراه ارکستر رودکی در سالن همایشهای برج میلاد برگزار شد. انتشار نخستین اثر موسیقایی مشترک هنرمندان ایران و غزه با صدای پویا بابایی و عبدالمجید عریقات با عنوان «غزه؛ صخرهالانتصار» هم یکی از آثاری بود که توجهات را به موضوع غزه جلب کرد. در آمریکا نیز شهر نیویورک میزبان جشنواره فیلم غزه با حضور فیلمهایی درباره حملات صهیونیستها به نوار غزه و مصائب مردم این منطقه شد. در این جشنواره دو روزه فیلمهای «اشکهای غزه»، «هواپیمای کاغذی»، «چاه توتفرنگی» به کارگردانی آیلات هیلر و «نوع دیگری از گریه» به کارگردانی عبدالسلام شحاده به نمایش درآمدند. همچنین فیلم «پرندهها کجا پرواز میکنند» به کارگردانی ویدا قشطه که به بررسی محاصره نوار غزه میپردازد از دیگر فیلمهای حاضر در این جشنواره است.
2015
بنکسی و مستندی 2 دقیقهای که جهان را لرزاند
در فوریه 2015، بنکسی، گرافیتیکار انگلیسی و از مشهورترین هنرمندان گمنام خیابانی جهان طی سفرش به غزه چند اثر هنری خلق کرد که در یکی از آنها گربهای روی خرابههای خانهای که اسرائیل ویرانش کرده، نشسته بود. وی درباره این تصویر در سایتش نوشت: «میخواستم عکسهای تخریب غزه را در وبگاهم نشان دهم، اما در اینترنت مردم فقط به تصاویر گربهها نگاه میکنند».
بنکسی همچنین کلیپی به نام «امسال را سالی کن که مقصدی جدید کشف میکنی» درباره سفرش به نوار غزه منتشر کرد و در دو دقیقه گوشههایی از زندگی در غزه را به تصویر کشید.
وی در متنی که در این ارتباط در وبسایت خود منتشر کرد، نوشته بود: «غزه را اغلب بزرگترین زندان روباز دنیا نامیدهاند چون کسی اجازه ندارد به آن وارد یا خارج شود. اما این به نظر کمی بیانصافی در حق زندانهاست. زیرا در زندانها آب آشامیدنی و برق روزانه به صورت اتفاقی قطع نمیشود.»
2016
اولین جشنواره فیلم غزه، فرش قرمز خود را پهن کرد
11 می 2016 درست زمانیکه جشنواره بینالمللی فیلم کن، فرش قرمز خود را پهن کرد تا میزبان ستارگان سینما باشد، کیلومترها آنطرفتر فرش قرمز دیگری در میانه خرابههای شهر غزه پهن شد تا میزبان شهروندان معمولی این شهر باشد.جشنواره فیلم حقوق بشر کرامه-غزه، نخستین جشنواره فیلمی بود که روی موضوعات حقوق بشری در سراسر دنیا تمرکز داشت. در این جشنواره بیش از ٧٠ فیلم کوتاه و بلند روایی و مستند از فیلمسازان فلسطینی، کشورهای خاورمیانه و ملل غربی، در چهار روز در سه سالن سینما و همچنین دهها مدرسه و مرکز فرهنگی واقع در نوار غزه روی پرده رفت.هدف این جشنواره ارسال این پیام به جهانیان بود که غزه شهر «تروریستها» نیست بلکه شهر مردمی است که زندگی را دوست دارند. تصاویری از فرش قرمز ۶۰ متری جشنواره فیلم «غزه» که برای اولین بار در این شهر جنگزده برگزار میشد در سال 2016 توجهات زیادی را به خود جلب کرد و نوید برگزاری یک رویداد فرهنگی- اجتماعی جذاب را در فلسطین داد.
عبدا... اومیش، مستندساز آمریکایی در همین سال فیلم «جنگ پیرامون ما» را با همکاری ایمن محیالدین (صدمین فرد بانفوذ جهان به انتخاب مجله تایم در سال ۲۰۱۱) ساخت و امیرعباس ربیعی با فیلم کوتاه «ولد» توانست علاوه بر کسب جایزه جشنواره بینالمللی «اوپن فیلم» بنگلادش در بخش فیلم زنان، با روایت سرنوشت یک مهمان تازه در بیمارستان کوچکی در شهر غزه که زیر بمباران هربار قسمتی از بیمارستان خراب میشود، سختیهای زندگی در این منطقه را شرح دهد.
2017
برگزاری جشنواره فیلم کوتاه نزرا در ایتالیا
جشنواره فیلم کوتاه نزرا فلسطین، یک جشنواره مستقل با موضوع مقاومت مردم فلسطین است که از 26 سپتامبر تا 9 اکتبر2017 در پنج شهر ونیز، فلورانس، رم، ناپولی و میلان با نمایش فیلمهایی از فیلمسازان کشورهای اسپانیا، ایران، اردن، فلسطین، ایتالیا و... برگزار شد. در این دوره 24 فیلم از میان بیش از هزار اثر به بخش مسابقه راه یافتند و فیلم کوتاه «آنتراکت» به کارگردانی محمدرضا خردمندان در یازدهمین حضور خود در جشنوارههای جهانی توانست عنوان بهترین فیلم کوتاه تجربی این جشنواره را کسب کند.رویداد مهم دیگر سال2017، برگزاری نمایشگاه عکاسی با عنوان «۱۰۰۰ تصویر شهر محاصرهشده» در غزه بود. در این نمایشگاه که از بزرگترین نمایشگاه عکاسی در محیط باز محسوب میشد، هزار عکس و تصویر از غزه به معرض نمایش درآمد؛ عکسهایی که طبیعت زیبای غزه محاصرهشده را به تصویر میکشید.در همین سال نمایشگاهی از آثار کنت کلیچ، عکاس معروف سوئدی نیز در موزه هسلبلاد برپا شد و در آن زوایایی از جنگ غزه و رنج مردم غزه به تصویر کشیده شد.
2018
فریاد کارگردانان کن
اتفاق بسیار مهمی که سال 2018 و در جریان برگزاری هفتادویکمین جشنواره فیلم کن رخ داد، برگزاری تجمعی در محکومیت کشتار بیش از ۶۰ فلسطینی در نوار غزه بود. در این تجمع که در رأس آن «آن ماری جاسر» کارگردان فلسطینی قرار داشت، سینماگران کشتار بیش از ۶۰ فلسطینی و زخمیشدن صدها تن را توسط رژیم صهیونیستی محکوم کردند. در این سال که با حمله نیروی هوایی اسرائیل به تماشاخانه و مرکز فرهنگی بزرگ Said al-Mishal در نوار غزه نیز همزمان بود،14چهره تئاتری انگلیس از جمله روفوس نوریس و کاریل چرچیل در نامهای به گاردین، «انهدام کامل» تماشاخانه و مرکز فرهنگی Said al-Mishal را محکوم کردند. خلیل حمرا، عکاس برنده جایزه معتبر پولیتزر نیز در این سال نمایشگاهی با عنوان «چرا غزه» در کشور فرانسه برگزار کرد.
2019
ورود غزه به جشنواره فیلم دفاعمقدس
یازدهمین جشنواره فیلم دفاعمقدس پس از وقفهای چند ساله در حالی در سال 89 آغاز شد که دستاندرکاران اجرایی آن تلاش کردند به منظور توجه ویژه و اهتمام به مقاومت و پایداری ملت مظلوم فلسطین موضوع «غزه» را به عنوان جایزه ویژهای در بخش بینالملل مطرح کنند. در این جشنواره جایزه اول بخش غزه به فیلم «عایشین همچنان زنده در غزه» ساخته نیکلاس وادیموف از سوئیس رسید و جایزههای بعدی را به ترتیب «شلیک به فیل» ساخته آلبرتو آرسه و «محمد رجاله» از فلسطین و اسپانیا و «غزه وقتی شنبه آمد» ساخته راشد رادوین از اسپانیا دریافت کردند. مستند بلند «غزه» به کارگردانی اندرو مککانل و گری کین و محصول کشورهای ایرلند، کانادا و آلمان و «چند نفس تا افق» ساخته جمشید ابرازی از فیلمهایی بودند که در این سال با نگاهی به غزه و اتفاقات آن ساخته شدند. در حوزه تئاتر نیز مصطفی اسفندیاری نمایش «هفت کودک یهودی» را در عمارت نوفللوشاتو روی صحنه برد.
2020
250امضای هنرمندان جهان
از مهمترین اتفاقات سال 2020 در ارتباط با غزه، واکنش ۲۵۰هنرمند جهان به محاصره این منطقه بود. ۲۵۰ هنرمند از سراسر جهان از جمله «پیتر گابریل» آهنگساز انگلیسی، «نائومی کلاین» نویسنده کانادایی، «کن لوچ» کارگردان انگلیسی و «عدنان طه» شاعر مغربی با امضای طوماری که در تارنمای « lift the siege.com» منتشر شد خواستار پایان محاصره غزه از سوی رژیم صهیونیستی شدند. بالای سربردن پلاکاردی با مضمون «حمله به مردم غزه را متوقف کنید» توسط منال عیسی در جریان مراسم فرش قرمز فیلم «سولو: داستانی از جنگ ستارگان» از دیگر اتفاقات مهم این سال بود که با واکنشهای زیادی همراه شد.
2021
آزادیخواهان هالیوودی
اقدام «اما واتسون» بازیگر نقش هرمانجی گرنجر در رشتهفیلمهای هری پاتر در حمایت از جنبش «فلسطین آزاد» موج جدیدی از اعتراضات به اسرائیل را به همراه داشت. او تصویری از یک راهپیمایی طرفدار فلسطینیان را که عبارت «اتحاد یک فعل است» که روی یک پلاکارد نوشته شده بود در حساب اینستاگرامیاش به اشتراک گذاشت که بیش از یک میلیون لایک گرفت. این پست با واکنش تند اسرائیلیها همراه شد. همین واکنش تند باعث شد تا بیش از ۴۰ هنرمند مطرح هالیوودی از جمله مارک روفالو، سوزان ساراندون و ... با امضای طوماری در حمایت از مواضع ستاره هری پاتر برخیزند. امضای نامه بیش از ۶۰۰ موسیقیدان و خواننده سرشناس بینالمللی با عنوان «موسیقیدانها برای فلسطین» برای تحریم برگزاری کنسرت در اراضی اشغالی یکی دیگر از اقدامات مهم هنرمندان سال 2021 بود. در این فهرست که نام شماری از چهرههای سرشناس دنیای موسیقی از جمله پتی اسمیت، گروهRage Against the Machine ، گروه Cyprus Hill و راجر واترز از گروه پینک فلوید نیز در آن دیده میشد، امضاکنندگان حملات رژیم صهیونیستی به فلسطینیها را محکوم و خواستار اجرای عدالت و تعیین سرنوشت فلسطینیها شدند. انتخاب «غزه عشق من» به کارگردانی تارزان و عرب به عنوان نماینده فلسطین در نود و سومین دوره اسکار و در بخش بهترین فیلم بینالمللی از دیگر رخدادهای سال 2021 بود.
2022
بازگشت سینما به نوار غزه
علاقهمندان به فیلم در نوار غزه که دهها سال است به دلیل تخریب سینماها در جریان ناآرامیها در این منطقه از رفتن به سینما محروم هستند در سال 2022 با جشنواره فیلم حقوق بشر رِد کارپت دوباره صحنه سینما را دیدند. در این جشنواره ۳۰۰ فیلم از ۶۰ کشور جهان حضور داشت.از جمله فیلمهای نمایش دادهشده در این رویداد سینمایی میتوان به «یازده روز در ماه می» به کارگردانی مشترک «محمد صواف» کارگردان اهل غزه و کارگردان بریتانیایی «مایکل وینترباتم» اشاره کرد که داستان ۶۶ کودک کشتهشده در جنگ ۱۱روزه بین اسرائیل و شبهنظامیان غزه در ماه می ۲۰۲۱ را روایت میکند که در آن «کیت وینسلت» بازیگر برنده اسکار هالیوودی، روایت داستان را بر عهده دارد.
2023
جهان غزه را آزاد میخواهد
جهان، سال 2023 را به گونهای آغاز کرد که هنرمندان دنیا تلاش کردند به انحای مختلف انزجار خود را از رژیم صهیونسیتی و دفاع از مردم بی پناه غزه نشان دهند. غزه حال پشتیبانی به نام هنرمندان را دارد که در گسترهای از هنرمندان جشنواره جهانی عمار، مقاومت و دفاعمقدس گرفته تا هنرمندان آزادیخواه جهان کشیده شدهاند. آنها غزه را آزاد میخواهند و این هدفی است که تلاش در مسیر آن بیگمان در سال 2023 ادامه خواهد داشت.
علی رحیمی - گروه فرهنگ و هنر
مونولوگی درباره غزه در 33 کشور جهان
یکی از مهمترین اقدامات سال 2010 هنرمندان آزادیخواه در مواجهه با بحران غزه، اجرای یک مونولوگ در 33 کشور جهان توسط مرکز تئاتر «عشتار» فلسطین بود. این مونولوگ ابتدا در غزه و سپس در 33 شهر مختلف جهان اجرا شد. در همان سال در حوزه تئاتر، ابتدا مریم معترف نمایش «هفت کودک یهودی» را روی صحنه برد. «تمام صبحهای زمین» به نویسندگی ایوب آقاخانی و کارگردانی حسین مسافر آستانه در تالار وحدت، «مجلس مصائب خانواده ابوفاضل» نوشته زهره غلامی به کارگردانی ایمان شیعه در خانه نمایش و «مناجات غزه» با هنرنمایی کودکان فلسطینی و سریلانکایی در «کلمبو» پایتخت این کشور اجرا شد. از مستندهای ماندگار نیز مستند «آیشین: همچنان زنده در غزه» ساخته نیکلاس وادیموف و محصول کشورهای سوئیس و قطر بود. این کارگردان به دنبال جنگ غزه در فوریه 2009، این فیلم را در نوار غزه ساخت که در نمایش اول جهانی خود در بخش فورم جشنواره فیلم برلین 2010 به نمایش درآمد و جایزه کلیسای جهانی را نیز از آن خود کرد. این فیلم پس از آن در جشنوارههای مختلفی از جمله نیون، هاتداکس، تورنتو و مستند مونیخ درخشید. مستند «اشکهای غزه» به کارگردانی «ویبکه لوکهبرگ» از کشور نروژ نیز ما را به زمان جنگ اسرائیل در غزه سال ۲۰۰۹ میبرد و در آن مخاطب از دریچه دید کودکان فلسطینی نیمنگاهی به جنگ غزه و فجایع آن دارد. این فیلم از سوی مقامات اسرائیلی با واکنش شدید روبهرو شد، تا آنجا که صهیونیستها این مستند را فیلمی تبلیغاتی برای فلسطین نامیدند که تنها با هدف بدنامکردن اسرائیل ساخته شده است. این مستند بهرغم اعتراضات گسترده جوایز زیادی را در چند جشنواره سینمایی به دست آورد و پول حاصل از این جوایز میان کودکان فلسطینی که در فیلم به تصویر کشیده شده بودند، تقسیم شد.
2011
اولین نمایشگاه هنرهای تجسمی ایران در غزه
سال 2011 نخستین نمایشگاه هنر تجسمی به مدت دو روز در غزه برگزار شد. در این نمایشگاه 50 تابلو از هنرمندان تجسمی ایران برای نخستینبار در غزه به نمایش درآمد. در این سال یک نمایشگاه بزرگ عکس غزه نیز در حمایت از مردم مظلوم غزه در مکزیک برگزار شد. در این سال مستندسازانی هم بر غزه متمرکز شدند. نمونه آن سریال «غزه 85 مایل» به کارگردانی سعید صادقی بود. مستندی که داستان سفر کشتی «ماوی مرمره» با محمولهای از کمکهای انساندوستانه به غزه و داستان تجاوز، کشتار و رفتار غیرانسانی مأموران رژیم صهیونیستی با بیش از 600 فعال حقوق بشر سرنشین آن را روایت میکرد.
2012
مارسل خلیفه برای مردم غزه خواند
یکی از رخدادهای مهم سال 2012 را مارسل خلیفه، آهنگساز لبنانی و نوازنده نامدار عود در کنسرت خود در شهر بروکسل بلژیک انجام داد. خلیفه در این کنسرت تعدادی از مهمترین آثارش را که اعراب در دوران دو انتفاضه اول و دوم فلسطین شنیده بودند، خواند. در این کنسرت پرچم فلسطین در جایجای سالن دیده میشد.
2013
سلام جشنواره عمار به مردم غزه
شاید برای مردم غزه که سالها بدون سینما زندگی میگذراندند، حضور فیلمهای جشنواره عمار خبر خوبی بود که سال 2013 رخ داد. جشنواره مردمی فیلم عمار که از سال 89 با تمرکز بر حوزه مقاومت در ایران برگزار میشود، در سومین دوره خود با حمایت وزارت فرهنگ فلسطین به غزه رفت و با عنوان «روزهای سینمای مقاومت» فیلمهای منتخب را در این منطقه اکران کرد. «ریسمانی نزدیکتر از رگ» ساخته مسعود اطیابی و فیلم کوتاه «بعد از بینایی» ساخته فاطمه عصار از جمله آثاری بود که در غزه اکران شد. از آن سال جشنواره عمار، پس از برگزاری در ایران، اکرانی نیز در غزه داشته است. در کنار این اقدام، شاید اجرای محمد عساف در مسابقه «عرب آیدل»را بتوان یکی از رخدادهای مهم سال برای مردم غزه بدانیم. عساف ساکن اردوگاه مشهور خانیونس در غزه بود که با برندهشدن در یکی از محبوبترین مسابقه رسانهای در دنیای عرب، نهتنها بار دیگر نگاه رسانههای جهانی را به سمت غزه هدایت کرد، بلکه شور و شوق وصفناپذیری را برای اهالی این منطقه ایجاد کرد، تا آنجا که بیبیسی در بخشی از گزارش خود درباره این رویداد نوشت: «عساف، فلسطین را آزاد نکرد ولی برای مردمی که در 66 سال دوران اشغال لبخند نزدهاند، شادی و سرور آورد».
2014
جشنواره بینالمللی کاریکاتور غزه با حضور ۴۹ کشور
برگزاری جشنواره بینالمللی کاریکاتور غزه و ارسال ۱۱۰۰ اثر از ۴۹ کشور به دبیرخانه این جشنواره یکی دیگر از اقدامات مهم و ارزشمند هنرمندان در این سال بود. حوزه موسیقی نیز با برگزاری کنسرتهای «همآوایی عشق و امید با کودکان بیپناه غزه» با اجرای 11 نفر از خوانندگان پاپ از جمله سیروان و زانیار خسروی، مرتضی پاشایی، کیارش حسنزاده، مهدی یراحی، بنیامین بهادری، بهنام صفوی، فرزاد فرزین، رضا یزدانی و رضا صادقی از 10 تا 15 مهر برگزار شد. همچنین کنسرت «مهربانی با کودکان غزه» توسط عبدالحسین مختاباد به همراه ارکستر رودکی در سالن همایشهای برج میلاد برگزار شد. انتشار نخستین اثر موسیقایی مشترک هنرمندان ایران و غزه با صدای پویا بابایی و عبدالمجید عریقات با عنوان «غزه؛ صخرهالانتصار» هم یکی از آثاری بود که توجهات را به موضوع غزه جلب کرد. در آمریکا نیز شهر نیویورک میزبان جشنواره فیلم غزه با حضور فیلمهایی درباره حملات صهیونیستها به نوار غزه و مصائب مردم این منطقه شد. در این جشنواره دو روزه فیلمهای «اشکهای غزه»، «هواپیمای کاغذی»، «چاه توتفرنگی» به کارگردانی آیلات هیلر و «نوع دیگری از گریه» به کارگردانی عبدالسلام شحاده به نمایش درآمدند. همچنین فیلم «پرندهها کجا پرواز میکنند» به کارگردانی ویدا قشطه که به بررسی محاصره نوار غزه میپردازد از دیگر فیلمهای حاضر در این جشنواره است.
2015
بنکسی و مستندی 2 دقیقهای که جهان را لرزاند
در فوریه 2015، بنکسی، گرافیتیکار انگلیسی و از مشهورترین هنرمندان گمنام خیابانی جهان طی سفرش به غزه چند اثر هنری خلق کرد که در یکی از آنها گربهای روی خرابههای خانهای که اسرائیل ویرانش کرده، نشسته بود. وی درباره این تصویر در سایتش نوشت: «میخواستم عکسهای تخریب غزه را در وبگاهم نشان دهم، اما در اینترنت مردم فقط به تصاویر گربهها نگاه میکنند».
بنکسی همچنین کلیپی به نام «امسال را سالی کن که مقصدی جدید کشف میکنی» درباره سفرش به نوار غزه منتشر کرد و در دو دقیقه گوشههایی از زندگی در غزه را به تصویر کشید.
وی در متنی که در این ارتباط در وبسایت خود منتشر کرد، نوشته بود: «غزه را اغلب بزرگترین زندان روباز دنیا نامیدهاند چون کسی اجازه ندارد به آن وارد یا خارج شود. اما این به نظر کمی بیانصافی در حق زندانهاست. زیرا در زندانها آب آشامیدنی و برق روزانه به صورت اتفاقی قطع نمیشود.»
2016
اولین جشنواره فیلم غزه، فرش قرمز خود را پهن کرد
11 می 2016 درست زمانیکه جشنواره بینالمللی فیلم کن، فرش قرمز خود را پهن کرد تا میزبان ستارگان سینما باشد، کیلومترها آنطرفتر فرش قرمز دیگری در میانه خرابههای شهر غزه پهن شد تا میزبان شهروندان معمولی این شهر باشد.جشنواره فیلم حقوق بشر کرامه-غزه، نخستین جشنواره فیلمی بود که روی موضوعات حقوق بشری در سراسر دنیا تمرکز داشت. در این جشنواره بیش از ٧٠ فیلم کوتاه و بلند روایی و مستند از فیلمسازان فلسطینی، کشورهای خاورمیانه و ملل غربی، در چهار روز در سه سالن سینما و همچنین دهها مدرسه و مرکز فرهنگی واقع در نوار غزه روی پرده رفت.هدف این جشنواره ارسال این پیام به جهانیان بود که غزه شهر «تروریستها» نیست بلکه شهر مردمی است که زندگی را دوست دارند. تصاویری از فرش قرمز ۶۰ متری جشنواره فیلم «غزه» که برای اولین بار در این شهر جنگزده برگزار میشد در سال 2016 توجهات زیادی را به خود جلب کرد و نوید برگزاری یک رویداد فرهنگی- اجتماعی جذاب را در فلسطین داد.
عبدا... اومیش، مستندساز آمریکایی در همین سال فیلم «جنگ پیرامون ما» را با همکاری ایمن محیالدین (صدمین فرد بانفوذ جهان به انتخاب مجله تایم در سال ۲۰۱۱) ساخت و امیرعباس ربیعی با فیلم کوتاه «ولد» توانست علاوه بر کسب جایزه جشنواره بینالمللی «اوپن فیلم» بنگلادش در بخش فیلم زنان، با روایت سرنوشت یک مهمان تازه در بیمارستان کوچکی در شهر غزه که زیر بمباران هربار قسمتی از بیمارستان خراب میشود، سختیهای زندگی در این منطقه را شرح دهد.
2017
برگزاری جشنواره فیلم کوتاه نزرا در ایتالیا
جشنواره فیلم کوتاه نزرا فلسطین، یک جشنواره مستقل با موضوع مقاومت مردم فلسطین است که از 26 سپتامبر تا 9 اکتبر2017 در پنج شهر ونیز، فلورانس، رم، ناپولی و میلان با نمایش فیلمهایی از فیلمسازان کشورهای اسپانیا، ایران، اردن، فلسطین، ایتالیا و... برگزار شد. در این دوره 24 فیلم از میان بیش از هزار اثر به بخش مسابقه راه یافتند و فیلم کوتاه «آنتراکت» به کارگردانی محمدرضا خردمندان در یازدهمین حضور خود در جشنوارههای جهانی توانست عنوان بهترین فیلم کوتاه تجربی این جشنواره را کسب کند.رویداد مهم دیگر سال2017، برگزاری نمایشگاه عکاسی با عنوان «۱۰۰۰ تصویر شهر محاصرهشده» در غزه بود. در این نمایشگاه که از بزرگترین نمایشگاه عکاسی در محیط باز محسوب میشد، هزار عکس و تصویر از غزه به معرض نمایش درآمد؛ عکسهایی که طبیعت زیبای غزه محاصرهشده را به تصویر میکشید.در همین سال نمایشگاهی از آثار کنت کلیچ، عکاس معروف سوئدی نیز در موزه هسلبلاد برپا شد و در آن زوایایی از جنگ غزه و رنج مردم غزه به تصویر کشیده شد.
2018
فریاد کارگردانان کن
اتفاق بسیار مهمی که سال 2018 و در جریان برگزاری هفتادویکمین جشنواره فیلم کن رخ داد، برگزاری تجمعی در محکومیت کشتار بیش از ۶۰ فلسطینی در نوار غزه بود. در این تجمع که در رأس آن «آن ماری جاسر» کارگردان فلسطینی قرار داشت، سینماگران کشتار بیش از ۶۰ فلسطینی و زخمیشدن صدها تن را توسط رژیم صهیونیستی محکوم کردند. در این سال که با حمله نیروی هوایی اسرائیل به تماشاخانه و مرکز فرهنگی بزرگ Said al-Mishal در نوار غزه نیز همزمان بود،14چهره تئاتری انگلیس از جمله روفوس نوریس و کاریل چرچیل در نامهای به گاردین، «انهدام کامل» تماشاخانه و مرکز فرهنگی Said al-Mishal را محکوم کردند. خلیل حمرا، عکاس برنده جایزه معتبر پولیتزر نیز در این سال نمایشگاهی با عنوان «چرا غزه» در کشور فرانسه برگزار کرد.
2019
ورود غزه به جشنواره فیلم دفاعمقدس
یازدهمین جشنواره فیلم دفاعمقدس پس از وقفهای چند ساله در حالی در سال 89 آغاز شد که دستاندرکاران اجرایی آن تلاش کردند به منظور توجه ویژه و اهتمام به مقاومت و پایداری ملت مظلوم فلسطین موضوع «غزه» را به عنوان جایزه ویژهای در بخش بینالملل مطرح کنند. در این جشنواره جایزه اول بخش غزه به فیلم «عایشین همچنان زنده در غزه» ساخته نیکلاس وادیموف از سوئیس رسید و جایزههای بعدی را به ترتیب «شلیک به فیل» ساخته آلبرتو آرسه و «محمد رجاله» از فلسطین و اسپانیا و «غزه وقتی شنبه آمد» ساخته راشد رادوین از اسپانیا دریافت کردند. مستند بلند «غزه» به کارگردانی اندرو مککانل و گری کین و محصول کشورهای ایرلند، کانادا و آلمان و «چند نفس تا افق» ساخته جمشید ابرازی از فیلمهایی بودند که در این سال با نگاهی به غزه و اتفاقات آن ساخته شدند. در حوزه تئاتر نیز مصطفی اسفندیاری نمایش «هفت کودک یهودی» را در عمارت نوفللوشاتو روی صحنه برد.
2020
250امضای هنرمندان جهان
از مهمترین اتفاقات سال 2020 در ارتباط با غزه، واکنش ۲۵۰هنرمند جهان به محاصره این منطقه بود. ۲۵۰ هنرمند از سراسر جهان از جمله «پیتر گابریل» آهنگساز انگلیسی، «نائومی کلاین» نویسنده کانادایی، «کن لوچ» کارگردان انگلیسی و «عدنان طه» شاعر مغربی با امضای طوماری که در تارنمای « lift the siege.com» منتشر شد خواستار پایان محاصره غزه از سوی رژیم صهیونیستی شدند. بالای سربردن پلاکاردی با مضمون «حمله به مردم غزه را متوقف کنید» توسط منال عیسی در جریان مراسم فرش قرمز فیلم «سولو: داستانی از جنگ ستارگان» از دیگر اتفاقات مهم این سال بود که با واکنشهای زیادی همراه شد.
2021
آزادیخواهان هالیوودی
اقدام «اما واتسون» بازیگر نقش هرمانجی گرنجر در رشتهفیلمهای هری پاتر در حمایت از جنبش «فلسطین آزاد» موج جدیدی از اعتراضات به اسرائیل را به همراه داشت. او تصویری از یک راهپیمایی طرفدار فلسطینیان را که عبارت «اتحاد یک فعل است» که روی یک پلاکارد نوشته شده بود در حساب اینستاگرامیاش به اشتراک گذاشت که بیش از یک میلیون لایک گرفت. این پست با واکنش تند اسرائیلیها همراه شد. همین واکنش تند باعث شد تا بیش از ۴۰ هنرمند مطرح هالیوودی از جمله مارک روفالو، سوزان ساراندون و ... با امضای طوماری در حمایت از مواضع ستاره هری پاتر برخیزند. امضای نامه بیش از ۶۰۰ موسیقیدان و خواننده سرشناس بینالمللی با عنوان «موسیقیدانها برای فلسطین» برای تحریم برگزاری کنسرت در اراضی اشغالی یکی دیگر از اقدامات مهم هنرمندان سال 2021 بود. در این فهرست که نام شماری از چهرههای سرشناس دنیای موسیقی از جمله پتی اسمیت، گروهRage Against the Machine ، گروه Cyprus Hill و راجر واترز از گروه پینک فلوید نیز در آن دیده میشد، امضاکنندگان حملات رژیم صهیونیستی به فلسطینیها را محکوم و خواستار اجرای عدالت و تعیین سرنوشت فلسطینیها شدند. انتخاب «غزه عشق من» به کارگردانی تارزان و عرب به عنوان نماینده فلسطین در نود و سومین دوره اسکار و در بخش بهترین فیلم بینالمللی از دیگر رخدادهای سال 2021 بود.
2022
بازگشت سینما به نوار غزه
علاقهمندان به فیلم در نوار غزه که دهها سال است به دلیل تخریب سینماها در جریان ناآرامیها در این منطقه از رفتن به سینما محروم هستند در سال 2022 با جشنواره فیلم حقوق بشر رِد کارپت دوباره صحنه سینما را دیدند. در این جشنواره ۳۰۰ فیلم از ۶۰ کشور جهان حضور داشت.از جمله فیلمهای نمایش دادهشده در این رویداد سینمایی میتوان به «یازده روز در ماه می» به کارگردانی مشترک «محمد صواف» کارگردان اهل غزه و کارگردان بریتانیایی «مایکل وینترباتم» اشاره کرد که داستان ۶۶ کودک کشتهشده در جنگ ۱۱روزه بین اسرائیل و شبهنظامیان غزه در ماه می ۲۰۲۱ را روایت میکند که در آن «کیت وینسلت» بازیگر برنده اسکار هالیوودی، روایت داستان را بر عهده دارد.
2023
جهان غزه را آزاد میخواهد
جهان، سال 2023 را به گونهای آغاز کرد که هنرمندان دنیا تلاش کردند به انحای مختلف انزجار خود را از رژیم صهیونسیتی و دفاع از مردم بی پناه غزه نشان دهند. غزه حال پشتیبانی به نام هنرمندان را دارد که در گسترهای از هنرمندان جشنواره جهانی عمار، مقاومت و دفاعمقدس گرفته تا هنرمندان آزادیخواه جهان کشیده شدهاند. آنها غزه را آزاد میخواهند و این هدفی است که تلاش در مسیر آن بیگمان در سال 2023 ادامه خواهد داشت.
علی رحیمی - گروه فرهنگ و هنر