آیا واقعا منظومه شمسی بازمانده انفجار یک ستاره است؟
انفجار ستارههای سنگین با تولید مواد رادیواکتیو زیادی همراه است. این ذرات در حین واپاشی به عناصر دیگر، از خود پرتوهای کیهانی و گاما تولید میکنند که میتواند خطرناک باشد.
خبر خوش این که لازم نیست نگران انفجار ستارهای در نزدیکی زمین باشید چون از آنجا که عمر ستارهها بسیار طولانی است، در کهکشانی مانند راه شیری که احتمالا تا 300میلیارد ستاره در خود دارد، در هر قرن فقط حدود یک یا دو انفجار ستاره رخ میدهد. در نتیجه احتمال این که ستارهای در فاصله کمتر از 30سال نوری از ما منفجر شود و اصطلاحا به ابرنواختر(Supenova) تبدیل شود حدودا هر 1.5میلیارد سال است. البته اخیرا دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که یک ابرنواختر حتی از فاصله 1500سال نوری هم میتواند برای ما مرگبار باشد. شواهدی در دسترس است که حدودا در 2.6میلیون سال پیش یک ابرنواختر در فاصله 1500سال نوری از زمین ایجاد شده که انسانهای اولیه آن را مشاهده کردهاند. این اتفاق موجب انقراض بشر نشده اما برخی آن را به انقراض بزرگی که در همین زمانها در زمین اتفاق افتاده ربط میدهند. این انقراض موجب از بین رفتن یک سوم حیوانات عظیمالجثه خشکی شده است. این فرضیه بدین صورت مطرح شده که پرتوهای کیهانی که از انفجار ستارهای سنگین به زمین رسیده به ذرات جو زمین برخورد کرده و موجب تولید ذرهای به نام «میون» شده است. میونها ذراتی بنیادی شبیه الکترون است که تفاوت مهم آن با الکترون جرم آن است که حدودا 200برابر سنگینتر از الکترون است. تعداد میونها تا چند سال پس از این ابرنواختر، به حدود 150برابر مقدار عادی خود رسیده و هرچه حیوانات بزرگتر بوده احتمال برخورد میونها با آنها بیشتر شده و در نتیجه بیشتر در خطر انقراض قرار گرفتهاند؛ این دقیقا با شواهد همخوانی دارد. همخوانی دیگر این فرضیه با شواهد این است که آبزیان آبهای کمعمق در خطر بیشتری از آنها که در آبهای عمیقتر زندگی میکردند قرار میگرفتند زیرا آب از آنها در برابر میونها محافظت میکرده است. اما انفجارهای دیگری هم در کیهان رخ داده که از انفجار ستارههای سنگین هم مرگبارتر هستند.
مجتبی قالیشویان - گروه دانش و سلامت
مجتبی قالیشویان - گروه دانش و سلامت