آوار فساد
از زلزله ترکیه بیش از یک ماه گذشته اما هنوز بحث بر آن بسیار است. در زلزله مهیب ترکیه تخریب و ویرانی چنان گسترده بود که بررسی دقیق علتهای آن نیاز به پژوهشهای گستردهای دارد که از هماکنون شروع شده است. گروهی از مهندسان عمران و سازه از انگلیس به ترکیه رفتهاند تا خسارات ناشی از زلزله قدرتمند ماه پیش را بررسی کنند. آنها قرار است در همکاری با متخصصان ترکیهای با ارزیابیهای دقیق دلیل فروریختن ساختمانها را پیدا کنند.
اگرچه قدرت ویرانگر زلزله و حرکت زمین در برخی مکانها به حدی بود که بسیاری ساختمانهای استاندارد هم توان مقابله با آن را نداشتند، اما نمونههایی هم پیدا شده که ساختوساز ضعیف عامل ویرانی بوده است. برای نمونه بتون بیکیفیت که حاوی سنگهای درشت بوده در برخی مکانها پیدا شده است. گروه تحقیقات میدانی مهندسی زلزله(EEFIT) که شامل کارشناسان صنعت و دانشگاهیان برجسته است، این بررسیها را به انجام میرساند. آنها در 30سال گذشته زلزلههای بزرگ را مورد ارزیابی قرار دادهاند. هدف از این پژوهش یافتن راههایی برای بهبود ساخت و ساز ساختمانها و انعطافپذیری بیشتر آنها مقابل چنین زمینلرزههایی است. امیلی سو از دانشگاه کمبریج یکی از پژوهشگران اصلی این پروژه است و باور دارد که باید تصویری کامل از آنچه اتفاق افتاده به دست آورد. از نگاه او ارزیابی ساختمانهایی که زلزله را تاب آوردهاند به همان اندازه بررسی ساختمانهای ویرانشده مهم است. زلزله 7.8ریشتری ششم فوریه در ترکیه ویرانی بسیاری بر جای گذاشت و تعداد کشتهشدگانش به ۵۰ هزار تن رسید. پس از زلزله اولین چیزی که مورد توجه کارشناسان قرار گرفت، استانداردهای ساخت و ساز در مناطق زلزلهزده بود و حالا با این پژوهشها قرار است نمایی کامل از آنچه اتفاق افتاده ترسیم شود. غیر از سنگهای درشت که مایه تضعیف بتون شده بود، در برخی موارد آرماتورهای صاف و بدون برآمدگی در بتون مسلح مورد استفاده قرار گرفته بود. صافبودن آنها به بتون اجازه نمیدهد خود به خود به میلهای که قرار است در نقش تقویتکننده ظاهر شود، بچسبد. البته در این میان نباید قدرت و شدت زلزله و ویژگیهای خاص آن را در این منطقه نادیده گرفت. برای نمونه در برخی مناطق فرآیندی به نام مایعسازی روی داده بود که در آن زمین جامد به سیالی سنگین تبدیل میشود. چیزی شبیه به ماسه بسیار مرطوب و از نشانههای آن میتوان به ساختمانهایی اشاره کرد که یکپارچه سرنگون شده یا در زمین فرو رفتهاند.