سیاره‌ای با خاکی سرخ که حتی از آسمان زمین هم این سرخی به چشم می‌آید و اصلا به دلیل همین سرخی است که نیاکان بشر این سیاره را «خدای‌جنگ» نامیده‌اند؛ چه نامی برازنده‌تر از خدای جنگ برای سیاره‌ای سرد، خشک و سرخ. اما به قول فرنگی‌ها، هیچ‌وقت کتاب را از روی جلدش فضاوت نکنید. ما امروزه می‌دانیم که در دل این سیاره‌ خشک و احتمالا در نقاط قطبی‌اش آب وجود دارد. حتی می‌دانیم گذشته این سیاره اصلا شبیه امروزش نبوده است. احتمالا مریخ در گذشته سیاره‌ای بسیار شاداب‌تر، با دریاچه‌ها و دریاهایی پر آب بوده و شاید هم نوعی حیات روی آن وجود داشته‌است. حالا هم بر اساس داده‌های مریخ‌نورد چینی گویا زمانی در این سیاره برف می‌باریده! بر اساس تصاویری که مریخ‌نورد ژورانگ از سطح مریخ گرفته، محققان حدس می‌زنند آب مایع حاصل از آب شدن برف‌های مریخ تا همین ۴۰۰هزار سال پیش هم روی سطح مریخ وجود داشته باشد. دلیل شگفت‌انگیز بودن ۴۰۰هزار سال این است که بر اساس پیش‌بینی‌های قبلی، وجود آب مایع و دریاچه روی مریخ حدود چند میلیارد سال پیش تخمین زده می‌شد. اما ۴۰۰هزار سال بسیار تازه‌تر از آن زمان است. تصاویر و داده‌های مریخ‌نورد چینی ژورانگ پوسته‌های خشکیده و ترک خورده را روی تپه‌های شنی مریخ را نشان‌می‌دهند. این خشکیدگی و شکستی احتمالا زمانی رخ داده که برف‌های آن مناطق شروع به ذوب شدن کرده و چنین آثاری را از خود به‌جا گذاشته است. محققان آکادمی علوم پکن که داده‌های ژورانگ را مورد مطالعه قرار داده‌اند، معتقدند که این آثار روی تپه‌های شنی می‌تواند حضور آب‌مایع حاصل ذوب شدن برف‌ها در آن مناطق بین ۴۰۰هزار تا 1.4میلیون سال قبل را نشان دهند. 
وجود نوع خاصی از نمک در این خاک، محققان را به این باور رسانده که آب نخست می‌بایست به حالت برف یا شبنم روی خاک فرود آمده‌باشد سپس ذوب و به آب مایع تبدیل شده و پس از مخلوط شدن با خاک، مواد معدنی هیدراته را تشکیل داده است. این مواد معدنی به هم ‌چسبیده و گسترش پیدا کرده‌اند و زمانی که آب درون آنها خشک شده، مانند سیمان به همان محل چسبیده و ساختارهای شکسته‌ای را که امروزه روی تپه‌های شنی مشاهده می‌شود، به‌وجود آورده‌اند.
این نتایج به تازگی منتشر شده‌ و هنوز به طور کامل مورد تایید جامعه علمی قرار نگرفته‌است. هرچند سناریوی این تیم چینی در مورد شکستگی‌های سطحی روی تپه‌های شنی متقاعد کننده به نظر می‌رسد اما ممکن است سازوکار‌های دیگری هم برای توضیح این موضوع وجود داشته باشد که ما هنوز از آن اطلاعی نداریم. برای همین هم تایید نهایی وجود چنین فرآیندی در گذشته مریخ به زمان بیشتری نیاز دارد. با توجه به این‌که مریخ‌نوردهای دیگری روی این سیاره فعالیت می‌کنند و از تپه‌های شنی عکس گرفته‌اند، بررسی دوباره این تصاویر به دانشمندان برای بررسی این ادعا کمک خواهدکرد؛ فرآیند علمی که باید طی شود تا وجود چنین سازوکاری روی مریخ تایید یا رد شود.

امین‌رضا کیفرگیر - گروه دانش و سلامت