آمارها نشان میدهد سرمایهگذاری در بازار ارز در نیمه اول سال زیانده بوده است
ارز دیگرنمیارزد
نرخ ارز در نیمه اول سال جاری برخلاف سال گذشته از ثبات نسبی برخوردار بود و این ثبات همچنان ادامه دارد. با این حال، كارشناسان نگاههای مختلفی نسبت به چشمانداز بازار ارز در نیمه دوم سال دارند و معتقدند اگر واردات كالاهای غیرضروری دوباره آغاز شود، قطعا با افزایش مجدد قیمت ارز مواجه خواهیم بود. ضمن آن كه بودجه سال آینده هم در نوسانات قیمت ارز مؤثر است. هرچه بودجه به درآمدهای ارزی وابستگی كمتری داشته باشد، فشار از ناحیه كسری بودجه به بازار ارز كمتر خواهد شد. در نیمه اول امسال، توقف روند گرانیها در بازار ارز موجب خروج مردم از بازار شد. یكی از مهمترین دلایلی كه بازار ارز دیگر مورد توجه معاملهگران نیست، كاهش نوسانات است. برخی كارشناسان عنوان میكنند ممكن است به واسطه كاهش صادرات نفتی، میزان درآمدهای ارزی در نیمه دوم سال كاهش بیشتری پیدا كند و احتمالا بازار ارز هم دچار نوساناتی شود. با وجود اینكه بازار ارز در نیمه اول سال گذشته روزهای پرتلاطمی را سپری كرد، اما وضعیت آن در سال جاری از آرامش این بازار حكایت دارد به طوری كه در شش ماهه اول سال سرمایهگذاران بازار ارز، ۱۲ درصد زیان دیدند.
زمانی كه در سال 1392 ولیا... سیف، رئیسكل بانك مركزی شد نرخ دلار در پایه 3000 تومان قرار داشت و زمانی كه در مرداد 97 از بانك مركزی رفت دلار را با نرخ حدود 9400 تومان تحویل داد كه نسبت به زمان شروع به كارش 187 درصد رشد نشان میداد. 11 مرداد سال گذشته بود كه عبدالناصر همتی، به عنوان رئیسكل بانك مركزی معرفی شد. زمانی كه وی وارد ساختمان میرداماد شد وضعیت بازار ارز و پول از نابسامانی زیادی رنج میبرد. او در همان زمان اعلام كرد این مشكلات در كوتاهمدت حل نمیشود. در اواسط سال گذشته دلار با همان روند پیش رفت و به حدود 20 هزار تومان رسید؛ اما با اختیاراتی كه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا به بانك مركزی داد، اقداماتی برای كنترل بازار ارز انجام شد كه اولین اقدام، دریافت مالیات از خریداران ارز بود. در زمستان سال گذشته تب دلار پایین آمد و با شروع فصل سرما، سردی به بازار دلار هم رسید. با كاهش نرخ ارز، فروشندگان زیادی وارد بازار شدند، اما دیگر مانند گذشته خریدار وجود نداشت. این روند در نیمه اول سال جاری هم ادامه یافت و نرخ دلار اكنون در دامنه 11 هزار تومان قرار دارد.
كاهش نرخ در 6 ماه اول سال
نرخ ارز در ابتدای سال با 13 هزار تومان كار خود را آغاز كرد و در پایان تابستان در حدود 11 هزار تومان ایستاد.
نرخ ارز در فروردین 98
دلار آمریكا 14 هزار و 400 تومان، یورو 16 هزار و 150 تومان، پوند 18680، دلار كانادا 10850، درهم امارات 3900 و لیر تركیه 2580 تومان.
نرخ ارز در اردیبهشت 98
دلار آمریكا 14 هزار و 700 تومان، یورو 16 هزار و 500 تومان، پوند 18680، دلار كانادا 11050، درهم امارات 4160 و لیر تركیه 2400 تومان.
نرخ ارز در خرداد 98
دلار آمریكا 13 هزار و 400 تومان، یورو 15 هزار و 150 تومان، پوند 16950، دلار كانادا 10200، درهم امارات 3650 و لیر تركیه 2350 تومان.
نرخ ارز در تیر 98
دلار آمریكا 11 هزار و 810 تومان، یورو 13 هزار و 450 تومان، پوند 14950، دلار كانادا 9620، درهم امارات 3300 و لیر تركیه 2180 تومان.
نرخ ارز در مرداد 98
دلار آمریكا 11 هزار و 700 تومان، یورو 13 هزار و 150 تومان، پوند 14200، دلار كانادا 9100، درهم امارات 3200 و لیر تركیه 2150 تومان.
نرخ ارز در شهریور 98
دلار آمریكا 11 هزار و 600 تومان، یورو 12 هزار و 850 تومان، پوند 14500، دلار كانادا 9000، درهم امارات 3160 و لیر 2100 تومان.
سیاستهای پولی
نرخ ارز را كاهش داد
مجید شاكری، كارشناس اقتصادی در این باره گفت: اتفاقاتی كه در شش ماه ابتدای سال افتاد باعث شد تا ماههای آرامتری را شاهد باشیم. در بهار 98 آمریكاییها با توجه به تجربه موفقی كه در بهار سال 97 اجرا كرده بودند و منجر به اوج گرفتن قیمت از 5 فروردین شده بود، سعی كردند همه راههای ورود ارز به ایران را مسدود كنند و یك فشار امنیتی عظیم به طرفهای مبادلات ایرانی در دبی وارد كردند اما مقاومت ایران موجب شكست این برنامه شد.
وی با بیان اینكه فشار مالی آمریكا در دو نوبت علیه ایران اجرا شد، افزود: یكبار به عنوان مساله تحریم و دیگری با موضوع تحریم شدن سپاه با این توجیه كه سپاه پاسداران به عنوان گروه تروریستی تحریم شده، فشار زیادی به صرافیهای ایرانی وارد میشد و امكان داشت تجربه سال گذشته رخ دهد اما در عمل بانك مركزی در اردیبهشت و خرداد 98 مقاومت زیادی كرد.
شاكری با اشاره به اینكه ایران در زمینه مالی مقاومت زیادی كرد، ادامه داد: مقاومت بانك مركزی تا جایی پیش رفت كه كشورهای دیگر مشاهده كردند با اینكه برای صرافیهای ایران در دبی با محدودیت زیادی روبهرو هستند، اما شاهراههای درهمی بانك مركزی قابل قطع نیست. در كنار این موضوع منابع زیادی از داراییهای بانك مركزی در كشورهای دیگر آزادسازی شد كه افزایش اختیارات و ثبات عمل بانك مركزی در بازار حواله و اسكناس را به دنبال داشت.
وی تصریح كرد: وقایع امنیتی كه در خلیج فارس رخ داد باعث شد برخی كشورها مانند امارات كه نقش تكمیلكننده تحریمهای آمریكا علیه ایران را داشتند ناچار به تغییر موضعشان شدند. در همین حال كشورهای تحریمكننده ایران هر فشاری كه میتوانستند آورده بودند و نتوانستند مبادی ارزی ایران را قطع كنند پس تصمیم گرفتند یك چارچوب برای معاملات ایران در نظر بگیرند تا بتوانند بر عملكرد مالی ایران نظارت كنند.
این كارشناس اقتصادی تاكید كرد: موضوع بازار متشكل ارزی به عنوان رقیب امارات بین صرافیهای عمده مطرح میشد و نشان داد ایران برای استقلال ارزی خودش تا چه حد مصر است در نتیجه تغییر رفتار اماراتیها را شاهد بودیم.
شاكری با بیان اینكه اكنون مبادلات مالی ایران در كانالهایی انجام میشود كه منطقا تحریمپذیر نیست، گفت: كانالهای مالی ایران جایی واقع شدند كه تحریم نمیشوند. همانطور كه رئیسكل بانك مركزی اخیرا اعلام كرده كه دیگر تحریم را دور نمیزنیم و تحریمناپذیر عمل میكنیم. وی با تاكید بر اینكه ارز، ثابتترین بازار ایران است افزود: كنترل واردات نقش موثری در ثبات نرخ ارز داشت كه البته با وجود كمبودهای ارزی كه نسبت به گذشته وجود دارد هنوز شاهد برنامههای مدون از سوی وزارت صمت برای تقویت تولید داخل نیستیم.
این كارشناس اقتصادی به چشمانداز ششماهه دوم بازار ارز اشاره كرد و گفت: با توجه به كاهش ریسك مبادلات با ایران به نظر میرسد در ششماهه دوم نیز نرخ ارز از ثبات نسبی برخوردار باشد. سیاستهای پولی به نتیجهای كه میخواسته رسیده، اما مهمتر از این موضوع سیاستهای مالی است كه بستگی به بودجهای كه برای سال آینده تهیه میشود، دارد.
افزایش قیمت از كجا شروع شد؟
ارز در اواخر 96 وارد فاز گرانی شد و روند صعودی قیمت را طی كرد و از اسفند 96 تا فروردین 97 قیمت دلار از حدود 3500 تومان به 5100 تومان افزایش یافت. شاید اگر الان به كسی گفته شود در فروردین سال گذشته نرخ دلار 5000 تومان بود، باور نكند.
در اوایل سال گذشته قیمت دلار همچنان رو به اوج بود تا اینكه 20 فروردین دولت اعلام كرد نرخ ارز فقط 4200 تومان است و هر كس هر مقدار ارز 4200 تومانی میخواهد در اختیار وی میگذاریم. در همان زمان بود كه تعداد واردكنندگان یكباره افزایش زیادی پیدا كرد و عدهای با واردات كالاهای مختلف با ارز 4200 تومانی و عرضه آن با نرخ ارز آزاد سود زیادی به جیب زدند.
سال گذشته، ولیا... سیف، رئیسكل وقت بانك مركزی كه این روزها در فدراسیون ورزشهای پهلوانی و زورخانهای عضو هیات مدیره شده، اظهار میكرد دولت منابع كافی برای كنترل نرخ ارز در اختیار دارد و قیمتها بهزودی كاهش خواهد یافت.
در سال گذشته زمانی كه حتی افرادی برای مسافرت، كشورهای خارجی را انتخاب میكردند به آنها ارز مسافرتی به نرخ دلار 4200 تومانی پرداخت میشد و جالب اینجاست كه در آن زمان برخی افراد سودجو با مسافرتهای یكروزه پول زیادی به جیب زدند.
افزایش نرخ ارز دلیل اقتصادی نداشت
محمدرضا جهان بیگلری، كارشناس مسائل ارزی در تحلیل تحولات بازار ارز گفت: از آنجا كه كشور ما وارداتمحور است افزایش نرخ ارز باعث رشد هزینه تمامشده كالاهای تولیدی میشود.
جهان بیگلری با بیان اینكه افزایش نرخ ارز ربطی به شرایط اقتصادی ندارد ادامه داد: مشخص بود كه افزایش نرخ ارز به طور مصنوعی اتفاق افتاده بود و تحلیل اقتصادی در این زمینه وجود نداشت. اكنون دلار كاهش قیمت را تجربه كرده و در دامنه 11 هزار ثابت مانده اما كالاها همچنان با نرخ 20 هزار تومان در بازار عرضه میشود.
این كارشناس ارزی میگوید: برخی معتقدند اگر اكنون دلار را به نرخ 20 هزار تومان افزایش دهند تغییری در اقتصاد ایران رخ نخواهد داد. همین موضوع باعث شد تا كارخانجات ارز با نرخ ثابت دریافت، اما كالاهایشان را با نرخ 20 هزار تومان به بازار عرضه كنند. وی در مورد بازار ارز در شش ماه دوم سال توضیح داد: به نظر میرسد بازار ارز در ششماه دوم سال نیز ثبات خود را حفظ كند و به صورت آرام نرخ را به 20 هزار تومان برساند.
خریداران یورو امسال چقدر ضرر كردند؟
علاوه بر دلار كه در سال جاری با كاهش قیمت مواجه بود، ارز معتبر دیگر یعنی یورو نیز كاهش قابل توجهی داشته است. امسال خریداران یورو، روی هر اسكناس این ارز حدود ۵ درصد معادل ۲۲۰۰ تومان ضرر كردهاند. یورو ابتدای امسال با قیمت ۱۴۸۵۰تومان در بازار معامله میشد درحالیكه بهای فعلی آن به ۱۲۷۰۰ تومان سقوط كرده است. بالاترین قیمت یورو مربوط به بیست و دوم اردیبهشت به ارزش ۱۷۲۰۰تومان است. همچنین یورو اوایل شهریور با رسیدن به نرخ ۱۲۲۰۰ تومان در كف قیمتی نیمه اول سال ۹۸ قرار گرفت.