براساس نتایج تحقیقات اخیر، فرضیه برخورد یك سیارك در انقراض دایناسورها نسبت به فرضیه فوران آتشفشان بسیار محتمل‌تر است
دایناسورها، قربانیان برخورد سیارك به زمین
نتایج تحقیقات جدید نشان داده است دایناسورها نه به‌خاطر فعالیت‌های آتشفشانی سهمگین بلكه براثر برخورد سیاركی به زمین نابود شده‌اند. محققان بر این باورند كه كشف جدید می‌تواند پاسخ معمای ۶۶میلیون‌ساله چرایی انقراض دایناسورها باشد. انقراض كرتاسه-پالِئوژِن حتی به نابودی حدود ۷۵ درصد گیاهان و جانوران (غیر از دایناسورها) انجامید. اما دلیل این انقراض مرموز همیشه جای سؤال و محل مناقشه بوده است.عده‌ای از دانشمندان معتقدند علت اصلی انقراض دایناسورها برخورد سیارك ده كیلومتری غول‌پیكری است كه به ایجاد دهانه چیكسولوب منجر شد. این‌طور كه گفته می‌شود، احتمالا حجم بسیار زیاد موادی كه در پی برخورد این سیارك مهیب با زمین به هوا بلند شدند، مانع رسیدن نور خورشید شده و دوره‌ای طولانی و سرد را برای زمین رقم زده است كه منجر به انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری شد. اما عده‌ای دیگر از دانشمندان معتقدند علت اصلی انقراض دایناسورها به فعالیت‌های آتشفشانی در منطقه دِكان هند برمی‌گردد كه موجب تغییرات آب‌وهوایی بزرگی شد.
فوران‌های آتشفشانی در انقراض‌های دیگری هم مقصر شناخته شده‌اند، ازجمله انقراض جمعی پایان دوره پِرمیان. در این میان دانشمندانی هم هستند كه به تركیبی از هر دو علت معتقدند و به نظرشان زمین مدتی طولانی براثر فعالیت‌های آتشفشانی دستخوش شرایطی بی‌ثبات شد و برخورد سیارك مذكور هم تیر خلاص بود.اما حالا مدل‌سازی‌های رایانه‌ای جدید نشان داده است انقراض جمعی براثر برخورد سیارك فرضیه محتمل‌تری است. در تحقیقات جدید سعی شد تا سناریوهای مختلف و اثرات اكولوژیك هر سناریو با دقتی موشكافانه بررسی شود. نتایج حاصله نشان می‌دهد برخورد سیارك تنها رخدادی است كه می‌تواند به نابودی كامل زیستگاه دایناسورها بینجامد.
دی‌اكسید سولفور و گردوغبار ناشی از فوران‌های آتشفشانی درنهایت می‌توانسته تا 5 درصد به كاهش تابش آفتاب در زمین بینجامد. مدل‌سازی‌های انجام‌شده نشان داده است این میزان كاهش نور خورشید، گرچه روی زیستگاه دایناسورها مؤثر بوده، نمی‌توانسته به انقراض دایناسورها منجر شود. اما كاهش میزان نور خورشید براثر تبعات برخورد سیارك در بهترین حالت ۱۰ درصد و در بدترین حالت احتمالا ۲۰ درصد بوده كه برای نابودی كامل زیستگاه دایناسورها كافی بوده است.براساس مدل‌سازی‌های اخیر، حتی اگر فوران آتشفشانی هم اصلا در كار نبوده باشد، باز هم انقراض دایناسورها اتفاق می‌افتاد زیرا برخورد سیارك به‌تنهایی برای نابودی زیستگاه دایناسورها كافی بود. در تحقیقات جدید نشان داده شده است كه اتفاقا گرمایش جهانی براثر انتشار دی‌اكسیدكربن ناشی از آتشفشان‌ها می‌توانسته از سرمایش پس از برخورد سیارك بكاهد و حتی در كمك به پاگرفتن دوباره حیات مؤثر باشد. با این حال در سرنوشت دایناسورهای غیرپرنده تفاوتی ایجاد نمی‌شده است. در برخی تحقیقات زمین‌شناسی هم تأیید شده است كه پالس‌های گرمایشی، به‌ویژه پس از برخورد سیارك، گویا تا حدی به احیای حیات، به‌ویژه حیات گیاهی منجر شده‌اند.
ناگفته نماند برخی دانشمندان هنوز قانع نشده‌اند و معتقدند در مدل‌سازی‌های صورت‌گرفته به نتایج حاصل از تحقیقات اخیر در زمینه فعالیت‌های آتشفشانی بی‌توجهی شده است؛ خصوصا شواهدی كه نشان می‌دهند بزرگ‌ترین پالس فوران آتشفشانی با پدیده انقراض جمعی مصادف بوده است. اما موافقان بر این باورند با یافته‌های قابل‌توجهی در جهت تقویت فرضیه انقراض براثر برخورد سیارك روبه‌رو هستیم.
منبع: The Guardian
فوران‌های آتشفشانی در انقراض‌های دیگری هم مقصر شناخته شده‌اند، ازجمله انقراض جمعی پایان دوره پِرمیان. در این میان دانشمندانی هم هستند كه به تركیبی از هر دو علت معتقدند و به نظرشان زمین مدتی طولانی براثر فعالیت‌های آتشفشانی دستخوش شرایطی بی‌ثبات شد و برخورد سیارك مذكور هم تیر خلاص بود.اما حالا مدل‌سازی‌های رایانه‌ای جدید نشان داده است انقراض جمعی براثر برخورد سیارك فرضیه محتمل‌تری است. در تحقیقات جدید سعی شد تا سناریوهای مختلف و اثرات اكولوژیك هر سناریو با دقتی موشكافانه بررسی شود. نتایج حاصله نشان می‌دهد برخورد سیارك تنها رخدادی است كه می‌تواند به نابودی كامل زیستگاه دایناسورها بینجامد.
دی‌اكسید سولفور و گردوغبار ناشی از فوران‌های آتشفشانی درنهایت می‌توانسته تا 5 درصد به كاهش تابش آفتاب در زمین بینجامد. مدل‌سازی‌های انجام‌شده نشان داده است این میزان كاهش نور خورشید، گرچه روی زیستگاه دایناسورها مؤثر بوده، نمی‌توانسته به انقراض دایناسورها منجر شود. اما كاهش میزان نور خورشید براثر تبعات برخورد سیارك در بهترین حالت ۱۰ درصد و در بدترین حالت احتمالا ۲۰ درصد بوده كه برای نابودی كامل زیستگاه دایناسورها كافی بوده است.براساس مدل‌سازی‌های اخیر، حتی اگر فوران آتشفشانی هم اصلا در كار نبوده باشد، باز هم انقراض دایناسورها اتفاق می‌افتاد زیرا برخورد سیارك به‌تنهایی برای نابودی زیستگاه دایناسورها كافی بود. در تحقیقات جدید نشان داده شده است كه اتفاقا گرمایش جهانی براثر انتشار دی‌اكسیدكربن ناشی از آتشفشان‌ها می‌توانسته از سرمایش پس از برخورد سیارك بكاهد و حتی در كمك به پاگرفتن دوباره حیات مؤثر باشد. با این حال در سرنوشت دایناسورهای غیرپرنده تفاوتی ایجاد نمی‌شده است. در برخی تحقیقات زمین‌شناسی هم تأیید شده است كه پالس‌های گرمایشی، به‌ویژه پس از برخورد سیارك، گویا تا حدی به احیای حیات، به‌ویژه حیات گیاهی منجر شده‌اند.
ناگفته نماند برخی دانشمندان هنوز قانع نشده‌اند و معتقدند در مدل‌سازی‌های صورت‌گرفته به نتایج حاصل از تحقیقات اخیر در زمینه فعالیت‌های آتشفشانی بی‌توجهی شده است؛ خصوصا شواهدی كه نشان می‌دهند بزرگ‌ترین پالس فوران آتشفشانی با پدیده انقراض جمعی مصادف بوده است. اما موافقان بر این باورند با یافته‌های قابل‌توجهی در جهت تقویت فرضیه انقراض براثر برخورد سیارك روبه‌رو هستیم.
منبع: The Guardian
