وزیرخارجه کشورمان با بیان این‌که آمریکایی‌ها بعد از خروج از برجام، هم تحریم‌های گذشته را برگرداندند و هم با عناوین جدید، تحریم‌ها را دشوارتر کردند، گفت: لذا صرف بازگشت آمریکا به برجام در شرایط کنونی کفایت نمی‌کند. به دلیل این‌که برجام در شرایطی مذاکره شد که نوع دیگری از تحریم‌ها علیه ایران مطرح بود و رفع آن تحریم‌ها در داخل برجام تشریح شد؛ یعنی هدف برجام هم این بود که آن تحریم‌ها را بردارد. امروز برای این‌که آن شرایط فراهم بشود، صرفا بازگشت به برجام برای آمریکا کافی نیست، بلکه باید تحریم‌ها را بردارد نه این‌که بگوید مثلا من عین کلمات برجام را اجرا می‌کنم.
محمدجواد ظریف افزود: ترامپ در این چهار سال تلاش کرد برجام را از محتوا تهی و تحریم‌هایی را تحمیل کند که اگر آمریکا به برجام برگردد هم آن تحریم‌ها همچنان باقی بماند. مثلا بانک مرکزی و وزارت نفت ما را از تحریم‌های تحت عنوان هسته‌ای خارج و با عنوان تروریسم تحریم کردند. اصلا عناوین و نحوه انتساب تحریم‌ها را هم عوض کردند.
وی با بیان این‌که رهبر انقلاب همین فرمایشات در سخنرانی اخیرشان را به مسؤولان دستگاه دیپلماسی نیز فرموده بودند اظهار کرد: ما هم بر اساس آگاهی که از دیدگاه ایشان داشتیم از مدت‌ها قبل اعلام کردیم آنچه که باید آمریکا انجام بدهد، انجام وظیفه‌هایی است که چهار سال از آن تخطی کرده و اول از همه باید آن کار را انجام بدهد. هرچند اوباما هم خیلی با تعهد به وظایف خودش عمل نکرد اما در چهار سال گذشته، هدف ترامپ نابودکردن برجام بود.
ظریف افزود: آمریکا اول باید تعهداتش را انجام بدهد، بعد موضوع بازگشت آمریکا به برجام یک مساله ثانوی است. موضوع اصلی این است که روابط اقتصادی ما با کشورها عادی بشود. اگر به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ نگاه کنید، تعهدی که آنجا وجود داشته در واقع عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران با دنیا بوده که به‌دلیل تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا و به‌دلیل تبعیت بسیاری از آمریکا، بدون هیچ منطقِ قانونی غیرعادی شده بود و در این چهار سال هم با فشارهایی که ترامپ آورد این وضعیت ادامه پیدا کرد. لذا خواست رهبر انقلاب، مسؤولان کشور و مذاکره‌کنندگان همین است که مهم‌ترین اولویت، برداشته‌شدن تحریم‌هاست. بعد از آن بحث ورود آمریکا به برجام مورد توجه قرار می‌گیرد.
گام‌های عملی آمریکا
وزیر خارجه درباره گام‌های عملی که باید از سوی آمریکا برای بازگشت به برجام برداشته شود افزود: گام‌های عملی این است که باید روابط اقتصادی ایران با جهان عادی بشود؛ یعنی حل و فصل تمام اقداماتی که آمریکا کرده و باعث‌شده رابطه اقتصادی با ایران را محدود بکند. ما با آمریکا کاری نداریم اما اگر بخواهیم وارد جزئیات بشویم، باید محدودیت‌هایی که برای فروش نفت ایران ایجاد کردند را بردارند. نفت ایران مشتری دارد، ولی آمریکایی‌ها با روش‌های زورمندانه و فشار مانع شدند مشتری‌ها نفت ایران را خریداری کنند. خب این هم باید متوقف بشود. باید روابط بانکی ما به حالت اولیه برگردد. باید قراردادهایی که ما داشتیم با شرکت‌های مختلف اجرایی بشود. باید طرف‌های مختلف کارگزاری‌های بانکی ما به حالت اول برگردند. مشکلاتی که برای حمل‌ونقل و بیمه ما بوده باید برگردند.
امضا ضروری است اما شرط لازم است
ظریف تاکید کرد: آنچه در ضمیمه دوم برجام هست تأکید بر آثار اقدامات دارد نه تنها این‌که آقای بایدن یک متنی را امضاء کند. امضاء ضروری است، اما این فقط شرط لازم است. شرط کافی این است که ما آثار اقدامات آمریکا را ببینیم. هم در برجام، هم در بحث تعهدات اتحادیه اروپا و هم در بحث تعهدات آمریکا مطرح و تأکید شده است. حرفی که ما در چهار سال گذشته به اروپایی‌ها زدیم این است که درست است شما یک‌سری امضاء کردید و یک رشته تحریم‌ها را برداشتید، اما مردم ایران اثری نمی‌بینند. الآن مردم ایران می‌بینند که شرکت‌های اروپایی ایران را ترک کردند. اینها اثراتی است که ما باید ببینیم. ظریف در پاسخ به این سوال که آیا بازگشت آمریکا به برجام برای ایران فایده‌ای دارد، گفت: بازگشت آمریکا به برجام امتیازی نیست که به ما می‌دهد، بلکه امتیازی است که برای خودش به‌دست می‌آورد که بر اجرای برجام می‌تواند نظارت بکند.لذا بازگشت آمریکا به برجام بدون برداشتن تحریم‌ها نه‌تنها منفعتی برای ما ندارد، بلکه منفعت صرف برای آمریکاست.
رهبر انقلاب فرمودند مصوبه مجلس باید اجرا شود
ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه با اشاره به مصوبه مجلس در زمینه لغو تحریم‌ها، گفت: رهبر انقلاب در جلسه‌ای فرمودند که مصوبه مجلس باید اجرا بشود. آقای دکتر روحانی و آقای دکتر صالحی هم گزارش دادند که به آژانس اعلام شده و اجرا می‌شود. اگر خاطرم باشد جلسه روز شنبه بود و دوشنبه ساعت 11 صبح این اقدام انجام شد.
وی با اشاره به تاکید رهبر انقلاب بر متناظر بودن اقدامات ایران و طرف مقابل گفت: فرمایشات عمومی و خصوصی رهبر انقلاب یکی است. لذا به ما قبلا هم دستور داده بودند و ما هم براساس ارشادات ایشان سیاست بیانیه در برابر بیانیه، امضا در برابر امضا و اجرا در برابر اجرا را انجام دادیم. اگر آنها می‌خواهند به برجام برگردند و تعهدات‌شان را انجام دادند، ما هم تعهدات‌مان را انجام می‌دهیم. اگر آقای بایدن دستور اجرایی امضا بکند، ما هم امضا می‌کنیم. هروقت اجرا کردند ما هم اجرا می‌کنیم. این مراحلی است که کاملا مشخص تدوین‌شده و فقط هم دستوری نیست. این آمریکاست که خارج شده و باید تعهداتش را انجام بدهد. همان‌طور هم که رهبر انقلاب فرمودند بازگشت به برجام اصل نیست، اجرای تعهدات اصل است.
 به هیچ‌وجه حق شرط‌گذاری ندارند
وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره شرط‌گذاری احتمالی طرف مقابل برای برداشتن تحریم‌ها، گفت: به‌هیچ‌وجه حق ندارند شرط بگذارند چنین کاری بکنند. اولا موضوع برجام موضوع هسته‌ای ایران بود و موشکی ربطی به این نداشت. لذا اصلا موضوعیت ندارد، ضمن این‌که خط قرمز ما هم هست.
ظریف گفت: اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها باید بدانند ما موضوعی را که یک‌بار مذاکره و توافق کردیم، دوباره مذاکره نخواهیم کرد. قاعده مذاکره این نیست. آنها باید سیاست زیاده‌خواهی را کنار بگذارند. اگر با دیگران می‌توانند مذاکره کنند، بروند از نو مذاکره کنند.




محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس با تاکید بر این‌که فلسفه اصلی برجام رفع همه تحریم‌هایی بود که آنها ایجاد کرده بودند که عمدتا در سیستم‌های نفتی و بانکی بود اظهار کرد: ترامپ با یک امضا همه توافق‌ها را برهم زد که نشان‌دهنده این است که آنها چطور قلدرمآبانه و خلاف قوانین بین‌المللی رفتار می‌کنند و حتی تحریم‌های بیشتری هم اعمال کردند. وقتی برجام باید هر تحریمی را به‌طور کامل بردارد و منتفی کند حال اگر چنین کاری را انجام ندهد پس دیگر چه فلسفه وجودی‌ای می‌تواند داشته باشد؟
رئیس مجلس گفت: حتی در دوره‌ای که اوباما و دموکرات‌ها بودند که توافق هم کردند تا تحریم‌ها را بردارند ولی در عمل چنین کاری انجام نشد. یعنی روی کاغذ و در بعد حقوقی توافق شد ولی حتی در دولت اوباما در عمل هیچ توافقی صورت نگرفت.
ضرورت برداشتن گام‌های عملی از سوی غرب
قالیباف درباره گام‌های عملی که لازم است از سوی آمریکا و اروپا در این مرحله برداشته شود اظهار کرد: اول این‌که آمریکا مکلف است تحریم‌هایی که با خروج از برجام وضع کرده است را لغو کرده و به تعهداتی که در برجام عمل نکرده براساس تعهدات برجام عمل کند.
رئیس مجلس افزود: وقتی ما می‌گوییم لغو تحریم‌ها به‌صورت عملی انجام شود منظور این است که ما به صورت روشن در حوزه اقتصادی به‌صورت عادی و روان کارمان را انجام دهیم، نفت‌مان را صادر کنیم و سایر صادرات و واردات را انجام دهیم. سیستم بانکی بتواند به‌طور معمول کار خود را انجام دهد، دارایی‌ها و نقدینگی‌هایی که ما در کشورهای مختلف داریم که فعلا امکان جابه‌جایی آن را نداریم آزاد بشوند.این اقدامات باید به صورت عملی اتفاق بیفتد و ملت، مردم و سیستم اقتصادی ما این را در عمل ببینند؛ ولی اگر آنها بخواهند باز هم روی کاغذ بیاورند که ما تحریم‌ها را لغو کردیم ولی این اتفاق در عمل نیفتد، این مد نظر ما نیست.
قانون مجلس برای تولید قدرت بود
رئیس مجلس در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به قانون لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران گفت: ما در مجلس معتقد بودیم حال که آنها به تعهدات‌شان پایبند نبودند ما هم باید به تعهدات خودمان عمل نکنیم و گام به گام برگردیم و این کارها را انجام دهیم. ۲۰درصد از اینجا شروع شد و مساله ما در این طرح، موضوع «تولید قدرت» بود. وی با تاکید بر این‌که قانون مجلس در حوزه دیپلماسی توانست تولید قدرت کند افزود: ما در نشست معاونان وزرای خارجه در ۲۶ آذر، دیدیم آقای عراقچی وقتی با آنها مذاکره کرد، چگونه از این استفاده کرد. آقای ظریف نیز در اول دی ماه که وزرای خارجه کشورهای 1+4 با یکدیگر صحبت کردند، نشان داد این ابزاری در دست آنهاست که می‌توانند استفاده کنند و یک قدرت واقعی است، نه یک قدرت تشریفاتی. یعنی آنها می‌دانند که ۹ بند این قانون بند به بند با همان نکاتی که ما اشاره کردیم که تدریجی، مشروط و قابل بازگشت است، تا آخرین مرحله پیش خواهدرفت.
چگونه می‌توان تحریم‌ها را بی‌اثر کرد؟
قالیباف درباره راهکارهای مجلس برای بی‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا گفت: ما این را در اصلاح ساختار بودجه انجام می‌دهیم. یعنی ما امسال مصمم هستیم این کار انجام شود. در کنار دیگر مباحث، محور اصلی برای خنثی‌سازی تحریم‌ها این است که کسری بودجه و وابستگی اقتصاد به نفت را کاهش دهیم.
وی عنوان کرد: امروز ما اینقدر که از سوءمدیریت آسیب دیده‌ایم، از تحریم آسیب ندیدیم. یعنی پول ما آمد در کشور و هزینه کردیم اما چه کسی آن را خورد؟ دلالان، قاچاقچیان، رانت‌خواران؛ لذا ما در بودجه ۱۴۰۰ تصمیم گرفته‌ایم برای تولیدکنندگان اصلی و واقعی کاهش مالیات داشته‌باشیم، ولی از دلالان که هیچ زحمتی نمی‌کشند و پول مفت درمی‌آورند و از آنها که فرار مالیاتی می‌کنند، مالیات بگیریم.
وی با بیان این‌که اگر اقتصاد ما از خام‌فروشی نفت رهایی یابد عملا تحریم‌ها بی‌اثر می‌شوند، افزود: ما باید اولا بتوانیم تولید را افزایش دهیم و دوم این‌که بتوانیم از داشته‌ها و درآمدهایمان درست استفاده کنیم. لذا اینجاست که می‌گویم سوء مدیریت ضربه‌هایی بیش از تحریم به ما زده‌است. البته ما واقعا از این گردنه سخت عبور کرده‌ایم.
تاکید رهبر انقلاب بر انجام سفرهای استانی مسؤولان
قالیباف در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به یکی از دیدارهای خود با رهبر انقلاب گفت: ایشان فرمودند ارتباط مستقیم با مردم و سرکشی به مردم را یک اصل بدانید، هم کارشان را پیگیری و حل کنید و هم در میان مردم با مردم صحبت کنید، ارتباط برقرار کنید تا مردم شما را ببینند و این یک اساس است.  ایشان بر مردمی بودن، مردمی زندگی کردن و در میان مردم بودن و اقتصاد و معیشت مردم را در اولویت قرار دادن، تأکید دارند.
رئیس مجلس افزود: من در جلسه‌ای خدمت رهبر انقلاب بودم و موارد را خدمت ایشان عرض می‌کردم. ایشان به بنده فرمودند حتما این سفرهای استانی را، اولویت بدانید و بروید. اساس انقلاب این است که در بین مردم باشید، شرایط سخت مردم را بدانید و مردم در روزهای سخت، مسؤولان، مخصوصا روسای قوا را کنار خود ببینند. رفتن شما به آنها روحیه می‌دهد و باعث می‌شود مشکلات آنها را رفع کنید.

علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر انقلاب در امور بین‌الملل با بیان این‌که ما هیچ اصرار و عجله‌ای نداریم که آمریکا برگردد، گفت: اما اگر می‌خواهد برگردد شرایطی دارد که مهم‌ترینش این است که تحریم‌ها را بردارد و معلوم بشود که دولت جدید به تعهدات برجام پایبند است؛ یعنی اعلام کند و رئیس‌جمهوری آمریکا هم متعهد شود.
ولایتی افزود: در نوبت اول مقرر بود که آقای اوباما رئیس‌جمهوری وقت تعهد بدهد و شرط رهبر معظم انقلاب هم این بود که رئیس‌جمهوری آمریکا مکتوب بنویسد که بعدا نتواند کتمان کند. البته گفتند قول شفاهی ما کافی است و رهبر معظم انقلاب هم به این راضی نبودند و متأسفانه قول شفاهی شد و بعد هم به قول شفاهی‌شان عمل نکردند.
مشاور رهبر انقلاب در امور بین‌الملل تاکید کرد: لذا اگر آمریکا بخواهد به برجام برگردد، باید تحریم‌ها را پایان دهد و البته ما اصراری نداریم به این برگشت، می‌خواهد برگردد، می‌خواهد برنگردد. اگر می‌خواهند برگردند باید شرایط مورد نظر که شرایط کاملا معقولی است را انجام بدهند و کوتاهی‌های گذشته را جبران کنند. کوتاهی‌های گذشته هم این بود که نه‌‌تنها تحریم‌ها را برنداشتند، بلکه تحریم‌ها را‌ اضافه کردند و این خلاف تعهدی است که انجام دادند. لذا به طرف‌های مقابل حق بدهند که به تعهد آمریکایی‌ها شک کنند و بعد هم کارهایی که رئیس‌جمهوری یا دولت در آمریکا انجام می‌دهد یا در هر کشور دیگری، دولت بعدی ملزم است تعهدات قبلی را انجام بدهد.
وی درباره اقداماتی که هیات نظارت بر اجرای برجام برای عملی شدن دستورات رهبری باید انجام دهد، گفت: در مقطع قبلی، آنچه که رهبر معظم انقلاب مشخص کردند به برخی از آن عمل شد و به برخی از آن عمل نشد. به هر حال اگر آن شروط انجام شده بود، حتما این سیر وقایع در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای به‌گونه‌ دیگری رقم می‌خورد. البته ایشان فرموده بودند که رئیس‌جمهوری آمریکا امضا کند و حتی رهبر معظم انقلاب از اول به قضیه مکانیسم ماشه راضی نبودند و خلاف‌نظر ایشان انجام شد. حتما در صورت برگزاری مذاکرات بعدی باید این مکانیسم به‌عنوان یک اصل غیرمنطقی کنار گذاشته شود.