اف‌ای‌تی‌اف راه نجات ؟!
یکی از سوالات مهمی که این روزها همزمان با اصرار حامیان لوایح اف‌ای‌تی‌اف به تصویب این لوایح در مجمع مطرح می‌شود، این است که آیا استانداردهای آن در شبکه مالی جهانی نافذ است و چاره‌ای جز اجرای خواسته‌های گروه ویژه اقدام مالی نیست؟
در ابتدا هم می‌توان گفت بله و هم می‌توان گفت خیر. به این صورت که اف‌ای‌تی‌اف در جایی نافذ است که شبکه مالی آمریکا در آنجا حاکم باشد. به این دلیل که استانداردهای گروه ویژه اقدام مالی در راستای سیاست‌های امنیتی-مالی ایالات متحده طراحی و توسعه یافته‌است. به عنوان مثال پس از این‌که اف‌ای‌تی‌اف در مهرماه امسال اصلاحات جدیدی در توصیه یک و دو با هدف مقابله با تامین مالی اشاعه اعمال کرد، وزارت خزانه‌داری آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد این تغییرات به خواسته گروه جی ـ 20 در ژوئن 2019 انجام شده‌است. در قسمتی از این بیانیه عنوان شده‌است: «با این اصلاحیات جدید در استانداردهای اف‌ای‌تی‌اف ، قلمروها در سراسر جهان، موسسات مالی و دیگر موسسات تحت پوشش خود را با توجه به ریسک تامین مالی اشاعه با اطلاعاتی هدفمند مسلح می‌کنند تا بتواند برای شناسایی شرکت‌های پوششی و دیگر افراد یا نهادهایی که به نیابت از افراد تحریم شده اقدام می‌کنند، مورد استفاده قرار بگیرد». این به معنای آن است که استانداردهای این کارگروه دقیقا همسو با سیاست‌های تحریمی آمریکا و سازمان ملل دنبال می‌شود و راه‌های دور زدن تحریم‌ها توسط ایران را مورد هدف قرار داده‌است. لذا با در نظر گرفتن مشکلات عدیده از جمله افشا شدن راه‌های دور زدن تحریم‌ها توسط ایران که پیوستن به این معاهده برای ایران به بار می‌آورد، آیا نمی‌توان از خیر پیوستن به نظام دلاری دنیا گذشت و به دنبال یک راه جایگزین مناسب‌تر برای ایجاد کانال مالی با کشورهای مختلف با توجه به اقتضائات کشور بود؟
روند افول دلار به عنوان ارز بین‌المللی با تحریم دلاری ایران
پس از اوج گرفتن تحریم‌های دلاری آمریکا علیه ایران و سایر کشورها، کشورهای بزرگ نظیر چین و روسیه با در نظرگرفتن خطرات پیرامون این موضوع که دلار به عنوان یک ابزار در دست وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌تواند تهدیدی علیه امنیت ملی آنها باشد، به دنبال راه‌حل‌های مختلف در جهت کاهش تهدیدات این چنینی برآمدند و سعی کردند در برابر این ابزار تهدیدآمیز برای کشور خود مصونیت ایجاد کنند.
کاهش وابستگی به نظام دلاری، چگونه؟
باتوجه به تجربه کاهش وابستگی مبادلات بانکی دلاری از سوی دو کشور چین و روسیه، می‌توان دریافت که دستیابی به چنین هدفی به هیچ وجه دور از دسترس نخواهدبود. یکی از راه‌حل‌های کنار گذاشتن دلار از مبادلات مالی، انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه یا چندجانبه است. چین به عنوان یک قطب اقتصادی در دنیا تاکنون با بیش از 50 کشور پیمان پولی دوجانبه و چندجانبه منعقد کرده‌است و این‌گونه به طور قابل توجهی وابستگی خود را به نظام دلاری کاهش داده‌است.
جایگزینی مناسب
از آنجا که صادرات به 28 کشور اروپایی از صادرات ایران به افغانستان که در همسایگی ما قرار دارد نیز کمتر است، می‌توان دریافت چقدر روابط مالی ما با کشورهای همسایه می‌تواند در اقتصاد داخلی تاثیرگذار باشد. با توجه به این‌که حدود 30درصد تجارت بین‌المللی ایران با کشور چین در حال انجام است و روند رو به افول دلار به عنوان یک ارز بین‌المللی و تمایل کشورهای بزرگ دنیا به کنار گذاشتن این ارز و تکیه بر ارزهای داخلی خود، پیمان‌های پولی می‌توانند جایگزینی مناسب و بدون دردسر برای برقراری ارتباطات مالی کشور باشند؛ لذا با انعقاد پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه با کشورهایی که بیشترین درگیری را با اقتصاد ایران دارند، می‌توان مشکل کانال‌های مالی فی‌مابین را تا حد قابل قبولی رفع کرد.
