همه آسیا به دنیبال یک توپ
با سوت ادهم مخادمه، داور ۳۱ ساله اردنی، بازی امارات و بحرین راس ساعت 19 و 30 دقیقه (به وقت ایران) آغاز می‌شود تا تلاش
24 تیم آسیایی برای رسیدن به جام قهرمانی شكلی كاملا جدی به خود بگیرد. جامی كه از سال 1956 به این سو، همه اعتبار فوتبالی قاره آسیا محسوب می‌شود.
قدیمی‌تر از یورو
مسابقات فوتبال جام ملت‌های اروپا كه به یورو مشهور شده، از سال 1960 با میزبانی و قهرمانی شوروی سابق آغاز شد. در حالی كه جام ملت‌های آسیا از سال 1954 و با میزبانی هنگكنگ شكل گرفت. این بازی‌ها با طرح ابتدایی تونكو عبدالرحمان مالزیایی، رئیس وقت كنفدراسیون فوتبال آسیا راه افتاد.
17 دوره پرهیجان
1956 - دوره اول: تعداد تیمهای مرحله نهایی: چهار تیم - میزبان: هنگكنگ - قهرمان: كره‌جنوبی - نایب‌قهرمان: رژیم اشغالگر قدس
1960 - دوره دوم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: چهار تیم - میزبان: كره‌جنوبی - قهرمان: كره‌جنوبی - نایب‌قهرمان: رژیم اشغالگر قدس
1964 - دوره سوم: میزبان: تعداد تیمهای مرحله نهایی: چهار تیم - رژیم اشغالگر قدس - قهرمان: رژیم اشغالگر قدس - نایب‌قهرمان: هند
1968 - دوره چهارم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: میزبان: ایران - قهرمان: ایران - نایب‌قهرمان: برمه (میانمار فعلی)
1972 - دوره پنجم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: شش تیم - میزبان: تایلند - قهرمان: ایران - نایب‌قهرمان: كره‌جنوبی
1976 - دوره ششم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: شش تیم - میزبان: ایران - قهرمان: ایران - نایب‌قهرمان: كویت
1980 - دوره هفتم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: ده تیم - میزبان: كویت - قهرمان: كویت - نایب‌قهرمان: كره‌جنوبی
1984 - دوره هشتم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: ده تیم - میزبان: سنگاپور - قهرمان عربستان - نایب‌قهرمان: چین
1988 - دوره نهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی:
ده تیم - میزبان: قطر - قهرمان: عربستان -
نایب قهرمان: كره جنوبی
1992 - دوره دهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: هشت تیم - میزبان: ژاپن - قهرمان: ژاپن - نایب‌قهرمان: عربستان
1996 - دوره یازدهم: تعداد مرحله نهایی: 12 تیم - میزبان: امارات - قهرمان: عربستان - نایب‌قهرمان: امارات
2000 - دوره دوازدهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: 12 تیم: میزبان: لبنان - قهرمان: ژاپن - نایب‌قهرمان: عربستان
2004 - دوره سیزدهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: 16 تیم - میزبان: چین - قهرمان: ژاپن - نایب‌قهرمان: چین
2007 - دوره چهاردهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: 16 تیم - میزبان‌ها: اندونزی - مالزی - ویتنام و تایلند - قهرمان: عراق - نایب‌قهرمان: عربستان
2011 - دوره پانزدهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: میزبان: قطر - قهرمان: ژاپن - نایب‌قهرمان: استرالیا
2015 - دوره شانزدهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی: 16 تیم - میزبان: استرالیا - قهرمان: استرالیا - نایب‌قهرمان: كره‌جنوبی
2019 - دوره هفدهم: تعداد تیمهای مرحله نهایی:24 تیم - میزبان: امارات - قهرمان:؟
تقسیم میزبانی‌ها
17 دوره جام ملت‌ها در كشورهای مختلف برگزار شده است به صورتی كه چین، ژاپن و كره‌جنوبی بیشتر از یك میزبانی به دست نیاورده‌اند و عربستان تا كنون اصلا از این بازی‌ها میزبانی نكرده است. امارات از امروز دومین میزبانی خود را تجربه می‌كند و در كنار ایران و قطر قرار می‌گیرد كه دو بار از مرحله نهایی این بازی‌ها پذیرایی كرده‌اند. البته تایلند هم یك میزبانی مستقل و یك میزبانی مشترك را در كارنامه دارد. سنگاپور، كویت، لبنان و هنگ كنگ هم كشورهایی هستند كه میزبانی این بازی‌ها را تجربه كرده‌اند.
میزبان‌‌های موفق
چین با كسب میزبانی بازی‌ها تا فینال پیش آمد و نایب‌قهرمان شد و گرچه دو بار در سال‌های 76 و 92 به مقام سوم بازی‌ها رسید؛ اما این نایب‌قهرمانی، بهترین نتیجه چین در 16 دوره بازی‌ها بود.
امارات هم با كسب میزبانی تا فینال پیش آمد و نایب‌قهرمان شد؛ رتبه‌ای كه دیگر تكرار نشد و امارات امیدوار است امسال هم موفقیتش را در خانه تكرار كند.
كویت و ایران با كسب میزبانی به قهرمانی بازی‌ها رسیدند كه البته زیاد هم عجیب نبود. آنها در سال‌هایی میزبانی كردند كه قدرت‌های مسلم قاره بودند. ایران در هر دو دوره‌ای كه میزبان بود، به قهرمانی رسید و ژاپن هم این عنوان را با میزبانی به دست آورد.
امارات خوش یمن
كشور امارات یك بار در سال 96 از جام ملت‌ها میزبانی كرد. جامی كه برای ما یادآور خاطرات خوب و آن پیروزی درخشان 6 بر 2 مقابل كره جنوبی است. در آن بازی‌ها اگر حمایت داوران از عربستان نبود، ما در نیمه‌نهایی برنده بازی با عربستان می‌شدیم و به فینال می‌رفتیم؛ اما صدافسوس كه آن اتفاقات افتاد و كار به ضربات پنالتی كشیده شد و افسوس بیشتر برای پنالتی‌های از دست رفته مثل پنالتی دایی، داریوش یزدانی و به‌خصوص محمد خاكپور.
در پایان آن دوره از مسابقات خداداد عزیزی از ایران به عنوان بهترین بازیكن جام معرفی شد. در همان سال توپ طلای فوتبال آسیا به این بازیكن رسید تا اولین توپ طلا به فوتبال شایسته ایران تعلق گیرد.
پرافتخارترین تیم
تیم ژاپن با كسب چهار قهرمانی پرافتخارترین تیم قاره در این جام محسوب می‌شود. اگرچه اولین قهرمانی این تیم در جام ملت‌ها با كسب میزبانی به دست آمد؛ اما سه قهرمانی بعدی در خاك لبنان، چین و قطر كسب شد.
تغییر در برگزاری
این بازی‌ها در چند دوره دستخوش تغییر شد. مرحله نهایی سه دوره اول فقط با حضور چهار تیم
برگزار می‌شد. بعد به پنج، شش، ده، هشت،
12 و 16 تیم تغییر كرد و این دوره اولین دوره‌ای است كه كنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم گرفته بازی‌ها را با حضور 24 تیم برگزار كند.
دومین تغییر محسوس بازی‌ها به سال برگزاری برمی‌گشت. تا سال 2004 بازی‌های جام ملت‌ها با سال برگزاری المپیك و بخصوص جام ملت‌های اروپا (یورو) همزمان بود و كیفیت بالای یورو، جام ملت‌های آسیا را كاملا تحت‌الشعاع خود قرار می‌داد؛ اما با تصمیم AFC بعد از آن قرار شد بازی‌ها تغییر كند. اولین دوره بعد از آن،
سه سال بعد برگزار و جام ملت‌ها به سال‌های فرد منتقل شد.
رد پای ایرانی‌ها در جدول آقای گل
با نگاهی به جدول آقای گل در جام‌های مختلف، ردی ممتد از ایران می‌بینیم؛ اما بهترین عملكرد متعلق به علی دایی است كه در صدر جدول می‌درخشد:
دوره ششم: ناصر نورایی و مرحوم غلامحسین مظلومی (سه گل)
دوره هشتم: ناصر محمدخانی و شاهرخ بیانی (سه گل)
دوره چهارم: مرحوم همایون بهزادی (چهار گل)
دوره پنجم: حسین كلانی (پنج گل)
دوره سیزدهم:علی كریمی (پنج گل)
دوره هفتم: بهتاش فریبا: (هفت گل)
دوره یازدهم: علی دایی (هشت گل)
دو بازیكن ایران در یك بازی جام ملت‌ها چهار‌گل زده‌اند و به اصطلاح فوتبالی‌ها پوكر كرده‌اند.
بهتاش فریبا با زدن چهار گل در فاصله 71 دقیقه در بازی با بنگلادش (سال 1980) و علی دایی با زدن چهار گل در فاصله 23 دقیقه در بازی با كره‌جنوبی (سال 1996) در صدر جدول گلزنان موفق جام ملت‌ها دیده می‌شوند.
چهار بازیكن ایرانی هم در یك بازی سه گل زده‌اند و در اصطلاح فوتبال، هت‌تریك كرده‌اند. علی كریمی (بازی با كره جنوبی)، حسین كلانی (بازی با عراق)، علی جباری (بازی با تایلند)
و مرحوم غلامحسین مظلومی (بازی با یمن جنوبی) هم در جدول بازیكنانی دیده می‌شوند كه در تاریخ جام ملت‌ها در یك بازی سه گل
زده‌اند.
جدول گلزنان تاریخ
در تاریخ جام ملت‌ها، علی دایی با 14 گل در صدر جدول بیشترین گل زده دیده می‌شود.
بهتاش فریبا با 9 گل، حسین كلانی با هفت گل و علی كریمی با پنج گل به ترتیب در رده‌های سوم، چهارم و هفتم این جدول دیده می‌شوند.
