خطر فراموشی پروتکلهای بهداشتی
علی عالمی اپیدمیولوژیست
براساس اعلام رسمی وزارت بهداشت و مشاهدات اپیدمیولوژیستها هفتههاست میزان رعایت پروتکلهای بهداشتی در کشور سیری نزولی دارد، بهطوری که با این درصد از رعایتها گفته میشود شانسی برای مقابله با ویروس کرونا و کنترل بیماری وجود ندارد؛ درحالی که افزایش واکسیناسیون در کشور نیز این ذهنیت اشتباه را در جامعه ایجاد کرده که دیگر نیازی نیست به شدت قبل، پروتکلهای بهداشتی رعایت شود، چرا که عدهای انجام واکسیناسیون را مساوی با اتمام کرونا فرض کردهاند.
البته راحتترین کار این است که بگوییم مردم رعایت نمیکنند و تقصیرها را فقط به گردن مردم بیندازیم. ولی سؤال مهم و اساسی این است که ما بهعنوان مسؤول ملی، استانی و شهرستانی چه اقداماتی باید میکردیم و میتوانستیم بکنیم که نکردهایم.
برای یافتن چرایی کاهش رعایت پروتکلهای بهداشتی در جامعه باید به چند نکته توجه داشت که میتوان آن را در سه محور خلاصه کرد.
موضوع اول این است که مردم زمانی در مسیر رعایت اصول بهداشتی قرار میگیرند که میان گفتهها و عمل مسؤولان در سطح کلان کشور هماهنگی وجود داشته باشد. بهطور مثال مسؤولان دائم از لزوم فاصلهگذاری اجتماعی یا ممنوع بودن سفرها صحبت میکنند و بر پرهیز از شرکت در تجمعات میگویند، در حالی که در عمل و از سوی مسؤولان هیچ برخورد جدی با متخلفان نمیشود و مراسم عروسی و عزا و سایر تجمعات پرخطر بهراحتی شکل میگیرد.
این ناهماهنگی میان گفته و عمل مسؤولان، مردم را در تصمیمگیریهایشان به سمت راحتی بیشتر سوق میدهد، چرا که کمکم احساس میکنند باید با کرونا زندگی کنند و اگر پروتکلها را رعایت نکنند نیز اتفاقی نمیافتد.
بنابراین دادن پیامهای متضاد به مردم، آنها را دچار چالش در تصمیمگیری میکند و باید بدانیم مردم این تضادها را بهخوبی درک میکنند. در واقع این یکی از مهمترین چالشهایی است که ما از ابتدای همهگیری کرونا در کشورمان با آن دست به گریبان بودهایم و هنوز هم با آن درگیریم.
از سوی دیگر، به نظر میرسد یکی دیگر از عواملی که باعث افت رعایت پروتکلهای بهداشتی در جامعه شده این است که مردم و حتی برخی مسؤولان ــ عمق نگرانیهای مربوط به گسترش ویروس کرونا در جامعه را به حد کفایت درک نکردهاند. با این که چند روزی است طبق اعلام رسمی وزارت بهداشت، موج پنجم کرونا سیر نزولی یافته و از تعداد مراجعان سرپایی و بستریها کاسته شده اما هنوز مرگومیرهای روزانه ما نزدیک به عدد 300 است. وقتی دیروز 272 نفر بر اثر ابتلا به کرونا جانشان را از دست دادند این فقط یک عدد نیست، بلکه چند برابر این عدد، خانوادههایی وجود دارند که این اتفاق زندگیشان را تحت تاثیر قرار داده است. پس یکی از دلایل عادیانگاریای که در جامعه وجود دارد، میتواند ناشی از درست توجیه نشدن مردم و ارائه نشدن دقیق اطلاعات به آنها باشد.
اما مساله دیگر اثرگذار بر افت رعایت پروتکلهای بهداشتی را باید در مسائل اقتصادی جستوجو کرد. اگر مردم از لحاظ اقتصادی حمایت شوند و تاثیراتی که شیوع کرونا بر زندگی و کسبوکار آنها گذاشته با این حمایتها جبران شود، احتمال رعایت پروتکلهای بهداشتی نیز افزایش مییابد.
البته نباید انکار کرد برخی افراد جامعه هنوز هم به کرونا باور ندارند و آن را موضوعی دروغین و ناشی از تبلیغات میدانند، در نتیجه پروتکلها را رعایت نمیکنند. ولی معتقدم این واکنشها نیز ناشی از دانش ناکافی و خلأ اطلاعاتی است که میتواند با اطلاعرسانی مناسبتر اصلاح شود.
تیتر خبرها