اگرچه‭ ‬مؤلفه‌هایی‭ ‬مانند‭ ‬پیشگیری،‭ ‬غربالگری‭ ‬و‭ ‬تشخیص‭ ‬زودهنگام،‭ ‬نقش‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬درمان‭ ‬انواع‭ ‬سرطان‌ها‭ ‬دارد،‭ ‬اما‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬تنوع‭ ‬عوامل‭ ‬ایجادكننده،‭ ‬تاخیر‭ ‬در‭ ‬مراحل‭ ‬تشخیص‭ ‬و‭ ‬طولانی‭ ‬بودن‭ ‬دوره‭ ‬درمان‭ ‬و‭ ‬هزینه‌های‭ ‬سنگین‭ ‬پزشكی،‭ ‬به‌نظر‭ ‬می‌رسد‭ ‬تاكنون‭ ‬موفقیت‭ ‬چندانی‭ ‬در‭ ‬كاهش‭ ‬آمار‭ ‬این‭ ‬بیماری‌ها‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬نیامده‭ ‬است‭. ‬چندی‭ ‬پیش‭ ‬رئیس‭ ‬دانشگاه‭ ‬علوم‭ ‬پزشكی‭ ‬مازندران‭ ‬در‭ ‬گفت‌وگو‭ ‬با‭ ‬ایسناگفته‭ ‬بود‭: ‬طبق‭ ‬مطالعات‭ ‬انجام‭ ‬شده‭ ‬در‭ ‬دانشگاه‭ ‬در‭ ‬دو‭ ‬دهه‭ ‬اخیر،‭ ‬میزان‭ ‬ابتلا‭ ‬به‭ ‬سرطان‭ ‬معده‭ ‬كه‭ ‬رایج‌ترین‭ ‬سرطان‭ ‬دستگاه‭ ‬گوارش‭ ‬و‭ ‬كشنده‌ترین‭ ‬نوع‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬مازندران‭ ‬است،‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬كاهش‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬بر‭ ‬میزان‭ ‬بروز‭ ‬سرطان‌های‭ ‬روده‭ ‬بزرگ‭ ‬كه‭ ‬قابل‭ ‬علاج‌ترین‭ ‬سرطان‭ ‬این‭ ‬دستگاه‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬می‌رود،‭ ‬افزوده‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

مقصر‭ ‬اصلی،‭ ‬چاقی‭ ‬و‭ ‬كم‌تحركی

خوشبختانه‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬50‭ ‬درصد‭ ‬از‭ ‬بروز‭ ‬انواع‭ ‬سرطان‭ ‬با‭ ‬تغییر‭ ‬رفتارهای‭ ‬زندگی‭ ‬قابل‭ ‬پیشگیری‭ ‬و‭ ‬درمان‭ ‬است‭. ‬اضافه‭ ‬وزن‭ ‬و‭ ‬چاقی،‭ ‬كم‌تحركی،‭ ‬غذاهای‭ ‬حجیم،‭ ‬چرب‭ ‬و‭ ‬سرخ‌كردنی،‭ ‬مصرف‭ ‬سیگار‭ ‬و‭ ‬الكل‭ ‬و‭ ‬عوامل‭ ‬وراثتی‭ ‬از‭ ‬مهم‌ترین‭ ‬فاكتورهای‭ ‬ابتلا‭ ‬به‭ ‬سرطان‭ ‬معده‭ ‬هستند‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬موارد‭ ‬باید‭ ‬عوامل‭ ‬محیطی‭ ‬شامل‭ ‬آلاینده‌ها،‭ ‬مواد‭ ‬صنعتی،‭ ‬شیمیایی‭ ‬و‭ ‬فاضلاب‌ها‭ ‬و‭ ‬ورود‭ ‬آنها‭ ‬به‭ ‬آب‌های‭ ‬سطحی‭ ‬مازندران،‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬سموم‭ ‬و‭ ‬كودهای‭ ‬شیمیایی‭ ‬در‭ ‬تولید‭ ‬محصولات‭ ‬كشاورزی‭ ‬و‭ ‬دامی‭ ‬را‭ ‬نیز‭ ‬افزود‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬بروز‭ ‬انواع‭ ‬سرطان‌های‭ ‬گوارشی‭ ‬بسیار‭ ‬موثرند‭. ‬طبق‭ ‬آمار‭ ‬اعلام‭ ‬شده‭ ‬از‭ ‬سوی‭ ‬دانشگاه‭ ‬علوم‭ ‬پزشكی‭ ‬مازندران‭ ‬نزدیك‭ ‬به‭ ‬دو‌سوم‭ ‬از‭ ‬جمعیت‭ ‬این‭ ‬استان‭ ‬اضافه‭ ‬وزن‭ ‬دارند‭. ‬یعنی‭ ‬7/61‭ ‬درصد‭ ‬زنان‭ ‬و‭ ‬47‭ ‬درصد‭ ‬مردان‭ ‬مازندرانی‭ ‬چاق‭ ‬هستند‭. ‬چاقی‭ ‬به‌عنوان‭ ‬یكی‭ ‬از‭ ‬ریزفاكتورهای‭ ‬ابتلا‭ ‬به‭ ‬سرطان‭ ‬دستگاه‭ ‬گوارش‭ ‬نتیجه‭ ‬برهم‭ ‬خوردن‭ ‬تعادل‭ ‬میان‭ ‬انرژی‭ ‬دریافتی‭ ‬و‭ ‬تحرك‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬اساس‭ ‬98‭ ‬درصد‭ ‬زنان‭ ‬و‭ ‬92‭ ‬درصد‭ ‬مردان‭ ‬مازندرانی‭ ‬كم‌تحركند‭. ‬از‭ ‬آنجا‭ ‬كه‭ ‬میانگین‭ ‬این‭ ‬آمار‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬3/96درصد‭ ‬در‭ ‬زنان‭ ‬و‭ ‬3/87‭ ‬درصد‭ ‬در‭ ‬مردان‭ ‬است،‭ ‬می‌توان‭ ‬گفت‭ ‬ساكنان‭ ‬استان‭ ‬مازندران‭ ‬رتبه‭ ‬یكم‭ ‬چاقی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬به‭ ‬خود‭ ‬اختصاص‭ ‬داده‌اند‭.‬

تلاش‌های‭ ‬پیشگیرانه

رئیس‭ ‬مركز‭ ‬تحقیقات‭ ‬گوارش‭ ‬و‭ ‬كبد‭ ‬دانشگاه‭ ‬مازندران‭ ‬از‭ ‬اجرای‭ ‬طرح‭ ‬پایش‭ ‬بیماری‌های‭ ‬گوارشی‭ (‬سلیاك‭ ‬و‭ ‬التهاب‭ ‬روده‭) ‬در‭ ‬استان‭ ‬خبر‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬گفته‭ ‬است‭: ‬همسو‭ ‬با‭ ‬طرح‭ ‬ملی‭ ‬دانشگاه‭ ‬علوم‭ ‬پزشكی‭ ‬ایران‭ ‬این‭ ‬طرح‭ ‬از‭ ‬سه‭ ‬سال‭ ‬قبل‭ ‬آغاز‭ ‬شده‭ ‬كه‭ ‬با‭ ‬شناسایی‭ ‬و‭ ‬انجام‭ ‬كارهای‭ ‬درمانی‭ ‬به‭ ‬موقع‭ ‬می‌توان‭ ‬از‭ ‬ابتلا‭ ‬به‭ ‬سرطان‭ ‬جلوگیری‭ ‬كرد‭.‬

دكتر‭ ‬حافظ‭ ‬فاخری‭ ‬افزود‭: ‬با‭ ‬هماهنگی‌های‭ ‬صورت‌گرفته‭ ‬توسط‭ ‬پزشكان‭ ‬مازندران،‭ ‬افرادی‭ ‬كه‭ ‬مبتلا‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬بیماری‌ها‭ ‬هستند‭ ‬به‭ ‬سیستم‭ ‬ثبت‭ ‬بیماری‌های‭ ‬گوارشی‭ ‬مستقر‭ ‬در‭ ‬مركز‭ ‬تحقیقات‭ ‬بیماری‌های‭ ‬كبد‭ ‬و‭ ‬گوارش‭ ‬علوم‭ ‬پزشكی‭ ‬مازندران‭ ‬معرفی‭ ‬می‌شوند‭ ‬تا‭ ‬برای‭ ‬دریافت‭ ‬خدمات‭ ‬پزشكی‭ ‬موثرتر‭ ‬در‭ ‬فهرست‭ ‬سامانه‭ ‬اطلاعاتی‭ ‬دانشگاه‭ ‬قرار‭ ‬بگیرند‭.‬

مسؤول‭ ‬واحد‭ ‬ثبت‭ ‬بیماری‭ ‬سرطان‭ ‬در‭ ‬دانشگاه‭ ‬علوم‭ ‬پزشكی‭ ‬مازندران‭ ‬نیز‭ ‬اظهاركرد‭: ‬سامانه‭ ‬ثبت‭ ‬بیماران‭ ‬سرطانی‭ ‬از‭ ‬ابتدای‭ ‬سال‭ ‬95‭ ‬به‭ ‬منظور‭ ‬ثبت‭ ‬دقیق‭ ‬آمار‭ ‬و‭ ‬مشخصات‭ ‬بیماران‭ ‬سرطانی‭ ‬در‭ ‬دانشگاه‭ ‬علوم‭ ‬پزشكی‭ ‬مازندران‭ ‬راه‌اندازی‭ ‬شد‭.‬

مجید‭ ‬یعقوبی‭ ‬با‭ ‬بیان‭ ‬این‌كه‭ ‬به‭ ‬دستور‭ ‬وزارت‭ ‬بهداشت‭ ‬آمار‭ ‬مورد‭ ‬نظر‭ ‬در‭ ‬
12‭ ‬استان‭ ‬كشور‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬مازندران‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬دقیق‭ ‬و‭ ‬علمی‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬انجام‭ ‬و‭ ‬بررسی‭ ‬است،‭ ‬افزود‭: ‬این‭ ‬گزارش‌ها‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬مبنای‭ ‬دقیق‭ ‬علمی‭ ‬و‭ ‬تحقیقاتی‭ ‬برای‭ ‬متخصصان‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬هدف‭ ‬ریشه‌یابی‭ ‬و‭ ‬چاره‌اندیشی‭ ‬درمان‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬قرار‭ ‬خواهد‭ ‬گرفت‭.‬

وی‭ ‬یادآور‭ ‬شد‭: ‬نتایج‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آمده‭ ‬در‭ ‬طرح‭ ‬ثبت‭ ‬سرطان‭ ‬مازندران‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬سرطان‌های‭ ‬سینه،‭ ‬معده،‭ ‬روده،‭ ‬خون‭ ‬و‭ ‬ریه‭ ‬پنج‭ ‬بیماری‭ ‬سرطانی‭ ‬نخست‭ ‬در‭ ‬مازندران‭ ‬هستند‭ ‬كه‭ ‬بیشترین‭ ‬موارد‭ ‬ابتلا‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬سنین‭ ‬بالای‭ ‬40‭ ‬سال‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خود‭ ‬اختصاص‭ ‬می‌دهند‭.‬

سرطان،‭ ‬یك‭ ‬بیماری‭ ‬
چند‭ ‬عاملی

دكتر‭ ‬پیمان‭ ‬گوران‭ ‬اوریمی،‭ ‬فوق‭ ‬تخصص‭ ‬گوارش‭ ‬و‭ ‬كبد‭ ‬در‭ ‬گفت‌وگو‭ ‬با‭ ‬جام‌جم‭ ‬اظهار‭ ‬كرد‭: ‬با‭ ‬تجربه‌ای‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬خدمت‭ ‬در‭ ‬استان‭ ‬اردبیل‭ ‬و‭ ‬منطقه‭ ‬تركمن‭ ‬صحرا‭ ‬كسب‭ ‬كرده‌ام،‭ ‬می‌توانم‭ ‬بگویم‭ ‬آمار‭ ‬بیماری‌های‭ ‬گوارشی‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬دو‭ ‬ناحیه‭ ‬بسیار‭ ‬بیشتر‭ ‬از‭ ‬مازندران‭ ‬است‭. ‬گرچه‭ ‬شایعاتی‭ ‬مبنی‭ ‬بر‭ ‬سرطان‌خیز‭ ‬بودن‭ ‬اقلیم‭ ‬و‭ ‬آب‭ ‬و‭ ‬خاك‭ ‬مازندران‭ ‬میان‭ ‬مردم‭ ‬شنیده‭ ‬می‌شود،‭ ‬تاكنون‭ ‬اسناد‭ ‬معتبری‭ ‬برای‭ ‬اثبات‭ ‬این‭ ‬ادعا‭ ‬ارائه‭ ‬نشده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬نظر‭ ‬می‌رسد‭ ‬عوامل‭ ‬وراثتی‭ ‬مهم‌ترین‭ ‬شاخص‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬زمینه‭ ‬باشد‭. ‬این‭ ‬پزشك‭ ‬قائم‌شهری‭ ‬كه‭ ‬سابقه‭ ‬چند‭ ‬سال‭ ‬خدمت‭ ‬در‭ ‬مراكز‭ ‬درمانی‭ ‬خصوصی‭ ‬و‭ ‬دولتی‭ ‬مازندران‭ ‬را‭ ‬دارد‭ ‬در‭ ‬خصوص‭ ‬جغرافیای‭ ‬ابتلا‭ ‬به‭ ‬بیماری‌های‭ ‬گوارشی‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬می‌گوید‭: ‬با‭ ‬نگاه‭ ‬به‭ ‬نقشه‭ ‬پراكنش‭ ‬مبتلایان‭ ‬به‭ ‬سرطان‭ ‬مری‭ ‬در‭ ‬غرب‭ ‬آسیا‭ ‬می‌بینیم‭ ‬كمربند‭ ‬سرطان‭ ‬مری‭ ‬از‭ ‬كشور‭ ‬تركیه‭ ‬آغاز‭ ‬و‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬عبور‭ ‬از‭ ‬روسیه‭ ‬و‭ ‬همسایه‌های‭ ‬شمالی‭ ‬از‭ ‬استان‌های‭ ‬شمال‭ ‬كشور‭ ‬عبور‭ ‬می‌كند‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬آنجا‭ ‬به‭ ‬كشورهای‭ ‬جنوب‭ ‬شرقی‭ ‬آسیا‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬چین‭ ‬و‭ ‬هندوستان‭ ‬منتهی‭ ‬می‌شود‭.‬

علائم‭ ‬هشداردهنده‭ ‬سرطان‭ ‬را‭ ‬بشناسید

دكتر‭ ‬گوران‭ ‬با‭ ‬تاكید‭ ‬بر‭ ‬این‌كه‭ ‬سرطان‭ ‬دستگاه‭ ‬گوارش‭ ‬یك‭ ‬بیماری‭ ‬چند‭ ‬عاملی‭ ‬است،‭ ‬افزود‭: ‬خوشبختانه‭ ‬با‭ ‬بالارفتن‭ ‬آگاهی‭ ‬مردم‭ ‬و‭ ‬حساسیت‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬علائم‭ ‬هشدار‌دهنده‭ ‬و‭ ‬ارتقای‭ ‬تجهیزات‭ ‬تشخیص‭ ‬پزشكی‭ ‬در‭ ‬مراكز‭ ‬درمانی،‭ ‬درصد‭ ‬زیادی‭ ‬از‭ ‬ضایعات‭ ‬پیش‌سرطانی‭ ‬در‭ ‬دستگاه‭ ‬گوارش‭ ‬به‭ ‬موقع‭ ‬تشخیص‭ ‬داده‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬مورد‭ ‬درمان‭ ‬قرار‭ ‬می‌گیرند‭. ‬همین‭ ‬موضوع‭ ‬آمار‭ ‬مرگ‌ومیر‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬سرطان‌های‭ ‬دستگاه‭ ‬گوارش‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬شدت‭ ‬پایین‭ ‬آورده‭ ‬است‭.‬

وی‭ ‬با‭ ‬اشاره‭ ‬به‭ ‬این‌كه‭ ‬بیماران‭ ‬ما‭ ‬برای‭ ‬تشخیص‭ ‬و‭ ‬درمان‭ ‬نیازی‭ ‬به‭ ‬مراجعه‭ ‬به‭ ‬پایتخت‭ ‬ندارند،‭ ‬افزود‭: ‬مهم‌ترین‭ ‬هدف‭ ‬یك‭ ‬مركز‭ ‬درمانی‭ ‬و‭ ‬تیم‭ ‬پزشكی‭ ‬مستقر‭ ‬در‭ ‬آن،‭ ‬ایجاد‭ ‬اعتماد‭ ‬در‭ ‬بیماران‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬پزشك‭ ‬خانواده‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬یك‭ ‬سیستم‭ ‬ارجاع‌دهنده،‭ ‬مطمئن‌ترین‭ ‬راه‭ ‬برای‭ ‬تشخیص‭ ‬درست‭ ‬مسیر‭ ‬درمان‭ ‬و‭ ‬مراجعه‭ ‬به‭ ‬پزشكان‭ ‬متخصص‭ ‬است‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬وقت‭ ‬بیمار‭ ‬تلف‭ ‬نمی‌شود‭ ‬و‭ ‬زمان‭ ‬ویزیت‭ ‬بیماران‭ ‬در‭ ‬درمانگاه‌ها‭ ‬و‭ ‬مراكز‭ ‬درمانی‭ ‬دولتی‭ ‬به‭ ‬زمـــان‭ ‬استــــاندارد‭ ‬نـــزدیك‌تر‭ ‬
می‌شود‭.‬