نگاهی به برنامه های شاخص تلویزیون که در اوضاع اقتصادی فعلی درد و مشکلات مردم را پیگیری می کنند
زبان حال مردم
در ماه‌های اخیر به خاطر نوسانات و تغییرات غافلگیركننده قیمت ها، حرف و حدیث‌های اقتصادی به داغ‌ترین موضوعات روز مردم ایران تبدیل شده و به تبع پرداختن به این قبیل عناوین در قالب برنامه‌های مختلف تلویزیونی هم مخاطبان بیشتری یافته است. برنامه‌هایی نظیر پایش، تهران 20 و بخش‌های تحلیلی خبر چون گفت‌وگوی ویژه خبری، با محور قرار دادن اقتصاد مقاومتی و درون‌زا و با اتكا به نیروهای خودی در جهت جریان‌سازی و نهادینه كردن فرهنگ تولید و مصرف داخلی تلاش می‌كنند. باید گفت مهم‌ترین ویژگی مشترك برنامه‌های معرفی شده، طرح مسائل و مشكلات روز جامعه در كنار بیان راهكارهای عملی و از این دو مهم‌تر، پیگیری شفاف و مصرانه میزان پیشرفت اقدامات و عملی كردن تعهدات از مدیران و متولیان سطوح مختلف برای دیدن نتایج مثبت و ملموس به نفع عموم مردم است. به‌‌رغم این كه نمی‌توان از چند برنامه، تغییر و تحول شگرف را توقع داشت و مسلما نمی‌توان تعیین درصد موفقیت اهداف دنبال شده را با آمار و ارقام در سطح جامعه سنجید، اما شفاف‌سازی، رفع شایعه‌ها و جوسازی‌های نابجا و تا حد زیادی وجب افزایش سواد عمومی اقتصادی و روشن شدن صحت و سقم امور در جریان اقتصادی در سطح كلان مدیریتی كشور حداقل‌های تولید و البته مشاهده برنامه‌های اقتصادمحور در رسانه ملی است. از بین شمار زیادی از محتواهای اقتصادی تلویزیون به سراغ شاخص‌ترین و پرمخاطب‌ترین‌ها رفته‌ایم تا نگاهی به برخی از زوایای قوت و ضعف آنها بیندازیم.
تهران 20
همان طور كه از نام برنامه پیداست، این برنامه با پرداختن به موضوعات مرتبط با كلانشهر تهران روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 20 از شبكه پنج پخش می‌شود. هر چند هر قسمت از «تهران 20» به یكی از عناوین روز می‌پردازد، اما با توجه به داغ بودن مسائل اقتصادی در ماه‌های اخیر، غالب سوژه‌ها به این محور اختصاص یافته است.
در این برنامه نیز جهتگیری صریح با مسؤولان و مردم‌دارانه‌ای نسبت به طرح موضوعات اقتصادی در نظر گرفته شده است و مخاطب با دیدن سمت و سوی برنامه به حل مشكلات پیرامون شهرش امیدوارتر می‌شود.
كارشناس - مجری برنامه، محمد دلاوری با همین رویكرد در برنامه پایش، ضمن دعوت از مدیران و متولیان دستگاه‌های مسؤول چه به صورت حضوری و چه تلفنی، دغدغه‌ها و چالش‌های روز مردم را به بوته نقد و بررسی می‌كشاند.
لحن واقعی و بی‌پرده دلاوری در این برنامه زبان حال مردم كوچه و خیابان است؛ طوری كه برخی كاربران فضای مجازی از این سبك و سیاق تازه اجرای برنامه‌های اقتصادی غافلگیر شده‌اند تا آنجا كه دلاوری را برای ادامه بی‌دردسر مسیر حرفه‌اش، دعوت به میانه‌روی كرده‌اند. پیشینه خبری دلاوری به اشرافش به مسائل روز و جوانب گوناگون آنها و همین طور آشنایی با مدیران و روندهای بروكراتیك كمك كرده تا برنامه با رصد وقایع و رویدادها با همه توان به سمت طرح و عملیاتی كردن راهكارها و دور زدن موانع و بستن گریزگاه‌ها حركت كند.
مهم‌ترین ویژگی این برنامه در پیگیری مصرانه مطالبات عمومی و حل مشكلات توسط به مشاركت طلبیدن همزمان مردم و مدیران است. با وجود بیمیلی بسیاری از مدیران برای شفاف‌سازی و بیان علل و عوامل بروز مشكلات، تهران 20 توان و تلاش خودش را برای باب كردن فرهنگ پاسخگویی به كار بسته است.
در این برنامه برخلاف معمول، نام مدیران مسؤول سطوح مختلف را كه حاضر به پاسخگویی درخصوص مسائل مربوط به حوزه سازمانی و محدود وظایف خود نیستند، عنوان كرده و در مقابل مدیران همیشه در دسترس مردم و پاسخگو به‌‌رغم ثمربخش بودن یا نبودن این امر و رفع مشكل مطروحه، معرفی و از آنها تقدیر به عمل می‌آید. روشن است كه تهران 20 می‌خواهد با پای كار آوردن متولیان از پشت میز به پشت میكروفن، ظرفیت پاسخگویی را میان مردم و خدمتگزاران‌شان در دستگاهها بالا ببرد و به‌تدریج به سمت هدفهای بعدی كه ارائه راهحل و عملی شدن آنهاست، پیشروی كند.
گفت وگوی ویژه خبری
گفت‌وگوی ویژه خبری هر شب بعد از پخش اخبار شبانگاهی شبكه دو سیما، حوالی ساعت 22 و 35 دقیقه به طرح و بررسی برجسته‌ترین مشكلات روز اقتصادی با نگاهی كارشناسانه و تحلیلمحور می‌پردازد. رویكرد موشكافانه و چالشی این گفت‌وگوها، عزم برنامه‌سازان را خصوصا در بخش‌های خبری تلویزیون برای یافتن بزنگاه‌های اقتصادی جامعه امروز ایران، بررسی علل شكل‌گیری و نیز پیشنهاد راه‌حل‌های ممكن نشان می‌دهد.
بررسی و پیگیری ریشه‌ای و كارشناسی مجریان برنامه موجب روشن شدن زوایای گوناگون و كمتر عمومی شده موضوعات ریز و درشت اقتصادی از زبان افراد مطلع و مسؤول می‌شود و مردم را در جریان جزئیات امور قرار می‌دهد. حداقل این جریان اطلاعات، صحت و سقم جریانات موجود را روشن می‌كند و در نقش مسكن درد و آرامش‌بخش جو ناآرام اقتصادی حاكم بر جامعه عمل می‌كند.
در این بخش، آمار و ارقام بسیاری برای سندیت دادن و اعتباربخشی از طرف كارشناسان دعوت شده ارائه می‌شود كه البته تا حدی برای قشری از اهل فن و دست‌اندركاران امور سازمانی و مدیریتی مهم و قابل درك است، اما از آنجا كه این گفت‌وگو در یكی از شبكه‌های اصلی سیما و ویژه مخاطب عام تهیه می‌شود و روی آنتن می‌رود، كمتر ملموس و قابل فهم است.
معمولا در این گونه نشست‌ها، به دلایل پیدایش مشكلات توسط كارشناسان علمی یا دادن وعدههایی برای آینده بسنده می‌شود و اثر مستقیمی بر زندگی مردم نمی‌گذارد. با این حال، بیان مشكلات عمومی از تریبون رسانه ملی و دیدن پیگیری آنها توسط متولیان رسانه و شنیده شدن آنها از سوی مسؤولان، در پایین‌ترین سطح از بار روانی و فشار مشكلات می‌كاهد. با همه این اوصاف، آنچه كه مردم از تولید چنین برنامه‌های دغدغه‌محوری با حضور مسؤولان صنفی و اجرایی كشور انتظار دارند وعده و وعید نیست، بلکه بیان راهكارهای عملی و دیدن نتایج آن در دنیای واقعی است.
پایش
آنهایی كه علاقه و دغدغه اقتصادی دارند، بی‌تردید از بینندگان پروپاقرص برنامه پایش هستند. این برنامه یكشنبه و سهشنبهشبها از ساعت 23 و 15 با حضور كارشناسان و مهمانان حوزههای مرتبط با مسائل روز اقتصادی و كسب وكار روی آنتن شبكه یك می‌رود؛ یكی از پربیننده‌ترین برنامه‌های اقتصادمحور تلویزیون كه در چند‌سال از آغاز پخش خود توانسته حداقل یك سر و گردن از برنامه‌های مشابه در این حوزه خود را بالا بكشد و این جایگاه را با هوشمندی و دغدغه‌مندی به‌دست آورده است؛ هوشمندی در انتخاب موضوعات روز و حساس جامعه و دغدغه‌مندی برای رسیدگی به درددل‌ها و گرفتاری‌های عموم مردم در جای‌جای كشورمان و نه‌تنها پایتخت‌نشینان.
لحن شفاف و صریح مجری و كارشناسان دعوت شده به برنامه پررنگ‌ترین ویژگی پایش محسوب می‌شود كه به دل تماشاچی هم می‌نشیند چون دست اندركاران برنامه را نماینده خود در استودیو می‌بیند كه حرف دل او را می‌زنند. از طرفی این برنامه از راه‌های مختلف پیگیر مشكلات مردم است و تلاش می‌كند در نقش یك واسطه میان مخاطبان و مسؤولان اقتصادی، گرهی از كار مردم
باز شود.
رویكرد غالب پایش تشویق همه اقشار با همه سطح درآمد و تحصیلات در اقصی نقاط كشور به حركت برای باز كردن گره خود به دست خودشان به جای اتكا و امیدواری به دولت و سرمایه‌های باد آورده است. ایده متفاوت دست‌اندركاران برنامه‌ساز پایش بر
آشنا كردن مردم با توان و استعدادهای خود برای راه‌اندازی مشاغل زود بازده با حداقل موجودی و امكانات موجود در منزلشان استوار است.
مثل هر برنامه دیگری پایش نیز نقاط ضعف و كاستی‌هایی دارد، اما مسلما در محدوده وظایف و توان یك رسانه، كار زیادی برای
اجرایی شدن قوانین و طرح و رفع مشكلات، به جز پیگیری عملكرد مسؤولان و نقد روندهای موجود از دستش برنمی‌آید. این ماجرا را بیننده چند قسمت پایش هم به خوبی در می‌یابد كه علی‌رغم پافشاری مجری برنامه برای به میدان آوردن متولیان امور اقتصادی جهت پاسخگویی به دغدغههای عمومی، در بسیاری از موارد راه به جایی نمی‌برد.
از جمله دیگر كاستی‌های پایش این كه ممكن است راهنمایی‌ها و رهنمودهای كارآفرینی برنامه برای تازه واردها به بازار مفید به نظر برسد اما برای حرفه‌ا‌ی‌‌ترها حرف چندانی برای گفتن ندارد. همین طور خوب بود به جای طرح پراكنده مسائل اقتصادی و فنون اشتغالزایی در هر قسمت، مشكلات اقتصادی و نیز راهنمایی‌های شغلی به صورت پرونده‌ای و دنبالهدار پیگیری می‌شد تا نتایج عملی‌تری حاصل شود.
مخصوصا در بخش پیگیری برنامه با عنوان «پس چی شد؟»، تا به نتیجه نرسیدن یك مساله مبتلابه جامعه به سراغ مشكل بعدی نرود، حتی اگر برنامه لازم باشد طول بكشد و یك موضوع به ثمر رسیده بهتر از طرح چند باره مشكلات در فضای ملتهب جامعه است.
همان طور كه از نام برنامه پیداست، این برنامه با پرداختن به موضوعات مرتبط با كلانشهر تهران روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 20 از شبكه پنج پخش می‌شود. هر چند هر قسمت از «تهران 20» به یكی از عناوین روز می‌پردازد، اما با توجه به داغ بودن مسائل اقتصادی در ماه‌های اخیر، غالب سوژه‌ها به این محور اختصاص یافته است.
در این برنامه نیز جهتگیری صریح با مسؤولان و مردم‌دارانه‌ای نسبت به طرح موضوعات اقتصادی در نظر گرفته شده است و مخاطب با دیدن سمت و سوی برنامه به حل مشكلات پیرامون شهرش امیدوارتر می‌شود.
كارشناس - مجری برنامه، محمد دلاوری با همین رویكرد در برنامه پایش، ضمن دعوت از مدیران و متولیان دستگاه‌های مسؤول چه به صورت حضوری و چه تلفنی، دغدغه‌ها و چالش‌های روز مردم را به بوته نقد و بررسی می‌كشاند.
لحن واقعی و بی‌پرده دلاوری در این برنامه زبان حال مردم كوچه و خیابان است؛ طوری كه برخی كاربران فضای مجازی از این سبك و سیاق تازه اجرای برنامه‌های اقتصادی غافلگیر شده‌اند تا آنجا كه دلاوری را برای ادامه بی‌دردسر مسیر حرفه‌اش، دعوت به میانه‌روی كرده‌اند. پیشینه خبری دلاوری به اشرافش به مسائل روز و جوانب گوناگون آنها و همین طور آشنایی با مدیران و روندهای بروكراتیك كمك كرده تا برنامه با رصد وقایع و رویدادها با همه توان به سمت طرح و عملیاتی كردن راهكارها و دور زدن موانع و بستن گریزگاه‌ها حركت كند.
مهم‌ترین ویژگی این برنامه در پیگیری مصرانه مطالبات عمومی و حل مشكلات توسط به مشاركت طلبیدن همزمان مردم و مدیران است. با وجود بیمیلی بسیاری از مدیران برای شفاف‌سازی و بیان علل و عوامل بروز مشكلات، تهران 20 توان و تلاش خودش را برای باب كردن فرهنگ پاسخگویی به كار بسته است.
در این برنامه برخلاف معمول، نام مدیران مسؤول سطوح مختلف را كه حاضر به پاسخگویی درخصوص مسائل مربوط به حوزه سازمانی و محدود وظایف خود نیستند، عنوان كرده و در مقابل مدیران همیشه در دسترس مردم و پاسخگو به‌‌رغم ثمربخش بودن یا نبودن این امر و رفع مشكل مطروحه، معرفی و از آنها تقدیر به عمل می‌آید. روشن است كه تهران 20 می‌خواهد با پای كار آوردن متولیان از پشت میز به پشت میكروفن، ظرفیت پاسخگویی را میان مردم و خدمتگزاران‌شان در دستگاهها بالا ببرد و به‌تدریج به سمت هدفهای بعدی كه ارائه راهحل و عملی شدن آنهاست، پیشروی كند.
گفت وگوی ویژه خبری
گفت‌وگوی ویژه خبری هر شب بعد از پخش اخبار شبانگاهی شبكه دو سیما، حوالی ساعت 22 و 35 دقیقه به طرح و بررسی برجسته‌ترین مشكلات روز اقتصادی با نگاهی كارشناسانه و تحلیلمحور می‌پردازد. رویكرد موشكافانه و چالشی این گفت‌وگوها، عزم برنامه‌سازان را خصوصا در بخش‌های خبری تلویزیون برای یافتن بزنگاه‌های اقتصادی جامعه امروز ایران، بررسی علل شكل‌گیری و نیز پیشنهاد راه‌حل‌های ممكن نشان می‌دهد.
بررسی و پیگیری ریشه‌ای و كارشناسی مجریان برنامه موجب روشن شدن زوایای گوناگون و كمتر عمومی شده موضوعات ریز و درشت اقتصادی از زبان افراد مطلع و مسؤول می‌شود و مردم را در جریان جزئیات امور قرار می‌دهد. حداقل این جریان اطلاعات، صحت و سقم جریانات موجود را روشن می‌كند و در نقش مسكن درد و آرامش‌بخش جو ناآرام اقتصادی حاكم بر جامعه عمل می‌كند.
در این بخش، آمار و ارقام بسیاری برای سندیت دادن و اعتباربخشی از طرف كارشناسان دعوت شده ارائه می‌شود كه البته تا حدی برای قشری از اهل فن و دست‌اندركاران امور سازمانی و مدیریتی مهم و قابل درك است، اما از آنجا كه این گفت‌وگو در یكی از شبكه‌های اصلی سیما و ویژه مخاطب عام تهیه می‌شود و روی آنتن می‌رود، كمتر ملموس و قابل فهم است.
معمولا در این گونه نشست‌ها، به دلایل پیدایش مشكلات توسط كارشناسان علمی یا دادن وعدههایی برای آینده بسنده می‌شود و اثر مستقیمی بر زندگی مردم نمی‌گذارد. با این حال، بیان مشكلات عمومی از تریبون رسانه ملی و دیدن پیگیری آنها توسط متولیان رسانه و شنیده شدن آنها از سوی مسؤولان، در پایین‌ترین سطح از بار روانی و فشار مشكلات می‌كاهد. با همه این اوصاف، آنچه كه مردم از تولید چنین برنامه‌های دغدغه‌محوری با حضور مسؤولان صنفی و اجرایی كشور انتظار دارند وعده و وعید نیست، بلکه بیان راهكارهای عملی و دیدن نتایج آن در دنیای واقعی است.
پایش
آنهایی كه علاقه و دغدغه اقتصادی دارند، بی‌تردید از بینندگان پروپاقرص برنامه پایش هستند. این برنامه یكشنبه و سهشنبهشبها از ساعت 23 و 15 با حضور كارشناسان و مهمانان حوزههای مرتبط با مسائل روز اقتصادی و كسب وكار روی آنتن شبكه یك می‌رود؛ یكی از پربیننده‌ترین برنامه‌های اقتصادمحور تلویزیون كه در چند‌سال از آغاز پخش خود توانسته حداقل یك سر و گردن از برنامه‌های مشابه در این حوزه خود را بالا بكشد و این جایگاه را با هوشمندی و دغدغه‌مندی به‌دست آورده است؛ هوشمندی در انتخاب موضوعات روز و حساس جامعه و دغدغه‌مندی برای رسیدگی به درددل‌ها و گرفتاری‌های عموم مردم در جای‌جای كشورمان و نه‌تنها پایتخت‌نشینان.
لحن شفاف و صریح مجری و كارشناسان دعوت شده به برنامه پررنگ‌ترین ویژگی پایش محسوب می‌شود كه به دل تماشاچی هم می‌نشیند چون دست اندركاران برنامه را نماینده خود در استودیو می‌بیند كه حرف دل او را می‌زنند. از طرفی این برنامه از راه‌های مختلف پیگیر مشكلات مردم است و تلاش می‌كند در نقش یك واسطه میان مخاطبان و مسؤولان اقتصادی، گرهی از كار مردم
باز شود.
رویكرد غالب پایش تشویق همه اقشار با همه سطح درآمد و تحصیلات در اقصی نقاط كشور به حركت برای باز كردن گره خود به دست خودشان به جای اتكا و امیدواری به دولت و سرمایه‌های باد آورده است. ایده متفاوت دست‌اندركاران برنامه‌ساز پایش بر
آشنا كردن مردم با توان و استعدادهای خود برای راه‌اندازی مشاغل زود بازده با حداقل موجودی و امكانات موجود در منزلشان استوار است.
مثل هر برنامه دیگری پایش نیز نقاط ضعف و كاستی‌هایی دارد، اما مسلما در محدوده وظایف و توان یك رسانه، كار زیادی برای
اجرایی شدن قوانین و طرح و رفع مشكلات، به جز پیگیری عملكرد مسؤولان و نقد روندهای موجود از دستش برنمی‌آید. این ماجرا را بیننده چند قسمت پایش هم به خوبی در می‌یابد كه علی‌رغم پافشاری مجری برنامه برای به میدان آوردن متولیان امور اقتصادی جهت پاسخگویی به دغدغههای عمومی، در بسیاری از موارد راه به جایی نمی‌برد.
از جمله دیگر كاستی‌های پایش این كه ممكن است راهنمایی‌ها و رهنمودهای كارآفرینی برنامه برای تازه واردها به بازار مفید به نظر برسد اما برای حرفه‌ا‌ی‌‌ترها حرف چندانی برای گفتن ندارد. همین طور خوب بود به جای طرح پراكنده مسائل اقتصادی و فنون اشتغالزایی در هر قسمت، مشكلات اقتصادی و نیز راهنمایی‌های شغلی به صورت پرونده‌ای و دنبالهدار پیگیری می‌شد تا نتایج عملی‌تری حاصل شود.
مخصوصا در بخش پیگیری برنامه با عنوان «پس چی شد؟»، تا به نتیجه نرسیدن یك مساله مبتلابه جامعه به سراغ مشكل بعدی نرود، حتی اگر برنامه لازم باشد طول بكشد و یك موضوع به ثمر رسیده بهتر از طرح چند باره مشكلات در فضای ملتهب جامعه است.
