جامجم پشت پردهها و گمانهزنیهای مختلف درباره دلایل استعفای وزیر خارجه را بررسی میکند
معمای ظریف
از شامگاه دوشنبه كه محمدجواد ظریف در فضای مجازی، استعفای خود را از وزارت خارجه اعلام كرد فضای رسانهای و محافل سیاسی پر شده است از گمانهزنی درباره دلایل این استعفا. هر یك از چهرههای سیاسی در ساعات گذشته در مصاحبهها یا موضعگیریهای مجازی، تحلیل خود را از پشت پردههای این استعفا بیان كردهاند، اما این تحلیلها و گمانهزنیها حاكی از آن است كه هنوز اكثر كنشگران سیاسی نسبت به دلایل این استعفا اشراف دقیقی ندارند تا جایی كه حتی وقتی دیروز برخی نمایندگان پیشنهاد بررسی استعفای ظریف در جلسه غیرعلنی را دادند، علی لاریجانی، رئیس مجلس با رد این درخواست گفت، چون هنوز دلایل این استعفا برای ما روشن نیست، آن را بررسی نمیكنیم. با این حال تحلیلهای غالب، ناهماهنگی در داخل دولت را دلیل اصلی استعفای ظریف عنوان کردهاند؛ موضوعی که از مطالب منتشر شده به نقل از ظریف هم قابل برداشت است.
در این شرایط دقیقترین اطلاعات را باید در مطالب منتشر شده به نقل از خود ظریف جستوجو كرد؛ مطالبی كه البته كوتاه است و به فاصله هر چند ساعت یك بار، یكی از آنها منتشر شده اما باز هم اطلاعات جامعی درباره دلایل استعفا نمیدهد و صرفا نشاندهنده وجود نوعی دلخوری است.به نقل از انتخاب، اولین اظهارنظر ظریف پس از استعفایی كه در اینستاگرام اعلام شده بود، یك جمله بود: «بعد از عكسهای ملاقاتهای امروز، دیگر جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه در جهان اعتباری ندارد.»
ظریف همچنین در مصاحبه با خبرگزاری آریا گفت: استعفای من صرفا به منظور دفاع از شأن و جایگاه وزارت خارجه در روابط خارجی بوده است. من ناراحتی و دلخوری شخصی نداشته و نیازی به دلجویی ندارم. به عنوان وزیر خارجه وظیفه داشتم به خاطر منافع ملی و اقتدار كشور در برابر رعایت نشدن جایگاه وزارت خارجه واكنش نشان دهم. بقیه گمانهزنیها صرفا زاییده تخیلات افراد است.
متن تایید نشدهای هم از نامه استعفای ظریف منتشر شده که گرچه به گفته بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، دستکاری شده و ناقص است اما نگاهی به آن میتواند جالب باشد. در بخشی از این متن که از سوی راه دانا منتشر شده ظریف با گلایه از روحانی بهدلیل دعوت نکردن از وزیرخارجه در مراسم دیدار با بشار اسد آورده است: اگر ذرهای برای وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران در صحنه بینالمللی ارزش قائل بودید، میتوانستید پس از ورود آقای بشار اسد به دفترتان (به فرض عدم اطلاع قبلی شما) دستور میدادید بنده را بدون اعلام دلیل احضار کنند و سپس از ملاقات عکس و فیلم تهیه میکردید.
گمانهزنیهایی
كه متوقف نمیشود
با این حال گمانهزنیهای تحلیلگران سیاسی و فعالان رسانهای به این اظهار نظرهای ظریف متوقف نماند و از همان اولین لحظات پس از رسانهای شدن استعفای ظریف، هر كس از دید خود به تحلیل دلیل استعفای وزیر خارجه پرداخت. برخی این استعفا را به معنی پایان كار برجام تحلیل كردند و بعضیها از آن به ناامید شدن دولت از تصویب لوایح مرتبط با اف.ای.تی.اف تحلیل كردند؛ اما بخش عمده تحلیلها به همان ماجرای ناهماهنگی كه در اظهارات خود ظریف هم مشاهده میشد، ارتباط داشت با این توضیح كه عدهای این ناهماهنگی را میان وزارت خارجه و مجموعهای خارج از دولت تفسیر میكردند و بعضیها نیز آن را موضوعی درون دولت میدانستند.
با این حال، اظهارنظر بیشتر نزدیكان ظریف، ریشه استعفای او را غیرمرتبط با مسائلی نظیر اف.ای.تی.اف و امثالهم عنوان میكردند و برخی ناهماهنگیها در داخل دولت را دلیل اصلی دلخوری وزیر خارجه عنوان كردند نه ناهماهنگی با مجموعههایی بیرون از دولت. بهویژه اینکه برخی اخبار غیررسمی در ماههای اخیر نیز حکایت از وجود اختلافهای میان وزارت خارجه و برخی دیگر از بخشهای دولت داشت؛ خبرهایی که البته همیشه تکذیب شد. از جمله خبرهایی که درباره اختلاف نظر وزیرخارجه و نهاد ریاست جمهوری درباره سفر رئیسجمهور به نیویورک در شهریور امسال منتشر شد.
همچنین در هفتههای اخیر نیز در چند نوبت اخباری مبنی بر استعفای ظریف منتشر که البته آنها نیز تکذیب شده بود. با این حال در مورد استعفای دوشنبهشب ظریف، وجود برخی اختلافات داخلی در دولت، بدیهی به نظر میرسد.امیر محبیان، تحلیلگر سیاسی اصولگرا در صفحه توییتر خود در این زمینه نوشت: دلیل استعفای دكتر ظریف را میدانم. با ایشان صحبت كردم، ربطی به اف.ای.تی.اف و امثالهم ندارد. مجاز نیستم بگویم ولی روحانی بینقش نیست. روحانی با بیتوجهی به پای خود شلیك كرد.
حسامالدین آشنا، مشاور رئیسجمهور هم كه به مواضع دوپهلو و مبهم در فضای مجازی مشهور است، در مطالبی جسته گریخته به استعفای ظریف پرداخت كه از مجموع آنها میتوان به همان ناهماهنگیها در دولت رسید. وی در یكی از مطالب خود بدون اشاره به هیچ موضوعی صرفا به این جمله بسنده كرد: امان از ناهماهنگیها.آشنا در مطلبی دیگر نوشت: همگی به تذكرات رهبر معظم انقلاب در درس خارج توجه كنیم. همراهان و همكاران به آسانی نیامدهاند كه به آسانی كنارهگیری كنند. نسبت به همراهان روزهای سخت قدردان باشیم.
احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیات رئیسه مجلس هم در مطلبی ارتباط استعفای ظریف با دیدارهای روز گذشته بشار اسد را رد كرد و نوشت: آنچه از قرائن و شواهد پیداست استعفای ظریف ربطی به مسائلی مثل جبهه مقاومت و اینها ندارد. ظریف بارها در مجلس اعلام كرد با سردار سلیمانی كاملا هماهنگیم؛ بنابراین استعفای ظریف را باید در داخل دولت جستوجو كرد.
محمدرضا عارف، رئیس فراكسیون امید در مجلس هم به خبرگزاری خانه ملت گفت: ناهماهنگی در درون دولت گاهی پیش میآید، هرچند خبری از بروز ناهماهنگیها ندارم، در هر حال آقای ظریف باید علت اصلی استعفایشان را توضیح دهند، اما دلیل هر چه باشد باید رفع شود.
نقش برخی افراد در دولت
همزمان با این گمانهزنیها درباره اختلافات داخلی در دولت، برخی تحلیلگران پا را یك قدم جلوتر گذاشته و با قدیمی خواندن اختلافات ظریف با برخی افراد در دولت، از افراد احتمالی كه منشأ این ناهماهنگی بودهاند نام بردهاند.
جواد كریمی قدوسی، نماینده مشهد در همین زمینه در گفتوگو با خانه ملت اظهار كرد: ظریف 13 بار پیش از این نیز استعفا داده بود و حدود دو ماه پیش نیز 9 روز خانهنشین شد و سر كار نرفت؛ انتظار داشت روحانی و واعظی به او زنگ بزنند، ولی آنها زنگ نزدند چون وی در دولت دوازدهم چالش زیادی هم با دولت روحانی داشت.وی ادامه داد: بهخصوص از آنجا كه بحث اجرای برجام و تعهدات در هم پیچید، آقای روحانی در جلسات ایشان را مقصر میدانست و ظریف هم آقای روحانی را.
برخی فعالان رسانهای نیز از محمود واعظی و محمدباقر نوبخت، به عنوان عاملان این ناهماهنگی یاد كرده و گفتهاند، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهور مسؤول هماهنگی با محمدجواد ظریف برای حضور در مراسم دیدار روحانی و اسد بوده كه این كار را انجام نداده است.از ابتدای دولت یازدهم همواره از محمود واعظی به عنوان یكی از چهرههای پشت پرده سیاست خارجی یاد شده است.
واعظی: ایران یك وزیر خارجه دارد
با این حال محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهوری در حساب اینستاگرامی خود در واكنش به برخی گمانهزنیها نوشت: از نظر دكتر روحانی، جمهوری اسلامی ایران تنها یك سیاست خارجی و یك وزیر خارجه دارد.خبرهای منتشر شده تا زمان تنظیم این گزارش هم حكایت از برخی رایزنیها برای متقاعد كردن ظریف به بازگشت به دولت داشت. همچنین 135 نماینده مجلس در نامهای به رئیسجمهور خواستار ادامه حضور و فعالیت محمدجواد ظریف در وزارت خارجه شدند.
-
استدلال گوشتی برای اف .ای. تی .اف
-
عروسی ،بی عروسی
-
آیا تلخی، ارزش است؟
-
معمای ظریف
-
فریب زندگی لوكس بازیگران را نخورید
-
خطر جنگ اتمی!
-
اوشین ایرانیام
-
این کولر را با زبان خوش از جا بکن!
-
پیامهای راهبردی سفر اسد
-
دشمنان بشریت به دنبال نابودی خانواده هستند
-
از ۲۰ اسفند؛ عوارضی بزرگراهها جمعآوری میشود
-
سیاست - سینما؛ پیوندتان مبارک!