این روزها بهترین زمان برای درست کردن سبزه هفت‌سین است سبزه‌هایی که مدل‌های گوناگون و با مزه‌ای دارند
سبزی من از تو!
بهار خودش نیامده، هوایش آمده. از حالا همه دارند به هم نشانی می‌دهند كه چه را از كجا بخرند. اگر همه‌چیز خریدنی بشود، ولی سبزه كار دست خود آدم، یك ذوق دیگر دارد. اصلا آدم دوست دارد قدكشیدن سبزه‌اش را به چشم ببیند. همه ما تجربه سبزه كردن گندم را داشته‌ایم. سبزه‌های عدس و ماش را هم، در عیددیدنی‌ها دیده‌ایم. با این‌حال هر سال، نزدیک عید بین دو راهی عمل به این آیین ایرانی و هدردادن این دانه‌ها و اسراف آنها گیر كرده‌ایم. «آخرش سبزه بیندازم یا نه؟» سؤالی که جوابش این است: به خوشحالی‌اش می‌ارزد.
سبزه لبویی
برای داشتن سبزه لبویی فقط كافی است به قراردادن سبزه نه فقط روی سفره كه در كنارسفره هفت‌سین رضایت بدهید. البته درست كردن آن برای امسال دیر شده، باید ده روز زودتر دست به كار می‌شدید. مگر این‌كه بخواهید آن را مثل یك گل طبیعی گوشه خانه بگذارید. برای شروع، یك عدد چغندر لبویی سالم را كه ریشه‌هایش بریده نشده، شسته و توی یك كیسه نایلونی بگذارید و درش را گره بزنید. این كار برای ریشه‌زایی سریع‌تر لبو است. روی كیسه را هم یكی دوتا سوراخ كنید تا لبو بتواند نفس بكشد. آن را توی دمای اتاق بگذارید. بعد از چند روز شروع به جوانه زدن می‌كند. وقتی ریشه زد، آن را داخل یك ظرف آب بگذارید. ریشه‌های قرمز رنگ آن هم به تنهایی زیبا هستند پس بهتر است برای لبو یك تنگ شیشه‌ای بلند انتخاب كنید طوری كه دهانه‌اش متناسب با قطر لبو بوده تا زیبایی ریشه‌ها هم نمایان باشد.
می‌توانید هر 15روز یك‌بار هم برحسب بزرگی گلدان به اندازه نوك قاشق چایخوری از كودهای آپارتمانی (پودری یا مایع) برای قوی‌تر شدن برگ‌ها استفاده كنید. بعد از یك‌ماه شما یك سبزه ایستاده با برگ‌های زیاد و ساقه‌های قرمز رنگ جذاب خواهید داشت. فراموش نكنید مثل همیشه گلدان را باید در نور مناسب قرار دهید. درصورت كدرشدن آب گلدان هر دو‌سه روز یك‌بار آب آن را عوض كنید. اگر خوب به گلدان رسیدگی كنید سبزه شما تا چهار ماه هم ماندگاری دارد.
سبزه‌های هسته‌ای
با هسته میوه‌هایی مثل پرتقال، نارنج، لیمو‌ترش یا شیرین و خرما می‌توانید سبزه‌های بسیار جذابی برای سفره هفت‌سین‌تان درست كنید. این طوری هم بابت هدر دادن دانه‌های استراتژیك مثل گندم عذاب وجدان ندارید و هم یك تجربه جدید كسب كرده‌اید.
ماندگاری زیاد آنها و تبدیل كردن‌شان به درختچه هم جای خود را دارد.
برای داشتن سبزه مركبات باید هسته آنها را ده تا 20 روز قبل از عید خیس كنید. زمان شروع این كار بستگی به هوای محل زندگی شما دارد. خیس كردن هسته‌ها دو روش دارد. در روش اول باید آنها را سه چهار روز در آب خیساند. در روش دوم می‌شود روز اول آنها را در آب خیس كرد و روز دوم به آرامی پوست هسته‌ها را كند طوری كه مغز آسیب نبیند و مغز را كاشت. روش دوم جوانه‌زنی سریع‌تری دارد، ولی دقت بیشتری می‌خواهد. در هر دو روش، بعد از تمام شدن مرحله خیس‌خوردگی، هسته‌ها را روی خاك گلدان بگذارید و یك لایه نازك خاك سبك رویشان بپاشید. كمی آب‌پاشی كنید و در جای گرم بگذارید. توصیه می‌شود برای زودتر جوانه‌زدن‌شان دو روز اول روی گلدان را نایلون بكشید.
سبزه خرما
برای هسته خرما هم باید یك ماه قبل از عید دست به كار شوید. هسته‌ها را بشویید و در یك لیوان آب بریزید. آب لیوان را تند تند عوض كنید. بعد آنها را در‌بیاورید و لای یك دستمال نمدار در یك جای گرم و روشن خانه بگذارید. می‌توانید دستمال را داخل یك نایلون زیپ‌دار بگذارید تا دیرتر رطوبتش را از دست دهد. حواس‌تان باشد دستمال همیشه نم داشته باشد وگرنه هسته جوانه نمی‌زند. سبز شدن هسته‌ها دو هفته تا 20روز زمان می‌برد.
سبزه‌های گلی
اگر خیلی سختگیرید در اسراف نكردن یا وقت ریختن سبزه را ندارید، می‌توانید از گذاشتن بعضی گل‌ها در سفره هفت‌سین‌تان لذت ببرید. برگ بیدی سبز و هِلِكسین گزینه‌های خوبی برای این كار هستند. چون ارتفاع زیادی ندارند و درست همان حس سبزه را به شما القا می‌كنند. برگ بیدی را همه‌تان می‌شناسید، ولی درباره هلكسین لازم است توضیح دهم. این گل را خیلی‌ها به نام‌های چمن عروس، گل عدسی یا برگ بیدی مینیاتوری هم می‌شناسند. حتی در بیشتر موارد، اشتباهی آن را با گل كالیسیا یكی می‌گیرند. این دو گل از دو خانواده متفاوت هستند. هِلِكسین از خانواده گزنه است و كالیسیا از خانواده برگ بیدی. در واقع هِلِكسین یك گیاه به صورت خودرو است كه در بعضی كشورها به عنوان یك گیاه پوششی در فضای سبز به كار می‌رود. در ایران به‌تازگی كاشت آن در گلدان رواج زیادی گرفته است. برگ‌های ظریف با رنگ سبز تیره و رشد خیلی سریع، آن را به گیاهی پرطرفدار تبدیل كرده است. برای پرپشت شدن گلدان هر چند وقت یك‌بار انتهای ساقه‌ها را هرس كنید و مستقیم در گلدان جدیدی بكارید. این گلدان جدید بسیار مناسب سفره هفت‌سین است. درست است در سایه هم رشد می‌كند، ولی در صورت دریافت نور غیرمستقیم گلدان شاداب‌تری خواهید داشت. به فضای بسته و گرم اتاق حساس است. مثلا اگر زمستان در یك اتاق گرم قرار گیرد به حالت گندیده در‌می‌آید و می‌میرد. در حالت آبیاری بیش از اندازه هم، چنین اتفاقی برای آن خواهد افتاد. به این نكته خیلی دقت كنید: موقع آبیاری هلكسین اگر از بالا و با فشار آب را روی گلدان بریزید، ساقه‌های ظریف آن در‌هم تنیده و باعث بدشكلی آن می‌شود. حوصله كنید، گیسوهای آن را با دست بلند كنید و زیر برگ‌ها و كناره‌های گلدان به آن آب بدهید. اگر هلكسین را به عنوان سبزه عید انتخاب كردید و در این ایام هوای خانه‌تان گرم بود، چند ساعت بگذاریدش كنار پنجره یا روی تراس كه هوا بخورد.
سبزه‌های دقیقه نودی
اگر روزهای آخر سال رسید و به خاطر سرشلوغی یادتان رفته بود سبزه بریزید نگران نباشید. همیشه راهی برای دقیقه نودی‌ها وجود دارد. بروید سراغ بذرهای ریز. دانه هر چه ریزتر باشد زودتر جوانه می‌زند. شاهی، كلزا، ارزن، خاكشیر، خرفه و یونجه جزو دانه ریزها هستند. بذرها را از عطاری‌ها می‌توانید تهیه كنید. در شهرهای كوچك‌تر فروشگاه‌های عرضه محصولات كشاورزی هم بذر فله‌ای توی دست و بال‌شان دارند. ارزن را از پرنده فروشی‌ها هم می‌توانید تهیه كنید یا اگر توی خانه پرنده دارید یك مشت از غذایش را بردارید و سبز كنید. این بذرها یكی دو روزه جوانه می‌زنند و روز چهارم پنجم هم سبزه‌شان به هفت‌سین می‌رسد.
رنگ و وارنگ از همه رنگ
دنیای سبزه‌ها دنیای متنوعی است. از غلات گندم، از حبوبات عدس، ماش و گاودانه، از سبزیجات تره، ریحان و شاهی، از میوه‌ها كدو، طالبی، نارنج، لیمو‌شیرین و پرتقال از دانه‌های روغنی كنجد، كلزا و شاهدانه از گیاهان دارویی خاكشیر و اسفرزه و از علوفه‌ای‌ها ذرت و خیلی سبزه‌های دیگر كه ممكن است ما حتی اسمش را هم نشنیده باشیم، ولی در نقاط مختلف كشور بر اساس محصولات محلی هر منطقه به عنوان سبزه انتخاب می‌شوند.
این وسط سبزه‌های خوردنی هم فال‌اند و هم تماشا. بعد از عید، خوب كه از دیدن‌شان لذت بردید می‌توانید بخوریدشان.
سبزه یك نشان است
گذاشتن سبزه در هفت‌سین، نمادی است از اعتقاد داشتن به شادابی، حیات، سرسبزی و خرمی در سال نویی كه پیش‌رو داریم. چیزی كه مهم‌تر از انتخاب نوع سبزه، گلدان و ظرف آن است. سبزه فقط یك نشانه است. چنین تفكری را در دل‌ها هم باید سبز كرد.
برای داشتن سبزه لبویی فقط كافی است به قراردادن سبزه نه فقط روی سفره كه در كنارسفره هفت‌سین رضایت بدهید. البته درست كردن آن برای امسال دیر شده، باید ده روز زودتر دست به كار می‌شدید. مگر این‌كه بخواهید آن را مثل یك گل طبیعی گوشه خانه بگذارید. برای شروع، یك عدد چغندر لبویی سالم را كه ریشه‌هایش بریده نشده، شسته و توی یك كیسه نایلونی بگذارید و درش را گره بزنید. این كار برای ریشه‌زایی سریع‌تر لبو است. روی كیسه را هم یكی دوتا سوراخ كنید تا لبو بتواند نفس بكشد. آن را توی دمای اتاق بگذارید. بعد از چند روز شروع به جوانه زدن می‌كند. وقتی ریشه زد، آن را داخل یك ظرف آب بگذارید. ریشه‌های قرمز رنگ آن هم به تنهایی زیبا هستند پس بهتر است برای لبو یك تنگ شیشه‌ای بلند انتخاب كنید طوری كه دهانه‌اش متناسب با قطر لبو بوده تا زیبایی ریشه‌ها هم نمایان باشد.
می‌توانید هر 15روز یك‌بار هم برحسب بزرگی گلدان به اندازه نوك قاشق چایخوری از كودهای آپارتمانی (پودری یا مایع) برای قوی‌تر شدن برگ‌ها استفاده كنید. بعد از یك‌ماه شما یك سبزه ایستاده با برگ‌های زیاد و ساقه‌های قرمز رنگ جذاب خواهید داشت. فراموش نكنید مثل همیشه گلدان را باید در نور مناسب قرار دهید. درصورت كدرشدن آب گلدان هر دو‌سه روز یك‌بار آب آن را عوض كنید. اگر خوب به گلدان رسیدگی كنید سبزه شما تا چهار ماه هم ماندگاری دارد.
سبزه‌های هسته‌ای
با هسته میوه‌هایی مثل پرتقال، نارنج، لیمو‌ترش یا شیرین و خرما می‌توانید سبزه‌های بسیار جذابی برای سفره هفت‌سین‌تان درست كنید. این طوری هم بابت هدر دادن دانه‌های استراتژیك مثل گندم عذاب وجدان ندارید و هم یك تجربه جدید كسب كرده‌اید.
ماندگاری زیاد آنها و تبدیل كردن‌شان به درختچه هم جای خود را دارد.
برای داشتن سبزه مركبات باید هسته آنها را ده تا 20 روز قبل از عید خیس كنید. زمان شروع این كار بستگی به هوای محل زندگی شما دارد. خیس كردن هسته‌ها دو روش دارد. در روش اول باید آنها را سه چهار روز در آب خیساند. در روش دوم می‌شود روز اول آنها را در آب خیس كرد و روز دوم به آرامی پوست هسته‌ها را كند طوری كه مغز آسیب نبیند و مغز را كاشت. روش دوم جوانه‌زنی سریع‌تری دارد، ولی دقت بیشتری می‌خواهد. در هر دو روش، بعد از تمام شدن مرحله خیس‌خوردگی، هسته‌ها را روی خاك گلدان بگذارید و یك لایه نازك خاك سبك رویشان بپاشید. كمی آب‌پاشی كنید و در جای گرم بگذارید. توصیه می‌شود برای زودتر جوانه‌زدن‌شان دو روز اول روی گلدان را نایلون بكشید.
سبزه خرما
برای هسته خرما هم باید یك ماه قبل از عید دست به كار شوید. هسته‌ها را بشویید و در یك لیوان آب بریزید. آب لیوان را تند تند عوض كنید. بعد آنها را در‌بیاورید و لای یك دستمال نمدار در یك جای گرم و روشن خانه بگذارید. می‌توانید دستمال را داخل یك نایلون زیپ‌دار بگذارید تا دیرتر رطوبتش را از دست دهد. حواس‌تان باشد دستمال همیشه نم داشته باشد وگرنه هسته جوانه نمی‌زند. سبز شدن هسته‌ها دو هفته تا 20روز زمان می‌برد.
سبزه‌های گلی
اگر خیلی سختگیرید در اسراف نكردن یا وقت ریختن سبزه را ندارید، می‌توانید از گذاشتن بعضی گل‌ها در سفره هفت‌سین‌تان لذت ببرید. برگ بیدی سبز و هِلِكسین گزینه‌های خوبی برای این كار هستند. چون ارتفاع زیادی ندارند و درست همان حس سبزه را به شما القا می‌كنند. برگ بیدی را همه‌تان می‌شناسید، ولی درباره هلكسین لازم است توضیح دهم. این گل را خیلی‌ها به نام‌های چمن عروس، گل عدسی یا برگ بیدی مینیاتوری هم می‌شناسند. حتی در بیشتر موارد، اشتباهی آن را با گل كالیسیا یكی می‌گیرند. این دو گل از دو خانواده متفاوت هستند. هِلِكسین از خانواده گزنه است و كالیسیا از خانواده برگ بیدی. در واقع هِلِكسین یك گیاه به صورت خودرو است كه در بعضی كشورها به عنوان یك گیاه پوششی در فضای سبز به كار می‌رود. در ایران به‌تازگی كاشت آن در گلدان رواج زیادی گرفته است. برگ‌های ظریف با رنگ سبز تیره و رشد خیلی سریع، آن را به گیاهی پرطرفدار تبدیل كرده است. برای پرپشت شدن گلدان هر چند وقت یك‌بار انتهای ساقه‌ها را هرس كنید و مستقیم در گلدان جدیدی بكارید. این گلدان جدید بسیار مناسب سفره هفت‌سین است. درست است در سایه هم رشد می‌كند، ولی در صورت دریافت نور غیرمستقیم گلدان شاداب‌تری خواهید داشت. به فضای بسته و گرم اتاق حساس است. مثلا اگر زمستان در یك اتاق گرم قرار گیرد به حالت گندیده در‌می‌آید و می‌میرد. در حالت آبیاری بیش از اندازه هم، چنین اتفاقی برای آن خواهد افتاد. به این نكته خیلی دقت كنید: موقع آبیاری هلكسین اگر از بالا و با فشار آب را روی گلدان بریزید، ساقه‌های ظریف آن در‌هم تنیده و باعث بدشكلی آن می‌شود. حوصله كنید، گیسوهای آن را با دست بلند كنید و زیر برگ‌ها و كناره‌های گلدان به آن آب بدهید. اگر هلكسین را به عنوان سبزه عید انتخاب كردید و در این ایام هوای خانه‌تان گرم بود، چند ساعت بگذاریدش كنار پنجره یا روی تراس كه هوا بخورد.
سبزه‌های دقیقه نودی
اگر روزهای آخر سال رسید و به خاطر سرشلوغی یادتان رفته بود سبزه بریزید نگران نباشید. همیشه راهی برای دقیقه نودی‌ها وجود دارد. بروید سراغ بذرهای ریز. دانه هر چه ریزتر باشد زودتر جوانه می‌زند. شاهی، كلزا، ارزن، خاكشیر، خرفه و یونجه جزو دانه ریزها هستند. بذرها را از عطاری‌ها می‌توانید تهیه كنید. در شهرهای كوچك‌تر فروشگاه‌های عرضه محصولات كشاورزی هم بذر فله‌ای توی دست و بال‌شان دارند. ارزن را از پرنده فروشی‌ها هم می‌توانید تهیه كنید یا اگر توی خانه پرنده دارید یك مشت از غذایش را بردارید و سبز كنید. این بذرها یكی دو روزه جوانه می‌زنند و روز چهارم پنجم هم سبزه‌شان به هفت‌سین می‌رسد.
رنگ و وارنگ از همه رنگ
دنیای سبزه‌ها دنیای متنوعی است. از غلات گندم، از حبوبات عدس، ماش و گاودانه، از سبزیجات تره، ریحان و شاهی، از میوه‌ها كدو، طالبی، نارنج، لیمو‌شیرین و پرتقال از دانه‌های روغنی كنجد، كلزا و شاهدانه از گیاهان دارویی خاكشیر و اسفرزه و از علوفه‌ای‌ها ذرت و خیلی سبزه‌های دیگر كه ممكن است ما حتی اسمش را هم نشنیده باشیم، ولی در نقاط مختلف كشور بر اساس محصولات محلی هر منطقه به عنوان سبزه انتخاب می‌شوند.
این وسط سبزه‌های خوردنی هم فال‌اند و هم تماشا. بعد از عید، خوب كه از دیدن‌شان لذت بردید می‌توانید بخوریدشان.
سبزه یك نشان است
گذاشتن سبزه در هفت‌سین، نمادی است از اعتقاد داشتن به شادابی، حیات، سرسبزی و خرمی در سال نویی كه پیش‌رو داریم. چیزی كه مهم‌تر از انتخاب نوع سبزه، گلدان و ظرف آن است. سبزه فقط یك نشانه است. چنین تفكری را در دل‌ها هم باید سبز كرد.
