در جریان فرآیند ذهنی برخی از افكار به‌صورت «خودآیند» یا «اتوماتیك» در ذهن فرد جریان می یابند و همه افراد با این نوع افكار سروكار دارند.
«افكارخودآیند» سریع هستند و به‌صورت ناگهانی به ذهن می‌آیند، سریع و كوتاه بوده و افراد كمتر از آنها آگاه هستند اما از هیجانی كه تولید می‌كنند به‌خوبی آگاهی دارند، زیرا بعد از این كه این افكار به ذهن فرد می‌آیند با توجه به منفی یا مثبت بودنشان در فرد هیجان مثبت یا منفی ایجاد می‌كنند.
برخی افكار نیز به‌صورت آگاهانه توسط فرد ایجاد می‌شود و این افراد در هر مساله‌ای كه در حوزه فردی، بین فردی و شخصی و شغلی ایجاد می‌شود، به‌صورت داوطلبانه به اتفاقات منفی گذشته می‌پردازند و به اصطلاح مدام نبش قبر می‌كنند و به گذشته رجوع می‌كنند.
این افراد نه‌تنها ناكامی‌های گذشته را فراموش نمی‌كنند، بلكه آنها را بیان نیز می‌كنند و این مساله باعث می‌شود رفته‌رفته فرد دچار خشم، غم، ناامیدی، احساس نفرت و افسردگی شود. این افراد توانایی گذشت ندارند و از منطق پایین‌تری برخوردارند.
ذهن این افراد مانند زباله‌دان است و با این‌كه اتفاقات و موارد مثبت و خوشایند در زندگی آنها وجود دارد اما افكار منفی به سرعت سراغ آنها می‌آید و به‌دنبال افكارشان، دست به قضاوت می‌زنند و انتظارات غیرمنطقی از خودشان و اطرافیانشان پیدا می‌كنند.
مقابله با این نوع افكار دشوار است زیرا به دلیل تكرار زیاد در ذهن جنبه عادی پیدا می‌كنند و توجیه‌پذیر به نظر می‌رسند و فرد برای خود حق قائل است كه هرگونه واكنشی را داشته باشد و به تحقیر و سرزنش افرادی كه در آن نقش داشته‌اند، بپردازد.
باید در نظر داشت مرور نوع وقایع گذشته و خاطرات منفی باعث می‌شود فرد توان تصمیم‌گیری منطقی را از دست بدهد. برای جلوگیری از افكار منفی، لازم است ابتدا این افكار شناسایی شوند. بنابراین می‌توانید به محض این‌كه اتفاقات و افكار منفی سراغتان آمد آنها را یادداشت كنید. همچنین لازم است هیجان ناشی از این نوع افكار را ثبت كرده و مشخص كنید در آن زمان چه رفتاری از خودتان نشان می‌دهید. استفاده از درمان‌های شناختی و رفتاری می‌تواند به كاهش مرور این نوع افكار بینجامد و سلامت روان فرد ارتقا یابد.