بررس‌های قدیم، ممیزی‌های جدید
از مصاحبه‌های فراوان بررس‌های پیشین كتاب بگیرید تا تجربیات بی‌شماری كه صاحبان نشر و نویسندگان این حوزه از ممیزی كتاب دارند می‌شد متوجه شد كه سال‌ها این موضوع محل چالش بسیاری بوده است. موضوع ممیزی كتاب البته كه همچنان ادامه دارد اما در دوره‌ای پیشنهاد شد كه بحث ممیزی از عهده وزارت ارشاد برداشته شود و به خود نشرها سپرده شود، موضوعی كه با واكنش تند ناشران همراه شد و این موضوع مسكوت ماند. اما هنوز هم بسیاری از نویسندگان فهرست ممیزی آثارشان را در فضای مجازی منتشر می‌كنند تا به نوعی از تنزل این ممیزی‌ها گلایه كنند. همین است كه هنوز ممیزی كتاب می‌تواند سوال تازه‌ای از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. سیدعباس صالحی درباره‌ ممیزی‌های كتاب گفت: از معاونت فرهنگی خواسته شده در مساله‌ ممیزی بر مبنای تكلیف قانونی خود عمل كند. ممیزی‌ها چه در زمانی كه من در معاونت فرهنگی بودم، چه در حال حاضر، به صورت دقیق و غیرسلیقه‌ای انجام می‌شود. همكاران ما با تكیه بر دانش فردی، كتاب را دقیق می‌خوانند و سعی شده در هر حوزه از افرادی استفاده شود كه در كنار خوانش، متن را نیز می‌فهمند. برداشت من این است كه در حال حاضر بررس‌های ما نیز كتاب‌ها را دقیق می‌خوانند. اگر روزگاری، مبنای بررسی پیش از انتشار كتاب، جست‌وجوی واژگان در كتاب‌ها بود، امروز هم این اتفاق با خوانش دقیق كتاب انجام شود. با این حال اگر مواردی است كه چنین اتفاقی در آن نیفتاده، ما از شنیدن و بررسی آن استقبال می‌كنیم.
كتاب ارز دولتی می‌گیرد؟
موضوع مهم دیگر كه با افزایش ناگهانی قیمت ارز همواره مورد سوال بوده، این است كه آیا كاغذ از شمول دریافت ارز دولتی خارج شده و قرار است به شكل آزاد محاسبه شود؟ آن‌طور كه وزیر فرهنگ می‌گوید، همچنان در بر همان پاشنه می‌چرخد، هر چند صالحی همچنان امیدوار است كه تغییری در این شرایط پیش آید. او می‌گوید، هنوز تصمیم نهایی در این زمینه گرفته نشده است. كالاهای مختلفی در شورای اقتصاد محل بحث بود كه برخی از كالاها مانند گوشت تكلیف نهایی‌شان مشخص شده اما راجع به كاغذ هنوز مساله نهایی نشده است.
البته صالحی در میان این دغدغه‌ها آماری هم از وضعیت كاغذ عنوان كرد كه جالب توجه بود. او در این رابطه گفت: در فضای توزیع كاغذ در سال ۹۷ مشكلاتی داشتیم كه این مشكلات موجب شد پاره‌ای از بحث‌ها در حوزه كاغذ پدید بیاید. در مجموع بیش از ۲۰۰ هزار تن كاغذ در سال قبل وارد كشور شد كه ۲۳ هزار تن آن از طریق ارشاد توزیع شد. البته مجموع آمار تمامی كسانی كه در سال ۹۷ كاغذ وارد كرده بودند در پایان سال به تعزیرات داده شد تا سازمان تعزیرات زمینه مشكلات كاغذ در سال ۹۷ را پیدا كند تا در توزیع كاغذ در سال ۹۸ تدبیر درست‌تری صورت بگیرد. حدود ۶۰ میلیون دلار ارز به كاغذ تخصیص داده شد كه بخشی از آن هنوز در مسیر این است كه بتوانند كاغذ را وارد كنند.
موافقان و مخالفان هدفمندی یارانه كتاب
صالحی همچنین درباره هدفمندی یارانه كتاب در بخش بین‌الملل و ناشران دانشگاهی گفت: یكی از مسائلی كه همیشه وجود دارد مساله یارانه كتاب‌های خارجی است. نمایشگاه كتاب تهران از سال‌های قبل در حوزه واردات كتاب خارجی با عنوان كمك به نشر دانشگاهی و دانشجویان علاقه‌مند به كتاب خارجی وارد شده و در این مسیر حركت كرده است. اعتباری هم كه در حوزه یارانه‌های این بخش اختصاص داده‌ایم با این نگاه بوده است. تغییراتی كه در این زمینه وجود داشته به این دلیل بوده كه كتاب‌هایی كه در نمایشگاه حضور دارند كتاب‌های جدیدی باشند تا بتوانند به تولید علم كمك كنند. عیب‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد اما این رویه ادامه خواهد داشت. البته كه در این میان بسیاری از ناشران كتب خارجی با این طرح چندان موافق نیستند. آنها بر این باورند كه این یارانه می‌تواند خرج زیرساخت‌ها شود. اختصاص این یارانه‌ها در حالی است كه هنوز هزینه آب و برق آنها تجاری محاسبه می‌شود و هزینه پست برای این ناشران بالاست. این طرح موافقانی هم دارد. احد رضایی مدیر كمیته ناشران خارجی نمایشگاه كتاب یكی از آنهاست. او با این‌كه معتقد است مشكلاتی در این زمینه وجود دارد، اما بر این باور است كه این طرح می‌تواند «حق را به حقدار برساند.» او در این زمینه به فارس می‌گوید: بنده با اجرای طرح موافقم و كار صحیحی است اما مشكلاتی وجود دارد. اما مشكلات به حدی حاد نیستند و همه باید تلاش كنیم حق به حقدار برسد. اما در این موافقت باید نكاتی را هم مطرح كنم،
چرا كه سیستم‌های پیچیده نباید مشتری را خسته كند.
رقابت نابرابر ترجمه و تالیف
موضوع تكراری و البته پرچالش دیگر مربوط به عدم تناسب میان آثار ترجمه و تالیف در حوزه كتاب كودك است. آمار ارائه شده در سال 94 نشان می‌دهد كه سهم آثار ترجمه در بازار كتاب ایران بیش از 60 درصد است و این نكته حوزه تالیف را برای كودكان و نوجوانان كم‌رمق كرده است. هر چند سید عباس صالحی معتقد است آمار تألیف كتاب در مقابل ترجمه، آنقدر هم نگران‌كننده نیست. به باور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه‌ كودك و نوجوان آن چیزی كه باعث نگرانی شده است، افزایش هزینه تولید كتاب داخلی است. به طور مثال برای تولید كتاب در داخل، ما مساله حق مؤلف و هزینه تصویرگری را داریم، در حالی كه در آثار ترجمه، این موضوع وجود ندارد. در نتیجه هزینه انتشار كتاب نیز كاهش پیدا می‌كند. ناشران ما نیز معمولا در حوزه‌ ترجمه، خود را به موضوع حق مؤلف و تصویرگر پایبند نمی‌دانند به همین دلیل معتقدم باید شرایط را به شكلی تغییر داد كه فضای تألیف در این حوزه قوی‌تر شود.
موضوع مورد نظر صالحی اشاره به رقابت نابرابر میان تالیف و ترجمه و قیمت تمام شده این دو است. موضوعی كه ناشران كودك و نوجوان هم به آن باور دارند.