با آغاز آتشسوزی در مناطق جنگلی و مرتعی كشور كارشناسان درباره تشدید حریق در روزهای آینده هشدار میدهند
آتش در نیستان
دیروز عصر كه ما با فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها حرف میزدیم بادام زارهای دشتی بوشهر هنوز داشت میسوخت، این سوا از جنگلها و مراتع خائیز، پادوك، برج بهمنی، راك، نارك، دیل، آوك، درهدریلا، بیبیجان آباد و جنگلهای باشت و خوزستان و فارس و حتی فشم در تهران است كه سوخته بود. آن بارشهای ابتدای بهار، آن همه گیاه كه مثل مخمل سبز ایران را پوشانده، پیشبینی شده بود كه بستری بشوند برای آتش این روزها؛ گفته بودند هرچه پوشش گیاهی بیشتر، هرچه علوفه افزونتر و هرچه ایران سبزتر، آتش نیز افزونتر، علوفههایی كه خشك میشوند و در روزهای گرم سال میشوند بستر مستعد حریق. حالا هم پیشبینی، روند رو به افزایش آتشسوزیهاست. علی مقصودی، مدرس آتشنشانی حتی به ما میگوید نگرانِ از این به بعد است، تقریبا نگران70 روز آینده كه هوا گرمتر میشود و علوفههای جنگلی و مرتعی خشكتر. هادی كیادلیری، كارشناس جنگل و رئیس انجمن جنگلبانی ایران هم به ما گفت كه گفته بود امسال سال سیاه جنگلهاست و هرچه زمان بیشتر بگذرد خطر بیشتر میشود.
مردم آتشافروزی میكنند؟
سالهای91، 92 و93 آمارها میگفت به ازای هر سال 15 هزارهكتار از اراضی جنگلی و مرتعی طعمه حریق شدند. سال 96 آتش به جان 9500 هكتار افتاد و پارسال این رقم تقریبا نصف شد و به 4700 هكتار رسید. آمارها در واقع روند كاهشی حریق درجنگلها و مراتع را نشان میدهد كه تازه با این كه آمارش افت كرده ولی همچنان به حدی بزرگ است كه سوختن تقریبا 5000 هكتار جنگل و مرتع در سال را مثل خاری میكند توی چشم. با این كه علی مقصودی كارشناس حریق جنگل میگوید كه هیچ آمار جامعی از میزان آتشسوزی در این اراضی وجود ندارد ولی فعلا متقنترین آماری كه در دست است همین است و چارهای جز استناد كردن به آن نیست. فارغ از آمارها اما حقیقت، عجین بودن آتش با جنگلهای ایران است، جنگلهای شكننده، آسیبپذیر و تُنك بویژه در زاگرس.
سازمان جنگلها همیشه گفته است و این بار نیز علی عباسنژاد، فرمانده یگان حفاظت این سازمان به ما میگوید كه وقتی شرایط وقوع حریق جور باشد، مثل امسال كه بارشهای بهاری مخمل سبز بر چهره جنگلها و مراتع كشیده، با كوچكترین بیاحتیاطی و سهلانگاری آتشی پا میگیرد و شعلههایش خیلی زود رشد میكند و هكتار هكتار زمین را میسوزاند. او میگوید مقصر مردمی هستند كه به دل طبیعت میزنند ولی آداب روشن كردن آتش و زیست در جنگل و مرتع را نمیدانند، نمیدانند كه نباید بیمحابا آتشی روشن كرده یا بیپروا ته سیگاری را به امان خودش در طبیعت رها كرد.
آمارهای رسمی سازمان جنگلها همیشه سهمی 98 تا 99 درصدی برای عامل انسانی حریقها در نظر گرفته است و كارشناسان نیز به تناوب این آمار را تایید كردهاند از جمله علی مقصودی كه به ما میگوید انسانها مستقیم و غیرمستقیم در آتشسوزیها نقش دارند، چه وقتی ته سیگارهایشان را پرتاب میكنند، چه وقتی ظروف شیشهای را در طبیعت ول میكنند و نمیدانند كه این زیر تابش آفتاب میشود ذرهبینی قوی و مسبب برپایی آتش و چه وقتی كودكانشان برای بازی آتشی میافروزند و بعد از اتمام كار آن را خاموش نكرده میگذارند و میروند.
از این سهلانگاریها كه بگذریم آتشسوزیهای عمدی نیز وجود دارد كه گرچه به روایت سازمان جنگلها حدود 2 درصد حریقها چنین منشأیی دارد ولی به هر حال سهمی مهم در نابودی جنگلها و مراتع دارد، آتشسوزیهایی كه گفته میشود برای تصاحب اراضی جنگلی و مرتعی، زمینخواری یا دعواهای قومی قبیلهای و طایفهای ایجاد میشود.
با این حال هستند كسانی كه سهم بیش از 98 درصدی عامل انسانی در آتشسوزیهای طبیعت را بیچون و چرا قبول نمیكنند و دربارهاش اما و اگر میآورند، كسانی مثل هادی كیادلیری، كارشناس جنگل و رئیس انجمن جنگلبانی ایران. او میگوید من این آمار بزرگ را تام و تمام قبول نمیكنم چون مگر بعد از هر آتشسوزی بررسی میشود كه چه عاملی باعث آتشافروزی شده است كه خطكش بگذاریم میان عوامل طبیعی و انسانی. با این حال او میگوید اگر آمارهای رسمی را ملاك قضاوت قرار دهیم پس یعنی كه ما بیش از هرچیز به آموزش و آگاهیدهی به مردم نیاز داریم بویژه اطراف روستاها و مناطق گردشگرپذیر.
با این حال فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها به ما میگوید نه برای تكتك پلاكهای ملی كه 135میلیون هكتار وسعت دارد به اندازه كافی نیروی حفاظتی داریم و نه معتقدیم كه مردممان به قدری ناآگاهاند كه باید اصول اولیه را به آنها گوشزد كرد. با این حال پس از چند جملهای بحث و اقناع، او قبول كرد كه همچنان به آموزش و اطلاعرسانی نیاز است كه اگر نیاز نبود این همه حریق در جنگلها و مراتع رخ نمیداد. عباسنژاد البته میگوید سازمان متبوعش در حد وسع برای آگاه كردن مردم كوشیده، وسعی كه واقعا ناچیز است و به گفته او خلاصه میشود در توزیع 5000 تراكت میان گردشگران درباره اینكه با ته سیگارهایشان چه بكنند.
دست خالی جنگلها
پیشگیری با این كه همیشه بهتر از درمان است ولی وقتی برای پیشگیری دستها خالی است نوبت درمان میرسد كه البته برای درمان هم دستها خالی است. دست خالی سازمان جنگلها برای اطفای حریقهای كوچك و بزرگ آنقدرعیان است كه همه میدانند. خاموش كردن شعلههای سركش آتش با شاخههای درختان، لگدكوب كردنشان و پاشیدن آب به آتش با دبههای كوچك و حتی سطلهای خانگی صحنههای غریبی نیست كه مردم از آن بیخبر باشند. داستان پرواز هلیكوپترهایی كه آب را در حجم وسیع حمل میكنند و یكباره آن را از آسمان میپاشند روی آتش نیز طرفه داستانی است، هلیكوپترهایی كه هر سال با منت و تضرع از این سازمان و آن سازمان قرض گرفته میشوند ولی چون حرفهای این كار نیستند، دردی دوا نمیكنند معمولا.
حالا همین هلیكوپترهای نیم بند نیز برای آمدن به عرصههای درحال سوختن كلی دنگ و فنگ دارند و فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها از این دنگ و فنگها میگوید كه البته به زبان او تعبیر میشود به ناهماهنگی بین دستگاهها.
علی عباسنژاد روایت میكند كه اعتبار امسال دولت برای اطفای حریق از طریق بالگرد در اختیار سازمانهای مربوطه قرار نگرفته و به همین دلیل سازمان جنگلها هنوز نتوانسته بالگردی به خدمت بگیرد. او میگوید این مشكل اصلی در كنترل آتش است و وقتی درباره جزئیات، بیشتر از او پرسیدیم گفت با اینكه سازمان جنگلها با ستادكل نیروهای مسلح تفاهمنامهای در این باره دارد ولی چون دولت هزینهای بابت اعزام بالگردها به نیروهای مسلح و دستگاه مختلف نداده، آنها نیز در خدمترسانی مشکل دارند به نحوی كه در آتشسوزی خوزستان بالگرد با ۱۵ ساعت تاخیر رسید كه همین باعث افزایش خسارتها شد. فرمانده میگوید دولت قول داده بود علیالحساب پنج میلیارد تومان بابت اعزام بالگردها بدهد كه هنوز
نداده است.
این كه منابع طبیعی ومحیط زیست همیشه زورش كمتر از خیلیهاست، حرف تازهای نیست، اینكه همیشه درحاشیه بوده و آنها كه در متن بودهاند همیشه از این حاشیه بهره بردهاند نیز چالشی قدیمی است ولی هادی كیادلیری میگوید قوانینی موجود است كه سازمان جنگلها میتواند براساس آنها هرگونه تعلل در حفاظت ازمنابع طبیعی را تحت پیگرد قرار دهد و خواستار مجازات خاطیان شود، اما این كه چرا چنین نمیكند و چرا تابه حال نكرده جای بحث دارد.
-
آداب معاشرت با عروسکها
-
تحدید تغییر
-
خط و نشان برای «دور دور»
-
امكان بابك!
-
خـــــــــاک ســــــــرخ
-
داستان عبرتآموز گوزن و زالو و شاهین و خبرنگار
-
پایان بیش از حد باز !
-
روحا...، قربانی زینب(س)
-
ارزانی 50 درصدی کالاهای اساسی؟!
-
آتش در نیستان
-
محــرمــانـهای برای نوجـوانـان
-
بچه غولهای ایرانی بر قله جهان
-
کارنامه درخشان مقاومت
-
واکنش جنبش «الاحرار» و «جهاد اسلامی فلسطین» به سخنان سفیر آمریکا
-
وزیر خارجه آلمان با رئیس جمهور عراق دیدار کرد
-
تحریم پتروشیمی غیر ممکن است
-
تاکید روحانی و اردوغان بر استفاده از پول ملی در مبادلات تجاری دوجانبه
-
افزایش خودکشی در بین تفنگداران نیروی دریایی آمریکا