آیا برنج تراریخته در بازار ایران وجود دارد؟
برنج دومین محصول كشاورزی پرتولید در جهان پس از ذرت است و منحصرا به منظور مصرف انسان كشت میشود. این گیاه، قوت غالب بیش از 5/3 میلیارد نفر در جهان بوده كه حدود نیمی از جمعیت كنونی دنیا را تشكیل میدهد و در بیش از یكصد كشور دنیا مصرف میشود. میزان 21 درصد از سرانه جهانی انرژی مورد نیاز جوامع انسانی از برنج تامین میشود كه در كشورهای در حال توسعه بالاتر است. به تقریب 90 درصد از مقدار جهانی برنج در آسیا و عمدتا كشور چین تولید شده و آمریكای لاتین و آفریقا به ترتیب حدود 4و3درصد از كل حجم تولید برنج در دنیا را به خود اختصاص میدهند. با توجه به افزایش قیمت اخیر برنجهای ایرانی در بازار كشور، این سوال ممكن است در ذهن برخی از افراد ایجاد شود كه آیا در حال حاضر برنج تراریخته در كشور ما وارد یا تولید میشود؟ و آیا این امكان وجود دارد كه برنجهای ایرانی موجود در بازار با انواع تراریخته مخلوط شده باشند؟
در طول دو دهه اخیر، دانشمندان جهان انواع مختلف برنج تراریخته را با اهداف مختلف گوناگونی تولید كردهاند. چین بزرگترین تولیدكننده انواع برنج تراریخته اما در سطح محدود و آزمایشی بوده است. در سایر كشورها نظیر آمریكا، پاكستان، اسپانیا و هند در مقیاسهای آزمایشی در مزارع كشاورزی كشت شده است. همچنین انواع برنج تراریخته غنی از ویتامین B9 و آهن نیز اگرچه به مرحله تولید آزمایشی رسیدند اما به طور انبوه تولید نشدهاند. لذا كلیه انواع برنج تراریخته در جهان به صورت آزمایشی تولید شدهاند و بذر آنها تولید تجاری ندارد. به بیان دیگر برنج تراریخته هنوز به مرحله تولید انبوه در سطح بینالمللی نرسیده و در بازار تبادل بینالمللی قرار ندارد.
اولین برنج تراریخته مقاوم به آفات به نام طارم مولایی در كشور ما تولید شده كه در مقابل آفت كرم ساقه خوار مقاوم است. با اینحال برنج تراریخته ایرانی نیز چند سال پیش در استان گیلان به صورت آزمایشی و با مقیاس محدود كشت شده و به طور عمده تولید نشده است.
در همین خصوص تحقیقی توسط نگارنده و همكاران در گمرگ بندرعباس انجام شد و طبق شواهد آزمایشگاهی هیچیك از نمونههای برنج وارداتی به كشور از انواع تراریخته نبودهاند. لذا در پاسخ به ابهامات یادشده باید اشاره كرد در حال حاضر هیچ نوع برنج تراریختهای در بازار ایران وجود ندارد.