یازدهمین دوره از حراج تهران كمفروغتر از دورههای گذشته به كار خود پایان داد
پدیدههای یک حراج هنری
حراج تهران یازدهمین دوره خود را پشت سر گذاشت. حراج هنری كه در آن آثار هنرهای تجسمی مدرن و كلاسیك ایرانی به فروش میرسند و هر بار اتفاقات و پدیدههای خاص خود را دارد. حراجی كه البته در این دوره خود چندان پرفروغ نبود و با فروشی 42 میلیاردی به كار خود پایان داد. اغلب آثار ارائه شده به كمینه قیمت چكش خوردند و شش اثر هم كه سه مورد آنها متعلق به بزرگان هنر ایران بود، فروش نرفت. در تازهترین دوره این حراج كه عصر روز جمعه برگزار شد، محمود فرشچیان با یك تابلو موفق شد ركورد قبلی خود را بزند، چند اثر از پرویز تناولی هنرمند مجسمهساز كه مدت تقریبا طولانی است به ایران بازنگشته و در یكی از كشورهای خارجی به سر میبرد، با قیمتهای جالبی به فروش رسیدند و یكی از آثارش هم ركورد تمام كارهای ارائه شده در حراج را شكست. در ادامه نگاهی میاندازیم به ركوردداران این رویداد و آثار فروش نرفتهای كه چكش نخوردن برخی از آنها موجب حیرت آشنایان با این عرصه شده است.
منیر فرمانفرمایانشاهروی را اغلب با آینهكاریهایش میشناسیم. این هنرمند تازه درگذشته با فروش سه اثر مبلغ هشت میلیارد و 500 میلیون فروش را به خود اختصاص داد. یك نقاشی آبرنگ، دو آینهكاری و نقاشی روی شیشه با گچ آثار فروش رفته شاهرودی در حراج تهران هستند.
ژازه ركورددار گرانترین اثر
ژازه تباتبایی در این دوره از حراج حسابی فروخت. یك مجسمه از آثار او به نام آهن یك میلیارد و 600 میلیون تومان فروش رفت، یك نقاشی 400 میلیون تومان و مجسمهای دیگر كه با قیمت پایه سه میلیارد تومان عرضه شده بود، سه میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان چكش خورد.
دیگر ركورد دار این دوره از حراج مجسمه «سر شاعر» از پرویز تناولی است با رقم سه میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بهعنوان یكی از گرانترین آثار این دوره از حراج تهران به فروش رسید. از این هنرمند اثر دیگری هم در حراج ارائه شده بود، یكی از همان «هیچ»های معروف كه به قیمت پایه یك میلیارد تومان و یك میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان چكش خورد.
باز هم سهراب
سهراب سپهری شاعر نامآشنای كشورمان هم یكی از هنرمندانی است كه نقاشیهایش هر ساله در حراج تهران و برخی حراجهای خارجی مورد توجه و اقبال قرار میگیرند. از او در حراج یازدهم هم اثری ارائه شد كه دو میلیارد تومان قیمتگذاری شده بود و در نهایت دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان چكش خورد. آثار هنرمندان شناخته شده دیگری هم به قیمتهای میلیاردی و میلیونی به فروش رسید، حسین زندهرودی، آیدین آغداشلو، صادق تبریزی، كوروش شیشهگران، ابوالقاسم سعیدی و مسعود عربشاهی و... بخشی از این هنرمندان بودند.
فروش نرفتهها!
در این دوره از حراج شش اثر به فروش نرفتند. كیخسرو خروش، رضا مافی، محمد احصایی، جعفر روحبخش، هوشنگ پزشكنیا و بهمن نیكو هنرمندانی هستند كه آثارشان در حراج چكش نخورده باقی ماند. سه هنرمند اول از چهرههای شناخته شده و برجسته عرصه هنرهای تجسمی هستند كه در حوزه فعالیت هنری خود شناخته شدهاند. مافی از خوشنویسان برجسته است و خروش هم در نقاشی و خوشنویسی شناخته شده است. این دو هنرمند آثاری در زمینه هنر كلاسیك دارند و شاید این موضوع را به ذهن بیاورند كه سلیقهها دیگر چندان هنر كلاسیك را نپسندد، اما ماجرا از اینجا عجیب میشود كه نقاشیخط مدرن محمد احصایی هنرمندی كه شهرت جهانی دارد هم چكش نخورده در حراج باقی میماند و به فروش نمیرود. همین نگاه ساده نشان میدهد فروش نرفتن آثار این هنرمندان شاخص در حراج در تهران دلیلی جز تغییر سلیقه خریداران هم دارد، چرا كه هم هنر مدرن و هم كلاسیك هر دو در كنار هم به فروش نرفتهاند.
پس چه اتفاقی افتاده؟
هر چند نمیتوان برای چنین اتفاقاتی دلیل یا دلایل محكمی ارائه كرده و گفت فقط همین دلیل موجب اتفاقات پیش آمده است، اما با تاكید بر مواردی كه گفته شد، میتوان باز هم تغییر سلیقه خریداران را عامل مهمی دانست. همچنین به این فكر كرد كه تا حدی حواشی دورههای قبلی حراج مبنی بر قیمتگذاریهای نادرست میتواند گریبان این آثار را گرفته باشد.
ضمن اینكه نگاهی به قیمت آثار فروش رفته در حراج هم خود جای تامل دارد، هرچند حراج تهران ركورد فروش خود را نسبت به دورههای پیش زده است، اما در این دوره برخلاف دورههای پیشین آثار با قیمتهایی بسیار نزدیك با آنچه در كاتالوگ آثار ارائه شده، ذكر شده بود فروش رفتند و افزایش قیمتهای ناگهانی مانند دورههای قبل را شاهد نبودیم. شاید مشكلات اقتصادی خریداران را محتاط كرده و شاید هم حراج بعد از پشت سر گذاشتن 11دوره و فراز و نشیب و حاشیههای بسیار به سمت معقول تر شدن پیش میرود. شاید برای پاسخ دادن به این سؤالات زود باشد، اما اینها و چند احتمال دیگر وجود دارد كه باید از حالا آنها را دید و بررسی كرد.