تابلوی 30 تیر روی خانه آقای «قوام»

امروز از خیابان سی‌ تیر پایتخت بوی استیك و كشك بادمجان بلند است؛ 67 سال پیش در چنین روزی اینجا و حوالی بهارستان چه خبر بود؟

تابلوی 30 تیر روی خانه آقای «قوام»

حالا از آنجا بوی استیك و جوریتسو بلند است و كشك پهلوی بادمجان و كباب ترش كنار كته گیلانی حرف اول را می‌زند. سنگفرش خیابان زیر گام‌ها، صداهای وقتی را که تهران، با طای دسته‌دارش آغاز می‌شد پخش می‌کند و شب‌های پایتخت نزدیک می‌شود به آن نوای معروف که می‌گفت: «شب‌های تهران، می‌کند پنهان، صحنه بسیار، از چشم انسان».
 اما 67 سال پیش همین‌جا چه خبر بود؟ اینجا و در خیابان‌های اطرافش، در خیام، توپخانه و...؟ خیابان سی تیر را می‌گویم كه مدتی است تنها فود استریت تهران است؛ مهم‌ترین مقصد شكم‌گردی شبانه در پایتخت.
می‌دانید كه تاریخ حق برخی را به بدترین یا شاید هم به بهترین شكل ممكن كف دستشان می‌گذارد؛ خیابان سی‌ تیر هم یكی از مصادیق همین شكل است. فكرش را بكنید خیابانی كه سال‌‌ها «قوام‌السلطنه» نام داشت «سی تیر» نام گرفت . نامگذاری دقیقا به مناسبت قیامی در این روز از سال 1331 كه علیه احمد قوام،نخست‌وزیر زورکی دم‌ودستگاه پهلوی شکل گرفت.  حالا فکرش را بکنید قوام اگر زنده بود با چه پشت خمیده و شمایل فروریخته‌ای مجبور بود از در خانه‌اش در همین خیابان که حالا موزه آبگینه کنار بنیاد فارابی است پا به این خیابان بگذارد. بگذریم...
 امروز شصت‌وهفتمین سالروز قیام تاریخی 30 تیر 1331 است؛ روزی كه خشم اهالی نهضت، همه تهران را به حوالی بهارستان و همین خیابانی كه امروز سی تیر نام دارد كشاند در حمایت از محمد مصدقی كه از نخست وزیری كنار رفته بود و احمد قوام ظالمانه نشسته بود روی صندلی‌اش.
اینجا از چند عكس تاریخی آن روز سراغ گرفته‌ایم و روی نقشه، جانمایی‌شان كرده‌ایم تا بدانیم تنور قیام در چه محدوده‌ای از پایتخت داغ‌تر بود؟