رزهای روسی
صدای آهنگ میلیون میلیون گل رز در اتوبوس گردشگری شهر مسكو در حال پخش است.  قرار است به خیابان آربات بروند و خانه‌ای كه مدتی پوشكین با همسرش در آن زندگی كرده را ببینند. راهنما از عاشقانه‌های این كشور می‌گوید و مسافران به صدای خواننده روسی گوش می‌كنند و به قصه‌ای كه راهنمای گردشگری از این آهنگ برایشان تعریف كرده است، فكر می‌كنند.
فضای شهری مسكو با آن همه ساختمان‌های شبیه هم یك طرف و آهنگی كه قصه عاشقی‌های مردی را برایشان تعریف می‌كند كه همه دارایی‌اش را فروخت تا هر روز با گل‌های رز مقابل خانه معشوقه باشد، آنها را به فكر می‌برد. مسافران به آهنگ عشقی كه هیچ‌گاه به سرانجام نرسید، اعتراض نمی‌كنند و شاید هم با حال دلشان یكی باشد. آنها سرشان را به شیشه اتوبوس تكیه داده‌اند و به میلیون میلیون گل رز فكر می‌كنند.
 اینجا فقط با موسیقی وارد شوید  
در جاده شمال با آن سرسبزی روح‌نواز و جنگلی كه بیشتر شبیه موهای مجعد و درهم است، صدای موسیقی گیلان گوششان را پر كرده است.
همه مسافران زیر لب با آهنگ شاد آها بوگو گیلانی همراه می‌شوند.
می‌چینی قوری آ ـ آ ـ تازه یارم هگیته بو/  تی چشمه كوری او او  / دل بی‌تو مانه ـ شو خوته مانه ـ آفتابه آب سنگینه ـ جر گیته مانه او او
مسافران طوری همراه آهنگ می‌شوند كه معلوم است موسیقی گیلانی‌ها را خوب بلدند و با آن سر كیف می‌آیند و با شادی منتظر آن قسمتی می‌شوند كه با ذوق بگویند: آ ـ آ.... او او
اینها مسافران گیلانند و مگر می‌شود در این خطه سرسبز شمالی چرخید و دل به دل جاذبه‌های طبیعی و تاریخی‌اش داد و همزمان موسیقی زیبای سرزمینشان را زمزمه نكرد؟!
 اهل دلی؟!!     
ساعت 5 و 30 دقیقه صبح است و دم اتوبوس میدان آرژانتین جمع شده‌اند. گروه بزرگی هستند كه پای ثابت تورهای یكروزه‌اند. ذوق دورهمی در جنگل‌های سرسبز شمال از قیافه‌هایشان پیداست. یكی از آنها كه به نظر می‌رسد مسؤول گروه است، سراغ راهنما می‌آید و آرام می‌پرسد اهل دلی؟ راهنما نمی‌داند چه جواب دهد!...
از همان كله صبح می‌خواهند چه كنند؟! لبخند رضایت می‌زند و بعد با كمال تعجب می‌بیند گروه خوش‌ذوق باند چمدانیشان را با به اصطلاح اجازه رسمی از اتوبوس بالا می‌برند. ظاهرا می‌خواهند  برای خودشان مهمانی راه بیندازند.
 برایشان هم فرقی نمی‌كند كه قرار است كجا بروند و  چه چیزی ببینند یا این‌که اصلا تورشان تاریخی یا فرهنگی یا طبیعی است! فقط می‌خواهند موسیقی گوش كنند و خوش باشند،  مثلا می‌خواهند حال دلشان راخوب كنند.



 آنها كه برای تخلیه روحی می‌آیند
مرتضی موسوی، مدیر یكی از آژانس‌های گردشگری است كه معتقد است انتظار مجریان تورهای گردشگری از كاربرد موسیقی روی تور، با نیاز مردم و برخی مسافران تفاوت دارد. انتظار آنها كاربرد موسیقی‌های متفاوت در طول روز و طی تور است، طوری كه شروع تور كه معمولا اول روز است، با یك نوع موسیقی پرانرژی همراه باشد. در جریان پیمایش، یك مدل موسیقی و در نهایت، هنگام غروب و استراحت، موسیقی آرامش بخش پخش شود. این درحالی است كه برخی مسافران انتظار دارند موسیقی‌ای انتخاب شود كه همه خستگی‌های زندگی روزمره را با آن تخلیه كنند یا حتما فضایی برای «بزن و بكوب» ایجاد شود. این مدیر آژانس می‌گوید: عده‌ای برای تخلیه روحی به تور یكروزه می‌آِیند و دنبال برطرف كردن خستگی‌ها و ناراحتی هایشان هستند و این به‌آن معناست كه راهنمای گردشگری، مجری تور و حتی راننده باید اعصاب پولادین داشته باشند تا از پس تقاضاهای بندری،خارجی و ایرانی برآیند.
دی‌جی هم دارید؟
موسوی به صراحت می‌گوید: یكی از سوالات رایج متقاضیان تورهای یكروزه این است كه آیا برنامه دی‌جی هم دارد یا خیر؟!
او شكل‌گیری این نیاز را ناشی از پشت پرده برگزاری تورهای گردشگری غیرمجازی می‌داند كه مشتری‌های آنها از طریق فضای مجازی جذب شده‌اند و پشت اجرای این تورها فقط برگزاری مراسم موسیقی در دل طبیعت یا در طول مسیر حركت است!
به گفته این مدیر آژانس، استاندارد اجرای تور بر این اساس است كه نحوه ارائه خدمات برای بازدید از اماكن تاریخی فرهنگی یا طبیعت به نحو صحیح فراهم شود كه شامل وسیله حمل و نقل مناسب، ارائه سرویس پذیرایی و در نهایت معرفی دقیق و صحیح مكان‌های مورد بازدید است، اما در مقابل، شاهد آن هستیم كه برخی مسافران آن‌قدر به راهنما فشار می‌آورند كه راهنمای گردشگری در هنگام اجرای تور مدام به مسافران بگوید: راهنما، دیجی نیست!
حتی تورهای باكیفیت...
موضوعی كه این فعال عرصه گردشگری بر آن تاكید دارد آن است كه بحث موسیقی مسافرپسند تنها به تورهای ارزان‌قیمت ختم نمی‌شود و حتی تورهای درجه یك ایرانی در داخل و خارج از كشور به آن مبتلاست و نباید با زدن نقابی به صورت این تورها، این وضعیت را نادیده گرفت.


وقتی که امنیت مسافران به مخاطره می‌افتد
آرش نورآقایی، عضو هیات مدیره فدراسیون جهانی راهنمایان نیز در گفت‌و‌گو با جام‌جم در تشریح وضعیت كنونی، وجود برخی تورهای شاد شاد را ناشی از نبود آموزش می‌داند و می‌گوید: وقتی در عرصه گردشگری كشور، آموزش سفر نادیده گرفته می‌شود، آن وقت تورهای شاد شاد، محل ایستادن افراد در داخل اتوبوس می‌شود، بی‌آن‌كه شرایط ایمنی و امنیت لحاظ شود یا مسافران به این توجه داشته باشند كه هر حادثه‌ای ممكن است برای اتوبوس در حال حركت رخ دهد و اگر مسافری در این شرایط آسیب ببیند، واقعا مقصر كیست؟!
اول شناخت مشکل بعد راه‌حل
این فعال گردشگری تاكید دارد كه نمی‌توان بدون شناخت مشكل، راه‌حل ارائه داد و از سویی مدیریت وضعیت كنونی تورهای گردشگری هم تنها در دست میراث یا دفاتر خدمات گردشگری نیست، بلكه نباید چشم‌مان را به رویكردهای اجتماعی در جامعه ببندیم كه گاهی زمینه‌ساز آن شده‌اند كه عده‌ای به دنبال عبور از محدودیت‌ها در سفر باشند.
به مردم آموزش بدهید
نورآقایی موضوع سفر گروهی را نیازمند استانداردهایی می‌داند كه سازمان میراث باید آن را تعریف كرده و دفاتر خدمات مسافرتی آن را اجرا كنند. او دراین باره می‌گوید: متاسفانه نه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و نه رسانه‌های نوشتاری و تصویری در زمینه فرهنگ‌سازی سفر اقدامی انجام نداده‌اند و همین موضوع سبب شده كه هنوز سفر در ذهن مردم، فرصتی برای كارهایی است كه در فضای شهری برای انجام آن، محدودیت‌های اجتماعی وجود دارد كه به عنوان یك مساله اجتماعی نباید آن را نادیده گرفت. عضو هیات مدیره فدراسیون جهانی راهنمایان معتقد است: اگر دفاتر خدمات مسافرتی، رسانه‌ها و حتی وزارت گردشگری ماهیت سفر را تبیین می‌كردند آن‌وقت مردم یاد می‌گرفتند در سفرها از فضایی كه راهنمای سفر ایجاد می‌كند و اطلاعاتی كه در اختیارشان قرار می‌دهد، مشعوف شوند و همه لذت سفر معطوف بودن با نبودن موسیقی خاص نباشد.
جایگزین های مناسب ارائه دهید
نورآقایی كه تجربه اجرای تورهای داخلی و خارجی را دارد، معتقد است: اگر راهنمایان گردشگری اطلاعات خوبی در اختیار مسافر بگذارند و مطالب با روایت‌های شیرین بیان شود، می‌توان همراهی مسافران را برای فضایی متفاوت در اجرای تور به‌دست آورد.  به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت هنوز استانداردهای برگزاری تور از ابتدا تا انتهای تورها از نوع تبلیغات و راستی نمایی گرفته تا این‌كه چه استانداردهایی باید وجود داشته باشد، مشخص نیست و در این میان حتی گردشگر ایرانی نمی‌داند چه حق و حقوقی دارد و كدام انتظارش به جا یا نابجاست.


ببینیم، برخورد می‌كنیم
مدیركل دفتر نظارت و ارزیابی معاونت گردشگری در پاسخ به پرسش‌های جام‌جم درخصوص نیازسنجی در تورهای گردشگری و نحوه برخورد با تخلفات و در نهایت نوع نظارت بر موسیقی‌های ارائه شده در این تورها، به بیان این نكته اكتفا می‌كند كه مساله موسیقی مربوط به سازمان میراث و گردشگری نیست. هر چند این اظهارات كلی جواد موسوی به‌سختی رویكرد نظارتی این دفتر را روشن می‌كند، اما در هر روی درباره اجرای موسیقی زنده در تورهای گردشگری می‌گوید: تورهای گردشگری می‌توانند در زمان اقامت در هتل‌ها و رستوران‌ها مجوز را از دستگاه ذی‌ربط كسب كنند و با هماهنگی لازم، از گروه‌های مجوزدار مستقر در این مكان‌ها برای اجرای برنامه فرهنگی بهره‌مند شوند.
این مقام نظارتی با بیان این‌كه شؤونات اسلامی باید در اجرای تورهای گردشگری رعایت شود و باید براساس ضوابط و دستورالعمل‌ها اقدام و شأن حجاب و عفاف هم باید در حوزه اخلاق گردشگری لحاظ شود، تاكید می‌كند: اصلا موضوع بزن و بكوب در تورهای مجوزدار گردشگری مطرح نیست، بلكه این مساله مربوط به گروه‌های غیرمجاز است و در هر روی در صورت مشاهده یا گزارش، به عنوان یك تخلف، شدیدا با آن برخورد خواهد‌شد.



بدون موسیقی كه نمی‌شود!
خانم نیكخواه، مسافر 68 ساله است كه مدیریت گروهی از بانوان همدوره‌اش را برای حضور در تورهای گردشگری به‌عهده دارد و با صراحت به ما می‌گوید: باور كنید سفر بدون موسیقی، اصلا نمی‌چسبد.
او كه تجربه اجرای زنده موسیقی را هم در سفر دارد، معتقد است كه مسافر حق دارد از موسیقی بهره‌مند شود و تورهای گردشگری هم باید این حق مسافر را نادیده نگیرند.
این اظهار‌نظر را كه در كنار نظر و عقیده كارشناسان و مسؤولان بخش گردشگری بگذاریم مشخص می‌شود كه تكلیف موسیقی در تورهای گردشگری به دلایل زیادی از جمله رویكردهای اجتماعی، نبود آموزش و فرهنگ‌سازی مناسب در‌خصوص قوانین سفر و حق و حقوق مسافران و حد و حدودی كه باید رعایت كنند، روشن نیست و هر تور گردشگری به صلاحدید و دلخواه مسافر یا راهنما یا حتی مجری تور، ساز خودش را می‌زند.