كنترل دیابت و حفظ قند خون در محدوده ایده‌آل در طولانی‌مدت مشكل است. تنها راه رسیدن به این هدف همكاری و فعالیت همه‌جانبه پزشكان متخصص دیابت، پرستاران آموزش دیده در زمینه دیابت و از اینها مهم‌تر، بیمار و اطرافیان وی است. حتی همكاری پزشكانی با تخصص‌های دیگر مثل متخصصان كلیه، چشم، تغذیه، اعصاب و... نیز برای كنترل این بیماری طولانی و جلوگیری از پیشرفت آن لازم است. تقریبا همه دیابت‌شناسان معتقدند كه نقش خود بیمار و اطرافیانش از همه مهم‌تر است. همكاری صحیح بیمار نیازمند شرایط خاصی است كه شناخت صحیح او از بیماری دیابت و دانستن علل افزایش و كاهش قند خون از مهم‌ترین آنهاست.
چند راه برای موثر كردن نقش بیماران در كنترل بهتر دیابت به این شرح است:
 آموزش مداوم بیماران: یكی از راه‌های همكاری صحیح بیماران در مسیر درمان دیابت، آگاهی هر چه بیشتر آنان از بیماری دیابت و عوارض آن و راه‌های مبارزه با آنهاست. وظیفه تیم پزشكی این است كه در هر ویزیت این آموزش‌ها را انجام دهند و با روش‌های دیگر آموزشی شامل نوشتار، فیلم، تصویر و.. مرتب این آموزش‌ها را تكرار كنند.
استفاده از دستگاه‌های كنترل قند خون: یكی از بهترین راه‌های كه موجب آگاهی بیماران از شرایط سلامتی آنان است، اندازه‌گیری مرتب قند خون در منزل و محل كارشان است. با استفاده از یك دستگاه خوب و دقیق می‌توان با اطمینان قند را به طور مستمر كنترل كرد. نكات مهمی وجود دارد كه با رعایت آنها می‌توان قند خون را به درستی چك كرد. به عنوان مثال شستن و خشك كردن دست‌ها قبل از تست ضروری است. علاوه بر اینها حتما باید تاریخ مصرف نوار را نگاه كنیم. بهتر است به جای وسط انگشت، سوزن را به كناره‌ها وارد كرد.
از دیگر آموزش‌های لازم برای دیابتی‌ها آموزش تغذیه سالم است. باید دانست كه با خوردن غذاهای نشاسته‌ای قند خون بیشتر بالا می‌رود درحالی كه غذاهای پروتئینی كمتر قند را بالا می‌برد. خوردن غذاهای فیبردار نیز به دلیل كند كردن جریان حركت غذا در روده‌ها باعث كم شدن قند خون می‌شود.
 آموزش دلایل بالا و پایین آمدن قند خون هم اهمیت دارد: مثلا بیمار باید بداند هر گونه فعالیت ورزشی قند خون را پایین می‌آورد و استرس‌های مختلف قند خون را افزایش می‌دهد.