گزارش مشروح مراسم اختتامیه سومین جشنواره تلویزیونی مستند
امید به روایت «مستند»
اختتامیه سومین جشنواره تلویزیونی مستند (فیلم، عكس و مستندنگاری) سهشنبه، 3 دی ۹۸ با حضور دكتر علیعسكری رئیس صداوسیما، سیدمرتضی میرباقری معاون سیما، سیدسلیم غفوری مدیر شبكه مستند، معصومه ابتكار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، جمعی از مستندسازان، تعدادی از مدیران رسانه ملی و... در سالن همایشهای بینالمللی سازمان صداوسیما برگزار شد و این جشنواره برگزیدگان بخشهای مختلف خود را شناخت. اگر شما هم جزو پیگیران این جشنواره و علاقهمند به آثار مستند هستید، احتمالا میدانید كه سومین دوره جشنواره مستند سیما كه اختتامیه آن برگزار شد، از ۱۵ تیر با پخش مستندهای پذیرفتهشده در بخش مسابقه كار خود را در شبكه مستند آغاز كرد و پخش آثار تا ۲۰ شهریور ادامه داشت و مخاطبان با فیلمهای بخش مردمی و داوران آشنا شدند. علاوه بر این فیلمها، عكس و مستندنگاری هم جزو بخشهای رقابتی این جشنواره بود كه بخش مستندنگاری برای نخستینبار و در جشنواره سوم اضافه شد. در این مراسم رئیس رسانه ملی، معاون سیما و مدیر شبكه مستند به ایراد سخنرانی پرداختند و از محمدعلی فارسی مستندساز كهنهكار تجلیل شد. همچین یاد و خاطره مرحوم حمید سهیلی مستندساز و مرحوم حسین علیمرادی جهادگری كه فیلم مستند زندگی او در حال ساخت بود اما با شهادتش در راه خدمت نیمهكاره ماند، گرامی داشته شد. خانواده علیمرادی هم در این تقدیر حضور داشتند.
دكتر علیعسكری با خبرهای دلگرمكنندهای در جمع مستندسازان حاضر شد؛ از افزایش 50درصدی بودجه شبكه مستند در سال آینده گفت و تأكید كرد در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامیگزارههای اساسی ذكر شده كه هركدام میتواند موضوع ساخت یك مستند باشد.
در این مراسم دكتر علی عسكری با اشاره به اهمیت والای بیانیه گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری برای مستندسازی گفت: گزارههای اساسی ذكر شده در این بیانیه، هر كدام میتواند موضوع ساخت یك مستند باشد كه باید در تولید آن گام نهاد.
رئیس رسانه ملی با تأكید بر قدرت روزافزون كشورمان در سطح منطقه و جهان تصریح كرد: ایران یك قدرت بزرگ منطقهای و در حال تبدیلشدن به قدرتی جهانی است. مستندسازان محقق، هوشمند و تیزبین ما میتوانند روایتگر این حقیقت باشند؛ آنهم در شرایطی كه هدف اصلی دشمن، ناامید كردن مردم كشور است.
وی افزود: در جنگ ارادهها كه با جنگ رسانهای پیگیری میشود، مستندسازی و روایتگری از مقاومت و رشد كشور یكی از كارسازترین روشهاست.
دكتر علی عسكری افزود: امروز كشورمان ازنظر مستندسازی برترین جایگاه را در سطح منطقهای از آن خود كرده است و هیچكدام از كشورهای منطقه توانایی جمهوری اسلامی ایران را در تولید مستند ندارند كه این از افتخارات بزرگ ماست.
رئیس رسانه ملی با بیان اینكه جشنواره ملی مستند میتواند بینالمللی شود، گفت: ما سابقه طی این مسیر را در جشنوارههای مختلفی داشتهایم، بهطوریكه جشنوارههای دیگر سازمان صداوسیما، ابتدا بهصورت ملی برگزار میشدند و سپس به شكل بینالمللی برگزار شدند و موجبات رشد و تعالی را فراهم كردند.
رئیس سازمان صداوسیما شناساندن كشورمان از جهات مختلف را از وظایف تولیدكنندگان گونههای مختلف مستند دانست و ادامه داد: شناساندن ویژگیهای مختلف ایران اسلامی، رسالت بزرگی برای همه مستندسازان است و باید فرهنگ و هویت ایرانی را به نسل فعلی و آینده منتقل كنیم.
وی افزود: دشمنان تمام تلاش خود را برای زایل كردن هویت و فرهنگ ایرانی صرف میكنند، اما روایتگری مستندسازان این تلاشها را ناكام میكند.
دكتر علی عسكری توجه به تحقیق تاریخی را از وظایف دیگر مستندسازان دانست و گفت: مستندسازان ما باید با تحقیق در تاریخ ایران، روایتی صادقانه از مبارزات ملت را كه در گذشته در بند استعمار بود و پس از انقلاب اسلامی از این بند رها شده و مسیر رشد و توسعه را طی كرده است، بیان كنند.
رئیس رسانه ملی با بیان اینكه امسال مستندنگاری به جشنواره مستند اضافه شد، افزود: مستندنگاری یعنی نویسندگی، تحقیق، پژوهش و نوشتن متن مستند كه یك كار عالمانه و هوشمندانه محسوب میشود.
دكتر علی عسكری با اشاره به آثار ارسالی به جشنواره مستند سازمان صداوسیما گفت: ۷۰۰ مستند به دبیرخانه جشنواره رسیده بود كه از این بین ۶۷مستند ساخته مستندسازانی از سراسر كشور، به نمایش درآمد. همچنین 4000 قطعه عكس به جشنواره ارسالشده بود كه 11 تك عكس و همچنین مجموعه عكسهای مهم برگزیده شدند.
افزایش بودجه شبكه مستند سال آینده
دكتر علی عسكری با اشاره به افزایش بودجه شبكه مستند در سال 99 تصریح كرد: ما برای اینكه عرصه مستند در حال رشد و توسعه است، تصمیم گرفتیم بودجه شبكه مستند را به دلیل ظرفیت بالای آن، افزایش دهیم و بر این اساس مقرر شد باوجود همه مشكلات، بودجه اجرایی و تولیدی شبكه مستند را 50 درصد اضافه كنیم.
وی افزود: امیدواریم به این ترتیب زمینه برای مستندسازان فعلی و آینده فراهم شود تا محصولات زیبای مستندسازان خریداری و از تلویزیون پخش شود.
رئیس رسانه ملی با بیان اینكه حدود 280 گروه مستندساز با صداوسیما همكاری دارند، گفت: این گروههای مستندساز كه اغلب آنها جوان هستند، امیدهای آینده كشور در حوزه رسانه محسوب میشوند. برخی در حوزه مستند باقی میمانند و برخی به حوزههای دیگر هم گرایش پیدا میكنند و ستارههای درخشان رسانه در این زمانه خواهند بود؛ این نقطه عطفی برای تاریخ رسانه ملی است.
دكتر علی عسكری مستندسازان را بزرگترین عوامل امیدآفرینی نسبت به آینده كشور دانست و ادامه داد: به دلیل وجود نیروهای توانا، هنرمند، كوشا، جهادی، انقلابی و متعهد بهنظام و كشور، در آینده در تراز جهانی خواهیم درخشید.
رئیس رسانه ملی گونه مستند را متعهدترین گونه تولیدی نسبت به واقعیت و حقیقت دانست و افزود: مستندسازان، چشمان زیبابین و هنرمند جهانیان هستند، بهطوریكه بینندگان با چشمان و قاب دوربین آنها، دنیا را مشاهده میكنند.
دكتر علی عسگری تخصصی شدن مستندسازی را یكی از راههای مقابله با پیچیدگی و تنوع اینگونه تولیدی دانست و گفت: مستندسازان باید در زمینه تخصصی خود، اطلاعات گسترده مورد نیاز را كسب كنند و شبكه مستند نیز با تقسیم كار حرفهای، زمینه كار این تولیدكنندگان را فراهم كند.
رئیس رسانه ملی با اشاره به مأموریتهای شبكه مستند تأكید كرد: اگر مستند تخصصی شود، قلههای ما بهتر شكل میگیرد و میتوانیم شخصیتهای بزرگی را شناسایی كنیم، پرورش دهیم و از آنها حمایت كنیم.
رئیس رسانه ملی با اشاره به فصل بودجهریزی و انتشار خبرهایی مبنی بر كسری بودجه كشورمان، به جنگ روایتها در اطلاعرسانی و اثرگذاری بر افكار عمومیگریزی زد و اظهار كرد: آمریكا با 302 میلیون نفر جمعیت، امسال هزار میلیارد دلار كسری بودجه دارد و در حالی سالی هزار میلیارد دلار از جیب مردم دنیا میدزدد كه هیچ امیدی برای كاهش این بدهی ندارد. آمریكا را با اینهمه ادعا با ایران مقایسه كنید؛ ما در شرایط تحریم هستیم و مسیر را هرچند با سختی، ادامه میدهیم. دكتر علی عسكری گفت: امیدوارم این جشنواره مفید و نقطه عطفی در حوزه مستند در كشور، منطقه و سطح جهانی باشد.
در این مراسم، مستند كوتاهی از زندهیاد حسین علیمرادی پخش شد و دكتر علی عسكری با قدردانی از خانواده این جهادگر در پاسخ به خواسته پدر این جوان كه خواستار كمك رسانه ملی به تكمیل برنامههای پسرش برای مدرسهسازی در مناطق محروم سیستان و بلوچستان شد، وعده داد: رسانه ملی به تكمیل طرحهای این شهید بزرگوار كمك میكند و انشاءا... آنها را به پایان میرسانیم تا كار بزرگ این شهید جوان و نمونه گام دوم انقلاب ناتمام نماند.
معاون سیما: شبكه مستند پربینندهترین شبكه تخصصی تلویزیون است
سیدمرتضی میرباقری، معاون سیما در این مراسم گفت: هرچند همه شبكهها در رسانه ملی تولیداتی در حوزه مستند دارند، اما با سرمایهگذاری قابل اعتنایی كه در شبكه مستند شد آنها به عنوان اقمار منظومه شبكه مستند برنامهسازی میكنند و اكنون شبكه مستند در بین شبكههای تخصصی ملی، عنوان موفقترین و پربینندهترین شبكه سیما در حوزه مستند را به خود اختصاص داده است.
معاون سیما اظهار كرد: دلیل این توفیق این است كه شبكه مستند بدون ساختارهای جذاب فیلم و یا ورزش توانسته موفقترین شبكه در جذب مخاطب باشد به طوری كه در نظرسنجی اخیر در بین برنامههای غیرنمایشی برنامههای مستند چهارمین جایگاه پربیننده در بین ۲۰ جایگاه را كسب كرد.
او با اشاره به اقبال عمومی مردم از شبكه مستند، بیان كرد: طبق نظرسنجی مركز تحقیقات، این شبكه مورد توجه فرهیختگان است و انتخاب اول مخاطبانی است كه به برنامههای علمی، آموزشی، تحقیقی اهمیت میدهند.
معاون سیما در پایان با تأكید بر اینكه آنتن این شبكه در اختیار همه مستندسازان است گفت: با وجود همه مشكلات، در دو جشنواره پیشین با حمایت سازمان اوج به عنوان حامی این جشنواره رشد كرده است.
بستری برای دیده شدن مستندها
سیدسلیم غفوری، مدیر شبکه مستند در گفتوگو با جامجم درباره رویکرد این دوره از جشنواره گفت: رویکرد کلی جشنواره تلویزیونی مستند کمک برای ایجاد بستری بهمنظور دیده شدن آثار مستند در تلویزیون است. همانطور که همه مطلعند مهمترین فضایی که آثار مستند میتوانند در آن دیده شوند تلویزیون است. وقتی اثری از تلویزیون پخش شود، میتوان گفت تا حدی پیام خودش را به مخاطب رسانده است، درحالیکه در سایر بسترهای توزیع خیلی شانس دیده شدن وجود ندارد. سالانه تعداد زیادی مستند تولید میشود که تعداد زیادی از آنها برای تلویزیون است و تعدادی زیادی هم نیست. آثاری که متعلق به تلویزیون نیست خصوصا آثاری که در خارج از تهران یا بعضی مراکز استانهای بزرگ تولید میشود، کمتر به پخش در شبکههای سراسری دسترسی دارند. جشنواره تلویزیونی مستند با این رویکرد شکل گرفت و برخلاف سایر جشنوارهها که آثار آن بر پرده نمایش پخش میشود، آثار از قاب تلویزیون پخش شدند.
او در مورد برنامهریزی برای دوره چهارم جشنواره هم بیان کرد: برای سال بعد تلاش خواهیم کرد آثار بیشتری را دریافت کنیم، به تبعش تعداد بیشتری را در بخش رقابتی داشته باشیم و برنامههای بیشتری را به پخش این آثار اختصاص دهیم. همچنین سعی خواهیم کرد به ارتقای کیفی آثار این جشنواره کمک کنیم و اگر امکانش مهیا شود به تعداد بیشتری از آثار جایزه را تقدیم کنیم. غفوری درباره انتخاب نکردن موضوع واحد برای جشنواره ادامه داد: در شورای جشنواره راجعبه این موضوع بحث کردیم و به این نتیجه رسیدیم وقتی مستندسازان در همه موضوعات کار تولید میکنند، بردن جشنواره به سمت یک موضوع خاص خیلی درست نیست. موضوع جشنواره آزاد است و امسال مستند محیط زیست، اجتماعی، ایرانگردی، انقلاب و دفاع مقدس و... داشتیم. یعنی تنوع موضوعی داریم و تلاش میکنیم آن را حفظ کنیم.
رئیس رسانه ملی در اختتامیه سومین دوره از جشنواره به افزایش بودجه شبکه مستند اشاره کرد. غفوری در مورد شیوه صرف این بودجه گفت: در سالهای اخیر هزینههای تولید بالا رفته و حجم تولید پایین آمده بود. میتوانیم حجم تولید شبکه را افزایش دهیم. درنتیجه تعداد بیشتری مستندساز میتوانند در این شبکه کار کنند.
برگزیدگان
در این مراسم برگزیدگان جشنواره و کسانی که شایسته دریافت برگ زرین بودند، معرفی شدند.
مجموعه عكس
نفر اول: پلاك برگ زرین جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ پنج میلیون تومان به محسن كابلی برای مجموعه عكس «آت اوغلان» تقدیم شد.
نفر دوم: دیپلم افتخار و مبلغ سه میلیون تومان به محمدحسین مهیمنی برای مجموعه عكس «غرق در زباله» اهدا شد.
نفر سوم: دیپلم افتخار و مبلغ دو میلیون تومان به عرفان سامانفر برای مجموعه عكس «رد پای انسان در طبیعت» اعطا شد.
تكعكس
هیاتداوران جشنواره ضمن تقدیر از سه عكاس (نسیم همتی، علی اسدالهی سوته و مهدی حسین خانلو)، در بخش تك عكس هیچكدام از آثار را شایسته احراز رتبه اول تا سوم ندانست.
مستندنگاری
نفر اول: تندیس برگ زرین جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ سه میلیون تومان جایزه نقدی به سامان رحمتیان برای گزارش مستند «بازار گرم اسلحه» تقدیم شد.
نفر دوم: دیپلم افتخار و مبلغ دو میلیون تومان جایزه نقدی به زهرا روزبروزی برای گزارش مستند «اینجا مرادآباد، هفت كیلومتر تا بهشت» اهدا شد.
نفر سوم: دیپلم افتخار و مبلغ یک میلیون تومان جایزه نقدی به راضیه عباسی برای گزارش مستند «سونامی ترسناك زباله» تقدیم شد.
بخش ویژه داوران
جایزه ویژه 1: هیاتداوران جشنواره بهپاس پژوهش بصری و استفاده درست و بجای تصاویر آرشیوی جایزه ویژهای شامل دیپلم افتخار و مبلغ پنج میلیون تومان را به جعفر صادقی برای مستند «فرشاد آقای گل» تقدیم كرد.
جایزه ویژه 2: دیپلم افتخار و مبلغ پنج میلیون تومان جایزه ویژه تحقیق و پژوهش به میلاد محمدی برای مستند «عشق شمعدانیها» اهدا شد.
بخش داوران
برنده مستند بلند بخش داوری: تندیس برگ زرین جشنواره، دیپلم افتخار، مبلغ 12 میلیون تومان جایزه نقدی و 40 میلیون تومان حمایت از تولید فیلم به امیر بافتی برای مستند «مهرآباد ـ ناریتا» تقدیم شد.
برنده مستند كوتاه بخش داوری: تندیس برگ زرین جشنواره، دیپلم افتخار؛ مبلغ پنج میلیون تومان جایزه نقدی و 15 میلیون تومان حمایت از تولید فیلم به آرمان قلیپور دشتكی برای مستند «استشهادی برای خانعلی» اعطا شد.
برنده نیمه بلند داوری: تندیس برگ زرین جشنواره، دیپلم افتخار، مبلغ هفت میلیون تومان جایزه نقدی و 25 میلیون تومان حمایت از تولید فیلم به محمدرضا خوشفرمان برای مستند «توتیا» اهدا شد.
بخش مردمی
برنده مستند بلند: تندیس برگ زرین جشنواره، دیپلم افتخار، مبلغ 12 میلیون تومان جایزه نقدی و 40 میلیون تومان حمایت از تولید فیلم به مهدی زمانپور كیاسری برای مستند «پاپِلی» تقدیم شد.
برنده مستند كوتاه: تندیس برگ زرین جشنواره؛ دیپلم افتخار، مبلغ پنج میلیون تومان جایزه نقدی و 15 میلیون تومان حمایت از تولید فیلم به اسماعیل اكسیری فرد برای مستند «چشمبهراه» اهدا شد.
برنده مستند نیمهبلند: تندیس برگ زرین جشنواره، دیپلم افتخار، مبلغ هفت میلیون تومان جایزه نقدی و 25 میلیون تومان حمایت از تولید فیلم به بهناز رَفائیلزاده و مالك شیخی برای مستند «خارجی» داده شد.
حاشیه
در این مراسم با حضور سردار احمد نوریان، معاون ناجا و مجتبی رشوند، مدیرعامل ناجی هنر از مستند «كاش آنجا نبودم» به كارگردانی مهدی ناظریان به دلیل پرداختن به آسیبهای اجتماعی و عواقب خشونت قدردانی شد.
حجتالاسلام متوسلی، مدیر آموزش و پژوهش ستاد اقامه نماز و معصومه ابتكار، معاون امور زنان ریاست جمهوری نیز از مستند «ناز قلیچی» به كارگردانی علیرضا جهانیفر تقدیر كردند.
كلیپی برای تجلیل از مرحوم حمید سهیلی، پدر مستندسازی معماری ایران در این مراسم پخش و یاد و خاطره این مستندساز گرامی داشته شد. تجلیل از محمدعلی فارسی، مستندساز پیشكسوت بخش دیگر این مراسم بود كه با پخش كلیپ و حضور سلیم غفوری، سیدمرتضی میرباقری و سید رضی انجام شد.
از خانواه جهادگر و شهید خدمت، حسین علیمرادی نیز در این مراسم تقدیر شد و همسر او و پدرش سخنرانی كوتاهی داشتند.