نهیب تاریخی زلــزلــه
زلزله 5 دی 1382 با تلفات رسمی
26هزار و271 نفر و حدود 3000 نفر تلفات افراد بدون شناسنامه و مهاجران غیرقانونی، از نظر آمار درست كشتهشدگان نسبت به جمعیت تحتتاثیر زلزله، در تاریخ ایران ركورددار است! ما در یك زلزله با بزرگای 5/6، حدود یكسوم از جمعیت حدود صد هزار نفری كشورمان را از دست دادیم.
سوانح طبیعی ایران طی ٩٠ سال منتهی به سال 1398 حدود 91 هزار كشته (سالی حدود هزار كشته
به طور متوسط) برجا گذاشتهاند كه حدود 90 درصد آن در زمینلرزهها جان باختهاند. با توجه به لرزهخیزی فلات ایران، باید در مورد نحوه ساماندهی، آمایش سرزمین و توسعه ایران در آینده به طور جدی اندیشید. با توجه به این كه در آینده بدون شك بیشترین جمعیت ایران شهرنشین خواهند بود، چگونگی توسعه شهرها در آینده ایران بسیار مهم و حساس است. روندی كه اكنون در كشور ما دنبال میشود با توجه به افزایش احتمال وقوع مخاطرات طبیعی، به دلایل مختلف به افزایش ریسك در مقابل سوانح طبیعی میانجامد.
تحولات جمعیتی در ایران نمایانگر افزایش هرچه بیشتر جمعیت شهرنشین و تمركز جمعیت در شهرهای بزرگتر (برخوردارتر) است. بر پایه آمار بانك جهانی، دگردیسی جمعیت در ایران از سال 1369 تا 1394 نشان میدهد تمركز جمعیت در شهرهای با جمعیت بیش از یك میلیون نفر از 5/12 میلیون در سال 1369 به حدود 5/21 میلیون در سال 1395 رسیده است. این در حالی است كه نرخ افزایش این جمعیت در یك دهه (در دهه اول طی سالهای 1369 تا 1379) در شهرهای بزرگ كلا حدود 3 درصد بوده و این میزان با رشد جمعیت شهرهای بزرگ به صورت سالانه در سالهای 1389 تا 1395 برابری میكند! این موضوع نشان میدهد آهنگ رشد جمعیت شهرهای بزرگ بهویژه در شش سال اخیر شتاب گرفته است.
در شهرهای كنونی ایران كه بسیاری در پای دامنهها و بهناچار در كنار یا روی پهنه گسلهای فعال قرار گرفتهاند، با توسعه شهرسازی در حریم خطرناك گسلهای فعال مواجهایم، مانند آنچه بهویژه در 25سال اخیر در شمال تهران و تبریز رخ داده است.
طبق برآوردی كه بتازگی انجام شده در یك زلزله شدید (با بزرگای6 ) كه در نزدیكی شهر تهران رخ دهد، میزان خسارت مالی وارده به تهران حدود 300 میلیارد دلار خواهد بود. این خسارت برابر با یك سال تولید ناخالص داخلی ایران درسال جاری است. همچنین در صورت وقوع یك سیلاب واریزهای وسیع در تهران كه با وقوع زمین لغزشی بزرگ بخشی از شهر را درگیر كند، برآورد میشود حدود 50 میلیارد دلار به شهر تهران خسارت وارد شود.