نحوه محاسبه غرامت خطای انسانی
میزان و نحوه پرداخت غرامت سقوط هواپیمای اوكراین كه بر اثر خطای انسانی و غیرعمد صورت گرفت، موضوعی است كه باید دید از نگاه حقوق بین‌الملل به چه نحوی انجام می‌گیرد.
به گزارش ایرنا، غلامرضا سلیمانی رئیس كل بیمه مركزی با اشاره به مشخص بودن مقصر در ساقط شدن هواپیمای اوكراینی، اعلام كرده كه با توافق دولت‌های ایران و اوكراین، خسارت هواپیما توسط ایران پرداخت خواهد شد.
در همین حال غلامعلی جهانگیری، معاون بیمه مركزی درباره پرداخت بیمه و غرامت به خانواده جان باختگان نیز گفته بیمه‌نامه اوكراینی در اختیار نیست و نمی‌توان میزان خسارت مسافران و خدمه را به طور دقیق اعلام كرد.
براساس كنوانسیون مونترآل كه اوكراین نیز آن را امضا كرده، در حوادث هوایی، ایرلاین ملزم به پرداخت خسارت به خانواده‌های قربانیان است.
این غرامت براساس سن و موقعیت مالی هر فرد متفاوت است. اما در این حادثه به دلیل ساقط شدن هواپیما در ایران و حضور مسافرانی با تابعیت مضاعف ملاحظات دیگری پیش‌بینی می‌شود.
داریوش اشرافی، وكیل دادگستری دراین باره گفت: پرداخت خسارت مطابق كنوانسیون‌های بین‌المللی كه هر دو كشور مبدا و مقصد آنها را پذیرفته و در كشور خود تصویب كرده باشند، صورت می‌گیرد.
«دو كنوانسیون ورشو ۱۹۲۹ (پروتكل‌های آن شامل پروتكل لاهه ۱۹۵۵ و سه پروتكل مونترال ۱۹۷۵) و كنوانسیون مونترال ۱۹۹۹ مربوط به یكپارچه كردن برخی مقررات حمل ونقل بین‌المللی هوایی در خصوص خسارات وارده به مسافران هواپیمایی قابل اجرا هستند.»
اشرافی ادامه داد: سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری (ایكائو) هم به همین منظور تشكیل شده و اگر اختلافاتی میان كشورهای عضو ایكائو در رابطه با مسائل هوایی رخ دهد، به این شورا رجوع می‌كنند.
به گفته اشرافی، در حادثه اخیر هوایی نیز بحث اصلی میان اوكراین و ایران است به عنوان كشورهای مالك هواپیما و كشوری كه پذیرفته این هواپیما را ساقط كرده است. بنابراین اگر طرفین در چارچوب كنوانسیون ها، توافق كنند قضیه حل و فصل می‌شود در غیر این صورت ممكن است هر كدام از كشورهایی كه اتباع خود را در سانحه از دست داده اند و به نوعی ذی نفع هستند مانند كانادا، افغانستان و سوئد هم مساله را در شورای ایكائو مطرح كنند.
تاثیر عمدی یا غیرعمدی بودن حادثه
وی در پاسخ به این كه عمد یا غیرعمد بودن علت حادثه تا چه حدود در تعیین خسارت تاثیر دارد، یادآور شد: در اینجا معنا ندارد زیرا ایران پذیرفته كه هواپیما را ساقط كرده و در پرداخت خسارت و غرامت مسؤولیت بین‌المللی دارد. اینجا دو بحث مطرح می‌شود یكی خود هواپیما و دیگری سرنشینان است كه در قواعد بین‌المللی هم در ارتباط با خسارتی كه باید پرداخت شود، حدود مشخص شده است.
اشرافی عنوان كرد: بیمه خسارت را پرداخت می‌كند اما باید دید آیا بیمه حمل و نقل، مسافران را در مورد سرنگونی این چنین، مشمول بیمه كرده است یا نه. در صورت پوشش بیمه‌ای، پرداخت صورت می‌گیرد اما اگر سرنگونی را نپوشانده باشد پوشش نمی‌دهد.
وی با تاكید بر این كه طبق قواعد ایكائو و بین‌المللی، شركت‌های متصدی حمل و نقل ملزم هستند مسافران را بیمه كنند، تصریح كرد: در اینجا هم شركت هوایی اوكراین ملزم شده بیمه كند اما بحث اینجاست كه حیطه پوشش بیمه تا كجا بوده است. اگر حیطه پوشش شامل مسائل ناشی از اصابت موشك باشد به طور قطع مسافران می‌توانند برای اخذ خسارت سراغ شركت بیمه بروند. اشرافی ادامه داد: بحثی كه اینجا میان ایران و اوكراین وجود دارد بحث
دولت هاست. در صورتی كه مسافران اشخاص هستند و دولت نیستند پس دولت‌ها نمی‌توانند علیه یكدیگر طرح دعوا كنند و بهترین و آسان‌ترین راه این است كه سراغ شركت بیمه بروند.
