وزارت بهداشت برای پیشگیری از ورود ویروس جدید تنفسی به كشور تمهیدات بهداشتی را آغاز كرده است
ویروس چینی
چینیها خوش و خوشحال مثل ما ایرانیها در ماه اسفند، داشتند برای جشن سال نوی چینی آماده میشدند كه یك ویروس مرموز عیششان را کور كرد. این یك ضد حال واقعی بود، یك كابوس بهداشتی در آستانه سال نو كه خیلی راحت توانست جشن فانوسهای قرمز و رقصهای خیابانی اژدهای سرخ را تلخ كند. حالا نگاه مردم جهان به چین است، بهخصوص به شهر ووهان، نه به عنوان ششمین شهر پرجمعیت چین یا محل استقرار بندر معروف هانیانگ یا حتی سابقه تاریخی این شهر و شهره ترین نبرد تاریخی این كشور (تخته سنگهای سرخ) كه در ووهان به وقوع پیوست، بلكه به خاطر ویروس مرموزی كه از این شهر شروع شد. این ویروس فعلا ناشناخته است و منشأ آن تا امروز معلوم نیست، حتی این ویروس فعلا اسمی هم ندارد و دانشمندان عجالتا نام آن را ncov-2019 گذاشته اند كه معرف نوعی جدید از ویروس كروناست كه سال 2019 پدید آمده است. اواخر سال گذشته میلادی شاید حدود یك ماه قبل بود كه این ویروس نخستین قربانیان خود را صید كرد اما اخبار چنان ساده گفته و شنیده شد كه حساسیتی برانگیخته نشد، سال2020 كه آغاز شد، اما ویروس جدید كرونا چنان خودنمایی كرد كه چین، ووهان و این بیماری مرموز در صدر اخبار بهداشتی قرار گرفت و این روزها نیز در راس اخبار نگرانكننده جهان. چاینادیلی، رسانه مشهور چین گزارش داده كه این ویروس تا به حال در ٢٥ استان و منطقه خودمختار چین مشاهده شده و علاوه بر این در هنگكنگ، ماكائو، تایوان، ژاپن، تایلند، كرهجنوبی، فیلیپین، ویتنام، مالزی، سنگاپور و حتی آمریكا، استرالیا، مكزیك، برزیل، كلمبیا، انگلستان و ایتالیا نیز عدهای را مبتلا كرده است.
گویا فرقی ندارد بحران در كدام منطقه از كره زمین شكل بگیرد چون وضعیت كه بحرانی و خاص میشود، آمارها نخستین قربانیان هستند. در مورد این كه چند منطقه در چین به ویروس جدید آلوده شده و تا به حال چند نفر بر اثر ابتلا به آن جان باختهاند، آمارهای متفاوتی وجود دارد؛ درحالی كه برخی منابع خبری میگویند در بازه زمانی ۳۱ دسامبر (10 دی) تا ۲۲ ژانویه (2 بهمن) بیش از۴۰۰ نفر به ویروس جدید مبتلا شدهاند، اما كمیسیون بهداشت ملی چین تا آخر وقت پنجشنبهشب، استانهای درگیر را 29 و تعداد مبتلایان را 830 نفر اعلام كرد كه حال 177 نفرشان نیز وخیم است.
در مورد آمار قربانیان این ویروس نیز اخبار ضد و نقیضی وجود دارد و عددهایی از 9 تا 17 حتی تا 25 و 26 نیز گزارش شده است.
ایران پاك است
یك جمله از حسین عرفانی، رئیس اداره مراقبت مركز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت كشورمان باعث قوت قلب ما ایرانی هاست. او با قاطعیت اعلام كرده كه تاكنون هیچ مورد مشكوك و مثبتی از این ویروس مرموز در كشور مشاهده نشده است.
اما از آنجا كه چینیها زیاد به كشورمان سفر میكنند و به گذراندن تعطیلات سال نو در ایران تمایل زیادی دارند، شاید نشود در روزهای آینده با این قاطعیت صحبت كرد، به خصوص اینكه محمد مهدی گویا، رئیس مركزمدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت كشورمان گفته است یكی از احتمالات درباره انتقال ویروس جدید، انتقال از طریق قطرات تنفسی از انسانی به انسان دیگر است یعنی همان سرفه و عطسه و پاشیدن بزاق دهان و ترشحات بینی به اطراف.
به منظور مقابله با این ویروس كشورمان نیز دست به كار شده و درحال خرید كیتهای تشخیصی ویروس جدید است كه آلمانیها آن را ساختهاند. این كیتها قرار است در آزمایشگاه مرجع سلامت كه به گفته محمدمهدی گویا از هر نظر برای شناسایی ویروس كرونا ۲۰۱۹ مجهز است، استفاده شود. علاوه بر این كشورمان نیز سیستم غربالگری را در مبادی ورودی اعمال خواهد كرد، بهویژه در فرودگاه امام خمینی(ره) كه تنها راه ورود هوایی چینیها به ایران است. گرچه درباره جزئیات و شیوه غربالگری در فرودگاه تا بهحال اطلاعاتی داده نشده، اما رئیس مركز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت كشورمان میگوید همه مسافرانی كه از چین میآیند از نظر علائم ابتلا به ویروس كرونا بررسی میشوند و اگر علائمی داشته باشند اقدامات لازم برای مراقبت از این افراد انجام خواهد شد. این غربالگریها هماكنون در بسیاری از فرودگاههای جهان انجام میشود از جمله غربالگری مسافران ورودی از چین در فرودگاه
جان اف كندی در نیویورك و فرودگاههای سانفرانسیسكو، لسآنجلس هارتسفیلد جكسون در آتلانتا و شیكاگو.
در این میان دولت هند نیز نظارت بر همه مسافرانی را كه از چین به این كشور وارد میشوند افزایش داده و در سراسر كشور اعلام آمادهباش كرده است. با این كه در هند نیز هنوز هیچ موردی از ابتلا به ویروس جدید گزارش نشده، اما سفارت هند در چین در اقدامی پیشگیرانه برگزاری مراسم روز جمهوری هند را لغو كرده است.
قرنطینه، تجویزی برای پیشگیری
منابع خبری میگویند شهر ووهان چین با این كه مردمش در سال نو چینی خود را برای سفر و لذت بردن از تعطیلات مهیا كرده بودند، ولی برای جلوگیری از انتشار این ویروس مرموز تبدیل به یك قرنطینه 11 میلیون نفری شده است. همه پروازها، قطارها و كشتیها به مسیر ووهان به حال تعلیق درآمده و از كار افتاده است، همچنین به مردم اجازه نمیدهند از یك تاكسی یا خودروهای كرایهای به صورت مشترك استفاده كنند به این معنا كه فقط یك مسافر میتواند با هر خودرو جابهجا شود.
حتی قرار است تا چند روز آینده یك بیمارستان هزار تختخوابی در این شهر به عنوان بیمارستان تخصصی راهاندازی شود تا دیگر مبتلایان به ویروس جدید به هر مركز درمانی مراجعه نكنند و ریسك انتشار ویروس را بالا ببرند.
چینیهای منضبط و قانونمدار همچنین حكم كردهاند كه همه مردم باید از ماسكهای تنفسی استفاده كنند و اجازه دهند مسؤولان بهداشتی با دماسنجهای ویژه، حرارت بدنشان را اندازهگیری و با این روش بیماران را غربالگری كنند.
چین تا به حال از قرنطینه كردن هشت شهر خود ابایی نداشته و برای جلوگیری از انتشار این ویروس مرموز و كشنده مصمم است حتی با این كه گفته میشود تهیه موادغذایی برای مردم شهرهای قرنطینه شده بسیار دشوار شده و قیمت خوراكیها افزایش چشمگیری
داشته است.
این قاطعیت همان سیاستی است كه تدروس اهانوم گبریسوس، مدیركل سازمان بهداشت جهانی را به تحسین از عملكرد مقامات این كشور واداشته، مردی كه گفته است تدابیری كه چین در شهر ووهان برای بستن راهها به منظور محدود كردن گسترش ویروس كرونا انجام داد، نشان میدهد كه این كشور قوی عمل كرده و متعهد به كاهش خطرات در داخل و خارج از كشور است.
علت این كه كمیته اضطراری سازمان بهداشت جهانی پس از یك روز بحث و گفتوگو در ژنو تصمیم گرفت فعلا وضعیت اضطراری جهانی اعلام نكند نیز باید همین سیاستهای سختگیرانه چین باشد، در حالی كه این كمیته در موارد مشابه، بالاترین سطح از هشدار را اعلام میكند، مثل زمانی كه آنفلوآنزای خوكی، ویروس زیكا و ابولا در جهان سربرآورد.
به این علائم شك كنید
كمیسیون بهداشت ملی چین، درجه خطر ویروس جدید كرونا را در میان بیماریهای عفونی درجه B دانسته است كه این ویروس را كنار بیماریهای عفونی مانند سارس، ایدز و فلج اطفال قرار میدهد، اما از باب محكمكاری هم كه شده دستور داده تا این ویروس مثل بیماریهای عفونی درجه A درمان شود یعنی مثل بیماریهایی همچون طاعون و وبا.
این تاكید البته به همان میزان كه باعث دلگرمی است، ولی از شدت عمل ویروس جدید نیز حكایت دارد، ویروسی كه مانند بقیه ویروسهایی كه عامل بیماریهای عفونی است علائمی همچون تب، سرفه و تنگی نفس ایجاد میكند.
بدی این ویروس این است كه دوره نهفته نسبتا طولانی از چند روز تا بیش از یك هفته دارد و همین باعث میشود تا زمانی كه علائمی همچون تب و تنگی نفس در مبتلایان بروز نكند از بیماری آگاه نشوند. علت مرگ و میرهای ناشی از این ویروس نیز همین تاخیر در بروز علائم بوده، وضعیتی كه انتقال ویروس را شدت میبخشد و افراد بیشتری را درگیر میكند مثل پیرمرد 80 سالهای در ووهان چین كه با خانواده و خویشاوندان خود ارتباط گرفت و پس از چند روز بیش از 75 نفر از آنها به واسطه داشتن تب و سرفه و تنگی نفس قرنطینه شدند.
وزارت بهداشت كشورمان به همین دلیل از مردم خواسته تا به علائمی همچون تب، بدن درد، گلو درد، سرفه، درد عضلات، آب ریزش بینی و سر درد، همچنین علائم گوارشی مثل تهوع و اسهال حساس باشند چون میتواند نشانه ابتلا به ویروس جدید كه شباهت زیادی به ذات الریه دارد، باشد.
آیا سارس دیگری در راه است؟
وقایع سال 2003 میلادی را باید خیلیها هنوز در ذهن داشته باشند، سالی كه نوعی از ویروس كرونا در جهان شناسایی شد كه منشأ آن نیز كشور چین بود. 17 سال قبل عامل ایجادكننده بیماری سارس كه نوعی از كرونا ویروسها بود شناسایی شد و گسترش این ویروس در27 كشور جهان در زمانی كوتاه وحشت از بیماری سارس را جهانی كرد.
سارس در آن زمان هولناک ترین بیماری عفونی در جهان بود كه قدرت سرایت فوقالعادهای داشت. البته خوشبختانه به مدد علم و دانش بشری این بیماری كه جهان را در حالت اضطرار بهداشتی قرار داد ظرف مدت ده هفته كنترل شد تا كابوس سارس در جهان خیلی زود تمام شود.
كابوس بیماریهای واگیر در جهان اما پس از آن متوقف نشد به طوری كه هفت سال قبل و در سال 2013 گونه جدیدی از كرونا ویروسها این بار در كشورهای خاورمیانه همچون عربستان، امارات، عمان و قطر شكل گرفت كه گسترهاش حتی به كشور ما نیز رسید. این ویروس جدید مرس نام داشت كه كرونا ویروس خاورمیانه نامیده میشود و معلوم شد كه منشأ آن انواع شتر است و نخستین مبتلایان به آن كسانی هستند كه با این حیوان علفخوار تماس دارند. اكنون نیز با این كه منشأ شكلگیری ویروس جدید یعنی چین تحت مراقبتهای شدید بهداشتی است، ولی سرایت این ویروس به كشورهای دوردست در آمریكای جنوبی و حتی استرالیا و كشیده شدن دامنه آن به عربستان میتواند گواهی براین حقیقت باشد كه به احتمال، خاطره دو ویروس سارس و مرس میتواند بار دیگر برای مردم جهان تكرار كند.
منشأ نامعلوم
در كشوری كه مردمش همهچیز خوارند و هیچ جنبدهای را از لیست خوردنیهای خود حذف نمیكنند، تشخیص این كه یك بیماری به علت مصرف كدام ماده خوراكی به وجود آمده حتما كار آسانی نیست. حكایت شناسایی منشأ ویروس جدید كه از نسل ویروس كروناست نیز همین شده و روایتهای مختلفی درباره آن وجود دارد.
یك روایت میگوید، اكثر افراد مبتلا به این ویروس، به یك بازار فروش محصولات دریایی در ووهان مراجعه كردهاند و پس از آن علائم بیماری را نشان دادهاند؛ روایت دیگر هم میگوید این ویروس احتمالا از مار یا خفاش به انسان منتقل شده و روایت دیگری نیز به خوردن برخی آبزیان اشاره دارد. برخی كارشناسان نیز بر این باورند كه كرونا ویروس ووهان از حیوانات وحشی كه به طور غیرقانونی در بازار غذاهای غیرمتعارف معامله میشوند منشأ گرفته و برخی متخصصان هم میگویند این ویروس احتمالا از تولههای گرگ به انسان سرایت كرده است. در این میان یكی از گمانهزنیها نیز این است كه رواج سوپ خفاش در شهر ووهان چین عاملی برای انتقال ویروس جدید كرونا بوده است.
با این حال در شرایطی كه برخی دنبال اثبات رابطهای ناشناخته میان خفاشها و انسانها در این ماجرا میشوند، اما آنچه كه تقریبا قطعی است انتقال ویروس جدید از انسان به انسان است، روش انتقالی كه درهمه انواع ویروس كرونا مشترك است. تاكنون شش نمونه از ویروس كرونا در جهان كشف شده كه با این نوع جدید، تعداد این خانواده از ویروسها به هفت مورد میرسد. كرونا ویروسها در معمولیترین حالت باعث سرما خوردگی میشوند و در شدیدترین نوع، سندرم حاد تنفسی یا سارس را ایجاد میكنند. گفته میشود مبتلایان به ویروس جدید تا
80 درصد، علائم مبتلایان به ویروس سارس را نشان میدهند، ولی در شدت و نوعِ علائم تا 20 درصد با آنها متفاوتاند كه همین تفاوت باعث شده ویروس جدید، ناشناخته توصیف شود.