به دنبال فراخوان واگذاری اراضی فاز سوم پارك فناوری پردیس، جامجم جزئیات این طرح را بررسی میكند
فصل كاشت فناوری در پردیس
با تحول عظیم فضای كسبوكار جهانی و شكلگیری زیستبوم جدید كسبوكار در چند دهه اخیر، اجزای جدیدی برای تكمیل و توسعه این زیستبوم طراحی و معرفی شدند. اجزایی كه اگرچه در روزهای ابتدایی ماهیت ناشناختهای مانند سفینههای فضایی برایمان داشتند، امروز به رایجترین ملزومات فضای كسبوكار كشورها تبدیل شدهاند. در كشور ما نیز احداث پاركهای علم و فناوری، مراكز رشد، صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر، شتابدهندهها، كارخانههای نوآوری در طی دو دهه گذشته موجب فرهنگسازی اقتصاد دانشمحور و فناوریمحور و همچنین رونق هرچه بیشتر كسبوكارهای خلاقانه، نوآورانه و دانشبنیان شده است. پارك فناوری پردیس از جمله اولین مجموعههایی است كه براساس تجارب زیستبومهای كسبوكاری جدید دنیا مانند «سیلیكنولی» ایالات متحده فعالیتش را از ابتدای دهه 80 آغاز كرده است. هدف از شكلگیری این مجموعه ایجاد فضای مساعد و پویا برای همكاری مجموعههای مختلف فناور در نزدیكی تهران بوده و طی 20 سال فعالیتش تلاش كرده تا آنجا كه میتواند این فضا را به آرمانشهر فعالان حوزه فناوری نزدیك كند. هر چند كه در این مسیر با انتقادهایی نیز مواجه بوده است. هفته گذشته این مجموعه با انتشار فراخوانی از واگذاری اراضی جدیدی در فاز سومش خبر داد. فرصتی كه میتواند امكان رشد و توسعه مناسبی را برای صاحبان كسبوكارهای فناور و نوین كشور فراهم كند. در گفتوگو با سید علی هزاوه، معاون امور فناوری پارك فناوری پردیس، جزئیات این فراخوان را جویا شدیم تا اگر شما نیز در حوزه فناوریهای نوین فعالیت میكنید و به دنبال توسعه فضای كسبوكارتان هستید، این فرصت را برای دریافت اراضی در فضای فناورانه پارك پردیس از دست ندهید.
سید علی هزاوه، معاون امور فناوری پارك، با اشاره به فضای همافزایی و تعاملی شكل گرفته در پارك پردیس به جامجم میگوید: «كنار هم قرار گرفتن شركتها و مجموعههای نوپای فعال در حوزههای تخصصی فناوری در كنار مجموعههای خدماتی تخصصی و همچنین فراهمآوری امكانات رفاهی و حمایتی مختلف، فضای داخلی پارك فناوری پردیس را به زیستبوم كاملی برای كسبوكارهای نوین تبدیل كرده است.» وی در خصوص شركتهای مستقر در این مجموعه توضیح میدهد: «در حال حاضر امكان سه نوع عضویت در پارك برای سه دسته كسبوكارهای نوپا، متوسط و بزرگ فراهم شده است. كسبوكارهای نوپا یا صاحبان ایدههای جدید كه در حال تثبیت ایده خود و شكلدهی شركت هستند میتوانند با استقرار در مركز رشد پارك طی دورهای سهساله خود را برای ورود مستقل به دنیای كسبوكار آماده كنند. شركتهای متوسط و بزرگ نیز از مجموعههایی هستند كه بر اساس فعالیتهای تخصصیشان امكان عضویت در پارك فناوری پردیس را داشته و میتوانند به دو شكل استیجاری یا مالكیت اراضی و ساخت مجموعه خود در این فضا فعالیت كنند.»
معاون فناوری پارك در خصوص حوزه فعالیتی شركتهای مستقر در پارك فناوری پردیس به جامجم میگوید: «برخلاف تصوری كه به اشتباه در بسیاری از افراد شكل گرفته، «دانشبنیان بودن» شرط امكان استقرار در فضای پارك نیست. بلكه فعالیت شركت باید در چارچوب فناوریهای پیشرفته مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات، تجهیزات پزشكی، داروسازی، مكانیك، اتوماسیون، فناوری نانو، زیست فناوری و سایر فناوریهای جدید قرار بگیرد.»
انواع عضویت در پارك پردیس
سید علی هزاوه با اشاره به شكلهای مختلف عضویت در این مجموعه، به جامجم میگوید: «همانگونه كه اشاره شد در حال حاضر به سه شكل امكان عضویت در پارك فناوری پردیس فراهم شده است. در شكل اول كه مختص كسبوكارهای نوپا است، صاحبان ایده یا شركتهای نوپا در مركز رشد پارك مستقر میشوند. در این حالت با توجه به ماهیت حمایتی مركز رشد، شركتها در بازهای سه ساله فرصت دارند تا خود را برای ورود به دنیای كسبوكار آماده كنند. اما در دو حالت دیگر استیجاری و واگذاری اراضی عضویت شركتهای مستقر به صورت سالانه براساس گزارش عملكردشان بررسی میشود و در صورت احراز شرایط لازم به صورت نامحدود قابل تمدید است.» به گفته معاون فناوری پارك پردیس، تمدید عضویت شركتها منوط به فعال بودن مجموعه و فعالیتش در راستای حوزهای كه بر اساس آن عضویت پارك را اخذ كرده خواهد بود و در صورتی كه نتواند مجوز عضویت خود را تمدید كند، از هیچ یك از مزایای استقرار در پارك فناوری بهرهمند نخواهد شد. به عبارت دیگر صرف خرید اراضی و استقرار شركت در این مجموعه نمیتوان از مزایای قانونی و رفاهی پارك فناوری پردیس بهرهمند شد.
مزیتهای حضور در پارك
علم و فناوری
در دنیای كسبوكارهای امروزی افزایش دامنه ارتباطات، یكی از كلیدیترین نكات موفقیت به شمار میرود. بر این اساس، استقرار در فضای مجموعههایی مانند پاركهای علم و فناوری میتواند امكان تعامل را در حوزههای تخصصی كاری میان واحدهای كسبوكاری به خوبی فراهم كند. اما آیا استقرار در پارك فناوری به ویژه خرید زمین و ساخت مجموعه كسبوكاری در آن تنها به همین مزیت محدود خواهد بود؟ هزاوه در پاسخ به جامجم توضیح میدهد: «مزایای عضویت در پارك فناوری پردیس به چند دسته تقسیم میشود و معمولا صاحبان كسبوكارهای فناور به دنبال دستیابی به این مزیتها در پارك پردیس مستقر میشوند.»
نزدیكی و دسترسی مناسب به تهران، برگزاری رویدادهای تخصصی و امكان بازدید مسؤولان داخلی و گروههای تجاری خارجی از تمام مجموعههای فعال پارك بدون داشتن رانت ویژه یا سلیقه شخصی، بهرهمندی از ارتباطات گسترده پارك با نهادها و سازمانهای دولتی، تأمین تأسیسات زیربنایی، خدمات رفاهی برای كاركنان مجموعه مانند سرویس ایاب و ذهاب، مجموعه ورزشی، فروشگاه زنجیرهای، هتل، نزدیكی به مناطق صنعتی كمرد و خرمدشت به منظور تامین نیازها و برونسپاری تولیدی و صنعتی و همجواری با شهر جدید پردیس و امكان استفاده از خدمات شهری آن از جمله امكاناتی است كه هزاوه از آنها یاد كرده و خاطرنشان میكند كه این امكانات در طول سالهای فعالیت مجموعه روزبهروز گستردهتر شده تا شئون مختلف كار و زندگی در كنار هم در این مجموعه محقق شوند. مطمئنا تا چند سال آتی نیز شاهد رشد چشمگیری در این زمینه در زیستبوم كسبوكاری پردیس خواهیم بود. به گفته معاون فناوری پارك فناوری پردیس، افق توسعه این مجموعه فناور هزار هكتار خواهد بود كه در حال حاضر 60 هكتار آن در قالب سه فاز 1تا 3 محقق شده است.
وی در ادامه میافزاید: «مزایای قانونی در نظر گرفته شده برای شركتهای عضو پارك فناوری، مهمترین مزیت استقرار در این فضا به شمار میرود. مزایایی مانند معافیتهای مالیاتی، معافیت از عوارض متداول كشور از جمله مزایای تأثیرگذار عضویت در پارك هستند. همچنین قوانین اشتغال در مناطق آزاد تجاری در مورد افراد شاغل در این مجموعه نیز حاكم است. برخورداری از امتیازات ویژه شركت در مناقصات و همچنین بهرهمندی از تسهیلات نظاموظیفه، تسهیلات دریافت تأییدیهها، گواهینامههای بینالمللی، ثبت مالكیت فكری و شركت در نمایشگاههای داخلی و بینالمللی از دیگر مزیتهای عضویت در پارك فناوری پردیس به شمار میرود.»
چقدر به بهشت فناوری خاورمیانه نزدیك شدهایم؟
از ابتدای شكلگیری پارك فناوری پردیس از آن به عنوان سیلیكونولی ایران و بهشت فناوری خاورمیانه یاد میشد. اما رفتهرفته موج انتقادات از پیادهسازی نامناسب این الگو در داخل كشور بالا گرفت. دسترسی نامناسب و امكانات رفاهی بسیار ابتدایی در مقایسه با امكانات فرا تصور فراهم شده در زیستبومهای كسبوكاری موفق دنیا مانند سیلیكونولی از فراگیرترین انتقادهای وارد شده به این مجموعه فناور كشور هستند. زمانی كه در فضای وب در حال جستوجوی انتقادات مطرح شده در مورد پارك فناوری پردیس بودم، موضوع دیگری نیز نظرم را جلب كرد: «پارك پردیس از شركتها بر اساس گردش مالی آنها سهم فروش دریافت میكند، در حالی كه در هیچ پارك فناوری دیگری در دنیا چنین اتفاقی نمیافتد!»
از معاون فناوری پارك فناوری پردیس، كموكیف این انتقاد را جویا شدم. وی در پاسخ توضیح میدهد: «شرایط همكاری در پاركهای فناوری در كشورهای مختلف، متنوع است و نمیتوان گفت كدام روش درست و كدام روش نادرست است. اما درخصوص پارك پردیس هیچگاه مبلغی به صورت مستقیم بهعنوان درصدی از سود شركتهای مستقر دریافت نشده است. فراهم كردن امكانات عمومی در هر فضایی هزینههایی را در پی خواهد داشت. بنابراین همانگونه كه در فضای شهری ملزم به پرداخت عوارض شهری یا حتی شارژ ساختمان هستیم، در پارك پردیس نیز متناسب با خدمات درخواستی و ابعاد و بزرگی مجموعههای كسبوكاری و میزان بهرهگیری آنها از امكانات مجموعه، مبلغی به عنوان هزینههای عمومی دریافت میشود.»
«بهشت فناوری خاورمیانه» از جمله عنوانهایی است كه مسؤولان برای پارك فناوری پردیس از آن استفاده میكنند. از هزاوه در مورد میزان تجلی این نام و جایگاه پارك فناوری پردیس در منطقه پرسیدم. بهعقیده او برای بررسی جایگاه مراكز فناوری مشابه پردیس عوامل بسیار زیادی باید مورد بررسی قرار بگیرد و بسنده كردن فقط به یكی از آنها نمیتواند ملاك خوبی برای پاسخ به این پرسش باشد.
وی در ادامه توضیح میدهد: «به عنوان مثال اگر بخواهیم مساحت را ملاك قرار دهیم ممكن است كشورهای دیگر فضای وسیعتری را به مجموعههای فناور خود اختصاص داده باشند اما بر اساس بررسیهای صورت گرفته، پارك فناوری پردیس یكی از پیشروترین مراكز فناوری منطقه از لحاظ گسترش فناوری و توسعه دانشفنی و نوآوری محصولات بهشمار میرود.»
واگذاری اراضی در فاز سوم پارك فناوری
مراسم كلنگزنی و آغاز عملیات آمادهسازی اراضی فاز سوم پارك فناوری پردیس با نام «پردیس كارآفرینی» و 21 هكتار وسعت، در شهریور سال 98 همزمان با هفدمین اجلاس سالانه پارك، برگزار شده بود و در هفته اول بهمن 98، فراخوان واگذاری اراضی این فاز منتشر شد. بر اساس این فراخوان، متقاضیان میتوانند با مراجعه به وبگاه پارك فناوری پردیس به نشانی techpark.ir از 6 بهمن تا 5اسفند درخواست خود را ثبت كنند.
معاون فناوری پارك در خصوص تعداد قطعات آماده واگذاری در فاز جدید تصریح میكند: «در این فراخوان تعداد 35 قطعه زمین از قطعات پردیس كارآفرینی واگذاری خواهند شد. مساحت این قطعات بر اساس نیاز متقاضیان بین 550 تا 2500 مترمربع خواهد بود. حتی در صورت احراز شرایط لازم امكان تجمیع قطعات و واگذاری قطعات بزرگتر نیز وجود خواهد داشت.» وی همچنین در خصوص اولویت واگذاری این اراضی توضیح میدهد: «ما به دنبال جذب بهترین شركتها چه از لحاظ دانش و فناوری و چه ظرفیت سودآوری اقتصادی در پارك پردیس هستیم. در این فراخوان حوزههایی مانند تجهیزات پزشكی پیشرفته، فناوری اطلاعات و ارتباطات، الكترونیك، كنترل و ابزار دقیق و خدمات آزمایشگاهی و كارگاهی با فناوری پیشرفته در اولویت واگذاری خواهند بود؛ با این وجود تمام كسبوكارهای فعال در حوزه سایر فناوریهای پیشرفته نیز میتوانند تقاضای خود را اعلام كنند.» وی در ادامه در پاسخ به پرسش جامجم در مورد امكان استقرار استیجاری در فاز سوم میگوید: «در حال حاضر فقط امكان واگذاری اراضی در این فاز فراهم شده است و متقاضیان فضاهای استیجاری پارك باید از فضاهای موجود در فاز اول و دوم استفاده كنند.»
به گفته هزاوه، شرایط فراهم شده در این فراخوان در طول سالهای فعالیت پارك فناوری پردیس بیسابقه بوده و فرصت بسیار خوبی را برای فعالان حوزه فناوری به وجود آورده تا با بهرهمندی از تخفیفهای ویژه در نظر گرفته شده، بتوانند فضای مورد نیاز برای توسعه كسبوكارشان را با شرایط پرداخت متنوع نقد و اقساط در این زیستبوم پویای كسبوكارهای نوین تهیه كنند. وی همچنین به امتیاز دیگر این طرح اشاره كرده و میافزاید: «در این فراخوان تلاش شده تا حمایت مضاعفی از شركتهای جوان و اقتصاد دانشبنیان صورت بگیرد. بر این اساس شركتهای دانشبنیان علاوه بر تخفیفات درنظر گرفته شده، از امتیازات بیشتری نظیر تسهیلات سرمایهگذاری برای خرید و ساخت واحدهای پژوهشی و تحقیقاتی با توجه به ضوابط صندوق نوآوری و شكوفایی و با عاملیت صندوق توسعه فناوریهای نوین (مستقر در پارك) بهرهمند شوند. همچنین روند ارزیابی آنها نیز با سهولت بیشتری پیش خواهد رفت.»
معاون فناوری پارك همچنین درخصوص زمان واگذاری این اراضی میافزاید: «در تلاش هستیم تا با حداكثر سرعت فرآیند ارزیابی تقاضاها را پیش ببریم و در صورت امكان تا پایان سال 98 تمامی 35 قطعه را به واجدان شرایط واگذار كنیم. افراد واجد شرایط نیز براساس نوع قراردادشان طی 12 تا 24 ماه فرصت خواهند داشت تا ساخت مجموعه خود را به اتمام رسانده و فعالیت خود را در واحد واگذار شده آغاز كنند.»