یک مقایسه مشابهتی استان گیلان با استان ترابوزان در حوزه دریای سیاه و همچنین استان ازمیر، آنتالیا، آلانیا، بودروم و... هم در حوزه دریای مدیترانه توانایی‌های توریستی دو استان زرخیز زیبای گیلان و مازندران با کلیه امکانات در حوزه گردشگری طبیعی، گردشگری شکار و ماهیگیری، بوم گردشگری، کوه‌گردی، کوهنوردی، حوزه دریا و پلاژ و گردشگری آثار تاریخی با ویژگی‌های زیستی مناطق روستایی، همه و همه نشانی از عدم استفاده از این همه موهبت و زیبایی است.  این در حالی است که فقط با تجهیز منازل روستایی در حوزه اشکورات، فومنات، ‌طوالش، حوزه ماسال، مناطق آشوراده و ایجاد ماهی‌سراهای کومه‌ای و ساحلی می‌توان سالانه میلیون‌ها دلار درآمد از توریست خارجی در این منطقه داشت.  باید در نظر داشت ترابوزان در سال 2019 یک میلیون و 54 هزار نفر توریست منطقه‌ای و قریب 607 هزار نفر توریست خارجی داشت که درآمد آن قریب 364میلیون دلار بود.  در همین سال توریست‌های حوزه خاورمیانه نسبت به خرید منازل مسکونی و اراضی اقدام کردند و بیش از 935 منزل مسکونی فقط به خارجی‌ها فروخته شده و به طور کلی در حوزه شرقی دریای سیاه بالاخص در استان طرابوزان 35 درصد افزایش داشت.  و اگر با تعداد توریست‌های خارجی در منطقه مشابه سواحل جنوبی ترکیه (دریای مدیترانه) مقایسه کنیم آمار توریست‌های خارجی و درآمد حاصله از آنان و تعداد خرید منازل مسکونی درآمد سرشاری را نصیب ترکیه کرده است.  فقط در طرابوزان تعداد تختخواب موجود قریب 12 هزار و 500 تختخواب و تاسیسات ساخته شده از سوی شهرداری برای توریست‌ها 365 و تعداد خانه‌ها برای اسکان توریست‌ها که با نظارت مدیریت توریسم تاسیس شده 17 هزار تخت در استراحتگاه‌های خانگی، جنگلی، پارکی و... است.  در نظر داشته باشیم که فقط در آنتالیا قریب 150 هتل 5 ستاره ساخته شده که همه از سوی بخش خصوصی است. در هر ایالت هتل‌های وابسته به صندوق‌های بازنشستگی کلاس بالا وجود دارد و هم‌اکنون موسسات سرمایه‌گذاری درصدد ایجاد هتل‌های ارزان‌قیمت برای طبقات کم‌درآمد در سطح 2 الی 4 ستاره است که امکانات رفاهی در حد هتل‌های پرستاره داشته فقط زرق و برق آنها کمتر است.  ترک‌ها از هر فضایی با یک منظره یا بافت تاریخی برای ایجاد پایگاه‌های گردشگری بهره می‌گیرند. این در حالی است که در نمین و ماسال تا آستارا و سواحل دل‌انگیز گیلان و مازندران و جنگل‌ها و دریا و جای جای شمال ایران صدها برابر جاذبه‌های طبیعی، دریایی، جنگلی، تاریخی و توریستی وجود دارد.  با یک نگاه به امکانات شمال ایران و حوزه اورامانات، حوزه بختیاری و ایلاتی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی میلیاردها دلار می‌توان از طریق صنعت توریسم  درآمد کسب کرد و همه حوزه‌های توریستی سودآور است.