بازخوانی سخنان رهبر معظم انقلاب در مورد ضرورت قطع وابستگی به نفت
26 سال هشدار رهبر انقلاب درباره اقتصاد نفتی
سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی و تحریم صادرات نفت ایران در دو سال اخیر، دو شاخصی هستند که رهایی اقتصاد ایران از وابستگی به درآمدهای نفتی را اجتنابناپذیر کرده است. در حالی که همه صادرکنندگان نفت بهخصوص کشورهای عربی در شوک کاهش قیمت نفت قرار دارند، ایران از لحاظ سیاستگذاری در زمینه کاهش وابستگی به نفت، دو سه دهه جلوتر از این کشورهاست؛ هرچند دولتهای کشورمان به این سیاستهای کلی توجهی نکردند. پیشگام سیاستگذاری ایران در زمینه کاهش وابستگی به نفت، رهبر معظم انقلاب اسلامی است که از اوایل دهه 70 که قیمت نفت بالا بود و کسی هم تصور تحریم نفت یا تنزل قیمت آن را نمیکرد، بر ضرورت قطع وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی تاکید کردند. سال 1373 رهبر معظم انقلاب بر ضرورت قطع وابستگی اقتصاد ایران به نفت به علت آن که قیمتگذاری آن در اختیار تولیدکنندگان نیست، تاکید کردند.
یک وقت خطاب به بعضی از سیاسیونی که در کشورهای دیگر تولیدکننده فعال نفت هستند، نکته و سؤالی مطرح کردم و گفتم: ما امروز نفت داریم. کشورهای حاشیه خلیجفارس، بعضی کشورهای آفریقایی و بعضی کشورهای آسیایی هم، نفت تولید میکنند. این نفت گرانقیمت را به قیمتهای ارزان و به بشکهای چندین برابر کمتر از قیمت حقیقی آن، از اینها میخرند. این کشورها هم چون به پول فروش نفت احتیاج دارند، بالاجبار آن را با قیمت پایین میفروشند. آنگاه مستکبران میروند و از این نفت، حداکثر استفاده را میکنند.
13 اردیبهشت 1373
آرزوی واقعی من- که البته ممکن است به این زودیها قابل تحقق نباشد- این است که ما در چاههای نفت را ببندیم و اقتصاد خود را بر اساس کالاها و محصولات غیرنفتی بنیاد نهیم. یعنی فرض کنیم این کشور، کالایی به نام نفت ندارد. البته این کار ممکن است در این سالها و به این زودیها عملی نباشد. زیرا دشمنان ایران در دوران رژیم وابسته و فاسد پهلوی، بیش از حد تصور خرابکاری کردهاند و چنان ملت و کشور ما را به نفت وابسته نمودهاند که نشود به این آسانی چنین کاری را کرد. اما روزی باید این کار بشود و آن روز، روزی است که ملت ایران بدون اینکه سرمایههای خود را مفت و مجانی به دست کسانی بدهد که با کمال خباثت از ثروت ملی کشورها استفاده میکنند با تکیه بر امکانات ذاتی، روی پای خودش بایستد.
4 فروردین 1375
من یک نگرانی مختصری دارم- که مربوط به امروز هم نیست؛ سالهاست این نگرانی را دارم- و آن این است که باید اقتصاد ملت ایران از نفت جدا شود. این مسأله را اخیراً به دولت خدمتگزار ابلاغ کردهایم که برایش برنامهریزی کند و در حال برنامهریزی است و کارهایی هم انجام داده است. ما باید کاری کنیم که ملت و دولت ایران، وابسته به نفت خود نباشند. چون متاسفانه، امروز در دنیا نفت به سیاستهای بینالمللی، کمپانیها و غارتگران بزرگ و جهانخواران و مستکبران وابسته است. در حقیقت، نفت در مشت آنهاست. هرگاه بخواهند، قیمتش را پایین میآورند، تولید را کم یا زیاد دور میکنند، یکی را از دور خارج یا وارد دور میکنند! نفت مال ماست؛ اما سیاستش در دست دیگران است! چنین سرمایهای مایه دردسر است. البته دولت ما امروز حداکثر استفاده را از نفت میکند و باید هم بکند. اما باید کاری کند که بتواند روزی به دنیا اعلام نماید از امروز تا شش ماه دیگر، تا یک سال یا 40 روز دیگر میخواهیم در چاههای نفت را ببندم. میخواهم یک قطره نفت صادر نکنم. دولت باید بتواند تصمیم بگیرد. باید به نفت احتیاج نداشته باشد.
4 شهریور 1394
من سالها پیش -شاید بیست سال پیش- در دولت آنوقت گفتم. ما باید کاری بکنیم که هر وقت اراده کردیم، بتوانیم سر چاههای نفت خودمان را ببندیم؛ نه از کمبود مشتری بترسیم، نه از نداشتن بازار بترسیم، نه از نداشتن پول بهای نفت بترسیم؛ باید به اینجا برسیم. خب ما واقعاً بایستی به فکر بیفتیم؛ برای نفت باید جایگزین [قرار داد]. میبینید نفت چه وضعی پیدا کرده! یک اشاره قدرتها و عناصر خبیث منطقه با همدیگر، موجب میشود نفت ناگهان از صد دلار بیاید به40 دلار! از وقتی از 100 دلار شروع کرده تنزل تا حالا، مگر چند ماه طول کشیده؟ خب، این قابل اطمینان نیست؛ آدم نمیتواند این را جزو سرنوشت اقتصاد کشور و گذران زندگی یک کشور [بداند] و آن را مربوط کند به یک چنین چیزی. نفت مال ماست، [امّا] هم اختیارش دست دیگران است، هم درآمد بیشترش مال دیگران است.
19 بهمن 1394
ما اگر وابسته به نفت نباشیم، ما اگر تولید داخلیمان را تقویت بکنیم، آن روزی که نفت از 100 دلار میآید به بیستوچند دلار، دیگر تنمان نمیلرزد.
14 خرداد 1398
بند ناف بودجه و اقتصاد کشور را از نفت خام و فروش نفت خام و تجارت نفت خام بایستی ببریم؛ این یکی از مسائل اصلی ماست.