مدرسه‌ای  به  وسعت  ایران

گزارشی از پشت صحنه مدرسه تلویزیونی شبکه آموزش برنامه‌ای که حالا وظیفه سنگینی بر دوش دارد

مدرسه‌ای به وسعت ایران

اوایل اسفند سال گذشته و همزمان با شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مدارس، شبکه آموزش برای مقاطع تحصیلی مختلف از ابتدایی تا متوسطه و همچنین برای همه رشته‌ها، مدرسه تلویزیونی با هدف فرصت برابر را تاسیس کرد . این برنامه‌های آموزشی از ساعات اولیه صبح تا عصر در فواصل زمانی مختلف و دو نوبت صبح و عصر روی آنتن شبکه می‌رفت. این در حالی است که ایده اصلی آموزش مکمل و از راه دور از پاییز در این شبکه شکل گرفته و تا حدودی مقدماتش نیز فراهم شده بود. اما با شیوع کرونا و تعطیلی مدارس عملی شد و به نتیجه رسید. در این میان احمدی‌افزادی، مدیر شبکه نیز بارها تاکید کرد، مدرسه تلویزیونی ایران جایگزینی برای تدریس در مدارس نیست و صرفا مکمل آموزشی و همچنین ایجاد فرصت برابر برای همه دانش‌آموزان در سراسر کشور است. گرچه به‌دلیل کنداکتور شلوغی که این شبکه داشت، بخشی از برنامه‌های درسی به شبکه چهار منتقل شد، با این حال هنوز هم بخش اعظمی از این برنامه‌ها روی آنتن شبکه آموزش است و با حضور دبیران منتخب وزارت آموزش و پرورش و شیوه آموزشی که هر‌کدام از این دبیران در تدریس دارند، توانسته نگاه مخاطبان بسیاری را به خود معطوف کند گزارشی از پشت‌صحنه این برنامه را بخوانید.

یک روز در کلاس تلویزیونی

مدرسه تلویزیونی ایران در دو نوبت صبح و عصر روی آنتن شبکه آموزش می‌رود که در نوبت دوم از ساعت  
14و 30 دقیقه برنامه‌ها آغاز شده و تا پاسی از شب ادامه دارد. ساعت حدود 14 است که وارد استودیو می‌شویم. یکی دو نفر از دبیران هم در اتاق مهمان‌ها حضور دارند و منتظر ضبط برنامه هستند.  کنار استودیو واحد سیار نور قرار دارد. همچنین در کنار استودیوی «مدرسه تلویزیونی ایران» دکور برخی برنامه‌های تلویزیونی نیز هست؛ از جمله برنامه‌های رنگین‌کمان و برخی برنامه‌های شبکه آموزش مثل: راهش اینه، از من بپرس و خونه اینجاست. تصویربرداری این برنامه با چهار دوربین انجام می‌شود که به‌دلیل حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی دو نفر از تصویربرداران در استودیو حضور داشته و هر‌‌کدام مسؤولیت دو دوربین را
برعهده دارند.
در دکور این برنامه یک تخته وایت‌برد و یک LED برای دبیران نصب شده است. دو میز هم قرار دارد که یکی متعلق به مجری است و دیگری به دبیران. دقایقی به آغاز برنامه مانده مجری و نخستین دبیر گریم شده وارد استودیو می‌شوند و با یکدیگر درباره موضوع درسی امروز گپ می‌زنند. به محض شروع برنامه محمد طایفه‌خانی، دبیر عربی متوسطه دوم پایه 11 کلامش را با زبان عربی آغاز می‌کند.
نسیم خشنودی که اجرای این بخش را برعهده دارد، به نوعی نقش دانش‌آموز را در این برنامه ایفا می‌کند و در خلال درس‌ها سؤالاتی را از دبیر می‌پرسد. از آن طرف در اتاق فرمان نیز همه با دقت و تمرکز کار خود را انجام می‌دهند. مدت هر برنامه 20 تا 25 دقیقه است و به همین دلیل دبیر دوم نیز در گوشه‌ای دیگر منتظر است تا نوبت به تدریس‌اش برسد. با پایان زمان تدریس، دبیر به زبان عربی کلامش را به انتها می‌رساند و نوبت دبیر عربی دیگری می‌شود که متوسطه دوم پایه 12 را تدریس
می‌کند. به همین ترتیب دبیران به نوبت وارد استودیو می‌شوند و هر‌کدام به شیوه خود تدریس می‌کنند.



علیرضا سپهری: ارتباطمان با دانش آموزان دوسویه خواهد شد
پیش از تهیه این برنامه، من پیشینه تهیه‌کنندگی در زمینه آموزش را داشتم. از جمله برنامه «فرصت برابر» که از سال 90 تا 98 کار کردم.  در تدارک برنامه دیگری بودیم که بحث مدرسه تلویزیونی ایران مطرح شد و هماهنگی‌هایی با سطوح مختلف آموزش و پرورش انجام شد. ضمن این‌که دبیرها نیز از طرف آموزش و پرورش معرفی شدند و با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برنامه
روی آنتن رفت.
البته کلاس‌ها اضافه شد و بخشی از کلاس‌ها به شبکه 4 سپرده‌شد که چهار ساعت در روز به پخش این برنامه‌ها اختصاص دارد. اما در شبکه آموزش از صبح تا شب در چند بخش برنامه‌ها و حدود هشت ساعت برنامه‌ها به ترتیب روی آنتن می‌روند. صحبت‌هایی هم شده تا بتوانیم با مخاطبان تعامل داشته‌باشیم و ارتباطمان دوسویه باشد تا بچه‌ها بتوانند اشکالاتشان را
رفع کنند.



کلاس تلویزیونی؛ گام موثری در زمینه آموزش
خانم شاهین، سرگروه زیست شناسی استان و دبیر زیست‌شناسی متوسطه دوم پایه دهم درباره حضورش در این برنامه و شیوه تدریس در تلویزیون به جام‌جم گفت: من تاکنون تجربه تدریس تلویزیونی نداشتم، اما اجرای همایش‌ها و سخنرانی‌هایی را برعهده داشتم. با این حال، تدریس به این شکل تجربه جالب و جدیدی است.
من هم خیلی علاقه‌مند به تجربه‌های جدید هستم و فکر می کنم در کنار دروسی که معلمان با بچه ها کار می‌کنند، برای دانش‌آموزان هم خیلی سودمند است. به شرطی که بچه‌ها وقت بگذارند، می‌تواند مکمل خوبی برایشان باشد.
وی همچنین افزود: با توجه به شرایطی که پیش آمده این اتفاق در تلویزیون می‌تواند گام موثری در آموزش باشد.
ضمن این‌که فرصتی است که برای همه بچه‌ها پیش آمده است. به‌خصوص بچه‌هایی که تلویزیون تنها وسیله آموزشی است که در دسترس‌شان است.
خوشبختانه بازتاب‌ها هم خوب بوده و اغلب دانش‌آموزان من هم این برنامه‌ها را می‌بینند و درباره دروس سوال  و
رفع اشکال می‌کنند.
این دبیر درباره سختی‌های این شیوه تدریس هم گفت: به نسبت تدریس در مدارس، تدریس تلویزیونی و به‌خصوص کار به صورت آنلاین با بچه ها خیلی کار سخت‌تری است.
شیوه امتحان گرفتن و پرسش و پاسخ هم سخت شده است. اما چاره‌ای نیست و باید بچه‌ها از دروس عقب نمانند و به نظرم در شرایط به وجود آمده بهترین تصمیم است.




شیوه‌های جذاب آموزشی
یکی از بخش‌های مهم این برنامه مربوط به دانش‌آموزان دبستانی است که دبیران با شیوه‌های جذابی دروس را آموزش می‌دهند. هر کدام از این دبیران با پوشیدن لباس‌های محلی و مشاغل مختلف یا عروسک گردانی و بازی کردن، به بچه‌ها آموزش می‌دهند که در نوع خود جالب و جذاب می‌تواند باشد. گاهی پیش‌آمده که مجری صداپیشه عروسک می‌شود و دبیر با این شیوه به بچه‌ها درس می‌دهد. ما در این برنامه سه مجری داریم.
 مرضیه شراحی یکی از مجریان برنامه است که معلم کلاس اول است. نسیم خوشنودی نیز دکترای داروسازی دارد و خودش هم تجربه تدریس داشته‌است. فریبا طاهری نیز یکی دیگر از مجریانی است که با ما همکاری می‌کند که دبیر هم هست. همین نکته باعث شد در تعامل با دبیران بتوانند ارتباط خوبی برقرار کنند. به هر حال دبیرانی که با ما همکاری می‌کنند، برای نخستین بار است که تجربه آنتن زنده داشتند و کار سختی است. اما همه دبیران با عشق فعالیت می‌کنند و در نهایت همه در تلاشیم برای آموزش دانش‌آموزان در این شرایط، گام موثری برداریم.



دکترای داروسازی در قامت یک دانش‌آموز
نسیم خشنودی، دکترای داروسازی دارد و یکی از مجریان این برنامه است که به گفته خودش از 15 سالگی وارد حیطه اجرا شده است. وی درباره حضورش در این برنامه به جام‌جم گفت: از دوران نوجوانی در حیطه برنامه‌های نوجوان اجرا می‌کردم و بعد  
کنکور دادم و در شبکه آموزش برنامه «مشق عشق» را اجرا کردم، سپس اجراهایی در برنامه «طلوع» شبکه چهار و «فقط مدرسه» شبکه آموزش داشتم تا این‌که وارد این برنامه شدم که به‌شدت برای من به دلیل نوستالژی بودنش، جذاب است. به گونه‌ای که گاهی اصلا متوجه گذشت زمان نمی‌شوم.
وی همچنین درباره ویژگی‌های اجرای این برنامه و این‌که در مقابل دبیران، خودش را به جای دانش آموزان می‌گذارد و سوالات آنها را می‌پرسد، توضیح داد: من در دوران دبیرستان جزو شاگردان ممتازی بودم که معدلم همیشه 20 بود و به همین دلیل به قدری عمیقا این دروس را خوانده بودم که در دوران دانشگاه یک سری از دروس را به عنوان کار دانشجویی دو سال تدریس می کردم. از این رو درباره اشکالاتی که داشتم سوال می کنم و می دانم کدام بخش از این مباحث برای
دانش آموزان چالش برانگیز است.
خشنودی درباره بازتاب مخاطبان هم عنوان کرد: فکر می‌کنم بچه‌ها خیلی خوب توانسته‌اند با این برنامه ارتباط برقرار کنند و معلم‌ها را هم دوست دارند. سوالاتی هم که من از دبیران می‌پرسم، بازتاب خوبی بین دانش‌آموزان دارد. در کل برای من خیلی تجربه خوب و جذابی است.


عدالت آموزشی با مدرسه تلویزیونی
30 درصد دروس کتاب‌ها مانده‌بود که مدارس تعطیل شد و تا پایان اردیبهشت همه دروس به پایان خواهد رسید. همه مدیران و در راس آنها ریاست سازمان و همکاران بسیاری برای پخش این برنامه زحمت کشیدند. البته با بازگشایی مدارس و سیاست‌های سازمان این احتمال وجود دارد که برنامه ادامه پیدا کند. من فکر می‌کنم این راه ادامه داشته‌باشد. چون از برآیند جلسات و صحبت‌ها و بازتاب‌ها چنین به نظر می‌رسد که این برنامه توانسته عدالت آموزشی در سراسر کشور ایجاد کند. حتی ممکن است برای معلمانی که در مناطق دوردست کشور فعالیت می‌کنند و برای والدین هم می‌تواند گامی موثر باشد. البته در سال‌هایی که جنگ بود و تلویزیون بحث آموزش را هم مدنظر داشت، اتفاق مشابه در شبکه 2 افتاده‌بود. اما تا این حد بحث آموزش در تلویزیون گسترده نبود که برای همه رشته‌ها و همه دروس این شرایط مهیا شود. از طرفی خانواده‌ها می‌توانند از این برنامه‌ها به عنوان بسته‌های آموزشی بهره بگیرند.



تلویزیون، جایگزین کلاس نیست
محمد طایفه خانی، دبیر عربی متوسطه دوم درباره تجربه حضورش در این برنامه به جام‌جم گفت: نخستین بار است در یک برنامه تلویزیونی حضور پیدا می‌کنم و برایم تجربه جالبی است. با این حال فکر می‌کنم هیچ وقت تلویزیون نمی‌تواند جایگزین کلاس شود. چون در کلاس، معلم و دانش‌آموز به طور مستقیم با هم در ارتباط هستند. اما از طرف دیگر با شرایطی که به وجود آمده باعث می‌شود این امکان به صورت برابر برای همه دانش‌آموزان در سراسر کشور مهیا شود. یعنی برای دانش‌آموزی که در مناطق محروم زندگی می‌کند، تلویزیون می‌تواند بهترین وسیله به عنوان کمک آموزشی باشد. آن هم برای دانش‌آموزانی که به کلاس‌های کنکور و بسته‌های آموزشی دسترسی ندارند.
وی در ادامه درباره سختی‌های تدریس تلویزیونی افزود: تجربه جدید و هیجان انگیز، اما پر از استرس است. به خصوص برای من که تاکنون در تلویزیون حضور نداشتم و کمی هم ارتباط برقرار کردن با بیننده‌ها سخت بود، اما به مرور بهتر شد؛ چون در کلاس دانش‌آموز محوری برقرار است، اما در اینجا مجری این نقش را ایفا کرده و سعی می‌کند سوالات دانش‌آموزان را از من بپرسد.
طایفه خانی درباره بازتاب مخاطبان و به‌خصوص شاگردان خودش هم گفت: خوشبختانه بازتاب خوبی داشته و گام موثری در جهت زمینه‌سازی برای آماده کردن بچه هایی است که امسال کنکور دارند. من و دبیران دیگر هم از جایی تدریس را
آغاز کردیم که مدارس تعطیل شده بود.