قرمز شدن وضعیت 9 شهر خوزستان ثابت کرد گرما در انتقال کرونا از طریق فردی به فرد دیگر تاثیری ندارد
«گرما» به داد خوزستان نرسید
ناشناخته بودن کووید-19 برای جامعه پزشکی یکی از دلایلی بود که دامنه شایعات در رابطه با چگونگی درمان آن را گستردهتر میکرد، از شایعه درمان این ویروس با جوشانده عسل و زنجبیل بگیرید تا گرفتن سشوار روی صورت! فراگیری این ویروس اما ادامه که پیدا کرد. شایعات هم با بازوی دانش رنگ باخت جز یکی از آنها، یعنی باور به این نکته که ویروس کووید-19 در مناطق گرمسیر شیوع پیدا نمیکند. اما حالا و همین دیروز معاون وزیر بهداشت از وضعیت این ویروس در خوزستان ابراز نگرانی کرده و از آن با عنوان «عقبگرد» یاد کرده است. وضعیت در این استان بهگونهای است که برخی از شهرها به وضعیت قرنطینه بازگشتهاند. جالب اینکه همین هفته گذشته فهرستی از اسامی شهرهایی اعلام شد که در آنها وضعیت سفید بود و نام برخی از شهرهای اعلام شده هم مربوط به این استان بود. یکی از دلایل این افزایش هم البته عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی عنوان شده است. آنطور که علیرضا رئیسی در نشست خبری که به صورت ویدئوکنفرانس از وزارت بهداشت برگزار شد، گفته است در حالی در استانهای مرکزی 92 درصد از پروتکلهای بهداشتی رعایت شده که این آمار در تهران 62 درصد و در خوزستان فقط و فقط 40 درصد بوده است! هرچند غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان این فرضیه معاون وزیر بهداشت را رد میکند و معتقد است افزایش چشمگیر غربالگری در این استان دلیل بالا رفتن ابتلا در آن است.
بگذارید از فرضیه کهنه اثر گرما بر این ویروس آغاز کنیم، اینکه آیا گرمای هوا بر این ویروس تاثیر دارد؟ ادله عامه برای فرضیه مبتنی بر این است که چون کشورهای گرمسیر هنوز درگیر این ویروس نشدهاند پس باید دلیل آن را در گرمتر بودن این کشورها دانست. همین فرضیه درباره استانهای جنوبی ایران هم مصداق داشت و البته نظریههای برخی از پزشکان هم بر این تفکر مردم صحه میگذاشت؛ اینکه محیط مورد علاقه این ویروس محیط مرطوب و سرد است و ماندگاری این ویروس در این محیطها بیشتر است. از همان معدود یافتههای علمی در این دوره کوتاه هم میشد این فرضیه را درست دانست. شیوع گسترده ابتدایی در استانهای شمالی هم شاید دلیل دیگری بر قوی شدن این نظریه بود. اما مینو محرز، عضو کمیته کشوری مبارزه با بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شایعه خاتمه کرونا با آغاز گرما را رد میکند. او به جامجم میگوید: « گرما در محیط باعث از بین رفتن سریع ویروس کرونا میشود، اما تاثیر بسیار کمی در روند کاهش فاکتورهای سرایت آن یا بهطور کلی نابودی آن دارد.» آنطور که او میگوید: «بدیهی است که گرما در انتقال ویروس از طریق فرد به فرد تاثیری ندارد و به همین دلیل نباید دلخوش به گرمتر شدن هوا برای از بین رفتن ویروس ماند. تنها موردی که میتوان به آن اشاره کرد این است که ویروس کووید-19 در گرمای بالا آن هم در محیط بیرونی تنها چند دقیقه زنده میماند.»
اسماعیل معنوی، یکی از شهروندان شهر اهواز است. او درباره دلایل پیک شیوع ویروس کرونا در شهرش به جامجم میگوید: «تصور همه ما این بود که چون خوزستان از همه شهرهای دیگر، زودتر گرم میشود و این ویروس در هوای گرم، ازخود انفعال نشان میدهد، پس زودتر هم ریشهکن خواهد شد.» به خاطر همین است که به قول این شهروند اهوازی، مردم در مقابل ویروس کرونا محتاطانه رفتار نکردند. البته دلایل دیگری هم وجود دارد. یکی از آنها این است که فاصلهگذاری اجتماعی و رعایت بهداشت در شهرها و شهرستانهای این استان رعایت نمیشود و بسیاری از ساختمانهای بازار و صنوف در فضاهای بسته هستند و با کولر آبی و گازی کار میکنند که همین باعث ایجاد مشکل میشود. معنوی میگوید: تا آخر هفته، همه صنوف و ادارات بسته است و تنها صنوفی که کالاهای ضروری مردم را میفروشند، اجازه کار دارند. مغازههایی مانند نانواییها و سوپرمارکتها. هرچند که او میگوید برخی از مشاغلی که ضرورت به فعالیت ندارند، هم هنوز کار میکنند.
چالش آماری خوزستان
علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت با ارائه آماری معتقد است که یکی از دلایل افزایش ابتلا در استان خوزستان رعایت نکردن پروتکلهای بهداشتی است، اما غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان معتقد است که این استدلال و آمار پشتوانه علمی ندارد. او با اشاره به تفاوت درصدهای اعلام شده بین استانهای مرکزی و خوزستان معتقد است که پیک فراگیری این ویروس در استانهای مرکزی گذشته است در حالی که خوزستان به تازگی درگیر این شیوع شده است.
او اولین و مهمترین دلیل برای افزایش ابتلا را افزایش قابل توجه غربالگری و انجام آزمایشهای بیشتر در این استان میداند. شریعتی به ما میگوید:«در ستاد ملی اعلام شد در شبانهروز ده هزار تست در کشور انجام میشود در حالی که ما در خوزستان و در یک شبانه روز 1100 تست انجام میدهیم. به این مفهوم که خوزستان 11درصد کل آمار تستهای کشوری را تشکیل میدهد، همین تعداد اگر در استانهای دیگر صورت بگیرد چه بسا آمار ابتلای آنها از خوزستان هم بیشتر شود.»
در حالی نزدیک 11درصد تستهای انجام شده در کشور مربوط به خوزستان است که این استان فقط 7/5درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهد. شریعتی میگوید این درست است که به واسطه غربالگری بیشتر بیماران ما سه برابر شدهاند، اما تعداد بستریهای استان 60 درصد افزایش پیدا کرده
است.
همه اینها در حالی است که خوزستان در حال طی کردن پیک این بیماری است.ضمن اینکه اگر بخواهیم به زبان آمار استدلال کنیم همین حالا میزان کشندگی و میرایی این استان از متوسط کشوری کمتر است.
اشاره استاندار خوزستان به آماری است که چند روز پیش از سوی وزارت بهداشت اعلام شد. بر اساس این آمار در کشور به ازاری هر یکصدهزار نفر 124 نفر مبتلا به ویروس کرونا هستند در حالی که در خوزستان به ازای هر یکصدهزار نفر، 78 نفر مبتلا وجود دارد.
وضعیت سفید، قرمز میشود
بسیاری معتقدند قرار گرفتن نام ده شهر در فهرست شهرهایی در وضعیت سفید در استان خوزستان سبب سادهانگاری این موضوع توسط مردم شده است. مهناز کرد زنگنه، شهروند مسجد سلیمان است. او میگوید، پیش از قرار گرفتن نام مسجد سلیمان در فهرست شهرهای سفید هم فاصلهگذاریهای اجتماعی در این شهر به خوبی رعایت نمیشد. با قرار گرفتن نام این شهر بین شهرهای سفید همان رعایتهای نیمبند گذشته هم اجرا نشد.
قرار گرفتن نام ده شهر این استان در فهرست شهرهای سفید آن هم بدون داشتن تعاریف موردنظر شهرهای بیخطر از یکسو و افزایش ابتلا در این استان از سوی دیگر باعث شد فرهاد ابولنژادیان، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی اهواز از وزارت بهداشت بخواهد در فهرست مذکور بازنگری کند. پیش از این شهرهای آغاجاری، امیدیه، اندیکا، ایذه، رامهرمز، گتوند، مسجدسلیمان، هفتکل، هندیجان و هویزه از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا بهعنوان شهرهای سفید خوزستان برای بازگشت به فعالیتهای عادی خود از جمله بازکردن مساجد و برگزاری نماز جمعه معرفی شده بودند.
آژیر خطر در 9 شهر خوزستان
در فاصله چند روز تناقضات جالب توجهی در سیاستهای بهداشتی اعمال شده در این استان سرباز میزند. به عنوان مثال، وزارت بهداشت نام شهر مسجد سلیمان را در فهرست شهرهای سفید اعلام میکند و تنها چند روز بعد نام این شهر از سوی استانداری خوزستان در وضعیت قرمز قرار میگیرد. هر چند آنطور که غلامرضا شریعتی،استاندار خوزستان به جامجم میگوید قرارگیری نام 9 شهر این استان در وضعیت قرمز به واسطه «شیوهنامه جسورانه کمیته اپیدولوژی» این استان است. او میگوید:«ما اگر براساس پروتکلی که کمیته اپیدولوژی وزارت بهداشت برای کل کشور تدوین کرده،عمل کنیم فقط شهرستان کارون در این استان در وضعیت قرمز قرار دارد، ولی ما با سختگیری و محافظهکاری بیشتر پروتکل جسورانه دیگری را تدوین کردیم که بر اساس انجام آن نام هشت شهر دیگر هم در وضعیت قرمز قرار میگیرد.» با احتساب گفتههای او، استانداری خوزستان در شهرستانهای باوی، هویزه، اهواز، حمیدیه، هندیجان، دزفول، شوشتر، کارون و مسجدسلیمان وضعیت قرمز شیوع کرونا اعلام کرد.