یونس قاسمی از ابتدای دهه 90 تهیه‌کنندگی برنامه را به‌عهده داشته. وی درباره ویژگی‌های «این شب‌ها» در سری جدید به نکاتی اشاره کرد:
 «این شب‌ها» سال‌ها با علی درستکار روی آنتن می‌رفت، چطور شد که مجری برنامه را تغییر دادید؟
به هر حال تغییر جزو ذات برنامه‌هاست. به‌خصوص برنامه‌های روتین بلندمدت در طول پخش می‌توانند در همه زمینه‌ها و به هر شکلی تغییر کنند. تغییر مجری هم به نوعی تنوع و تغییر جدید یک برنامه است.
 درباره ویژگی برنامه به نسبت قبل بگویید و این‌که شامل چه آیتم‌هایی است؟
این برنامه برخلاف روال همیشگی که «این شب‌ها» همیشه به صورت زنده پخش می‌شده، این بار به صورت تولیدی روی آنتن می‌رود. بنابراین این فصل از برنامه در 9 قسمت ضبط شده و تا شب دهم روی آنتن هستیم. از سه کارشناس در این فصل دعوت کرده‌ایم که در طول این 9 شب در برنامه حضور خواهند داشت.
 بعد از این 9 شب قرار هست برنامه ادامه پیدا کند؟
معمولا برنامه‌ریزی این‌گونه است که دهه آخر صفر برنامه خواهیم داشت، اما هنوز شبکه در این باره چیزی به ما اعلام نکرده‌است.
 فکر می‌کنید این برنامه به غیر از مناسبت‌ها هم می‌تواند روی آنتن باشد و مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد؟
اتفاقا در سال‌های قبل روال برنامه به همین شکل بوده و هفته‌ای یک شب سه‌شنبه‌ها به طور ثابت پخش می‌شد و مخاطبان خاص خودش را نیز داشت. من فکر می‌کنم برنامه‌ای که در طول سال به صورت ثابت روی آنتن باشد و در مناسبت‌ها چند شب پشت سر هم پخش شود، میزان تاثیرگذاری‌اش بیشتر خواهد بود. برنامه «این شب‌ها» نیز سال‌هاست که کرسی دائم برنامه‌های معارفی شبکه یک بوده. اما به اقتضای تغییراتی که جدول پخش برنامه شبکه دارد، برنامه‌ها دستخوش تغییر می‌شوند که «این شب‌ها» نیز از این قاعده مستثنا نبوده.
 این‌که برنامه همیشه به صورت زنده پخش می‌شده و حال به صورت ضبطی روی آنتن می‌رود، دلیل خاصی دارد؟
دلیلش را نمی‌دانم. صرفا می‌توانم بگویم که تصمیم مدیران شبکه بوده. البته تولیدی شدن برنامه با توجه به شرایط موجود از جهاتی هم برای ما بهتر شد، چون کارشناس برنامه از قم می‌آید و باید سه شب در برنامه حضور داشته‌باشد. با توجه به بیماری کرونا و شرایطی که وجود دارد، توانستیم بخش مربوط به آن کارشناس را در یک روز ضبط کنیم تا مشکلی هم برای کارشناسان ما پیش نیاید.
 کرونا چقدر روی محتوای برنامه تاثیر گذاشته؟
تاکید ما در واقع روی روضه‌های خانگی و برپایی مجالس عزاداری خانگی در این سری برنامه بیشتر بوده تا مردم برای عزاداری محرم کمتر بیرون از خانه بروند. حتی پلی‌بکی هم که در خلال برنامه پخش می‌کنیم، مداحی و روضه‌خوانی بسیار قدیمی از مداحان، پیرغلامان و روضه‌خوانانی است که هیچ‌کدام‌شان زنده نیستند. اما فضای گرافیکی این بخش از برنامه فضای یک خانه است که در واقع به صورت غیرمستقیم تاکید روی این مساله داریم که امسال می‌شود روی برپایی مجالس عزاداری خانگی هم توجه بیشتری داشته‌باشیم.
 معمولا در این ایام همه شبکه‌ها چندین برنامه مذهبی و معارفی دارند. ویژگی که باعث می‌شود «این شب‌ها» را از سایر برنامه‌ها متمایز کند، چیست؟
به هر حال «این شب‌ها» یکی از برنامه‌های قدیمی شبکه است که جزو برندهای شبکه یک محسوب می‌شود. به نظرم شبکه یک به‌خوبی از برندی که ساخته شده استفاده می‌کند و مردم هم با توجه به بازخوردهایی که از آن می‌گیریم، برنامه را دوست دارند. ما در این سری سعی کردیم بیشتر به جنبه شعوری عاشورا بپردازیم. یعنی اگر موضوع محرم را بخواهیم به دو بخش شعوری و شوری تقسیم کنیم، ما در این برنامه به دلیل وجود گفت‌وگوهای تخصصی که داریم، روی جنبه شعوری کار بیشتر توجه می‌کنیم. به عنوان مثال ما سؤالات جدی مطرح می‌کنیم که ممکن است سؤالات نسل امروز باشد.
 اتفاقا یکی از سؤالاتم همین است که برای ایجاد ارتباط با نسل جوان و معرفی عاشورا و قیام امام حسین(ع) با توجه به زندگی امروز قرار است در این برنامه به چه پرسش‌هایی پاسخ داده شود؟
تاکید ما هم همین موضوع است. به عنوان مثال ممکن است یک جوان از خودش سؤال کند که چرا امام حسین(ع) با وجود این‌که از نتیجه قیام مطلع بوده، چرا خانواده‌شان را نیز با خود همراه کرده با وجو این‌که می‌دانسته این راه بی‌بازگشت است؟ این جزو سؤالات جدی نسل جوان ماست که باید در برنامه به آن پاسخ داده شود تا بتواند درک درستی از قیام عاشورا داشته‌باشد، بنابراین رویکرد برنامه همین پاسخ دادن به سؤالات دینی و معارفی نسل امروز است. ما پیش از ضبط برنامه با کارشناسانی که سال‌هاست با ما کار می‌کنند، موضوعات برنامه را مطرح می‌کنیم و در اتاق فکر به عناوینی می‌رسیم که جامعه امروز بیشتر به آن نیاز دارد. بنابراین نیازسنجی می‌کنیم و از برآیند نظرات مختلف کارشناسان رسانه‌ای و دینی به موضوع برنامه می‌رسیم. بعد برای آن موضوع کارشناس انتخاب می‌کنیم.


مجید یراق‌بافان یکی از مجریان برنامه‌های معارفی است که سال‌هاست در این زمینه فعالیت می‌کند. وی از محرم سال گذشته اجرای «این شب‌ها» را نیز به‌عهده دارد که در این باره به نکات مهمی اشاره کرد:
 با توجه به این‌که سال‌های بسیاری است که اجرای برنامه‌های معارفی را به‌عهده دارید، فکر می‌کنید ویژگی اجرای چنین برنامه‌هایی چیست که بتواند با نسل جوان هم ارتباط برقرار کند؟
اساسا مجری در هر ژانری که بخواهد اجرا کند، باید ویژگی‌های مشترکی داشته‌باشد. از جمله آشنایی با ارتباطات و اصول و مبانی آن چه ارتباطات کلامی و چه ارتباطات غیرکلامی که همان زبان بدن است. به نحوی که نه کم باشد و نه زیاد. چون گاهی مواقع می‌بینیم بعضی از مجری‌ها متاسفانه برای این‌که در استفاده از زبان بدن عقب نمانند، به صورت غلو شده استفاده می‌کنند. ویژگی دیگر مخاطب‌شناسی مجری است. یعنی در بعد روان‌شناسی مخاطب و حتی در حوزه جامعه‌شناسی باید از حداقل‌هایی بهره‌مند باشد. نکته سوم تسلط بر ادبیات و استخدام واژگان درست و بجاست. توجه به پوشش و آشنایی به برقراری ارتباط از طریق دوربین یعنی شناخت دوربین و فضای استودیو و شناخت قاب تصویر و تلویزیونی و آشنایی با مسائل روز در همه حوزه‌ها همگی از ویژگی‌های مشترک مجریان است.
 در کنار مواردی که عنوان کردید، مجریان معارفی چه ویژگی‌هایی باید داشته‌باشند؟
وقتی به‌صورت تخصصی وارد هر ژانری می‌شویم، نیاز است که علاوه‌بر این ویژگی‌ها و مولفه‌های عمومی، مجری توانمندی‌های تخصصی هم داشته‌باشد. ازجمله در حوزه معارف که آشنایی قابل‌توجهی با زبان عربی برای تلفظ صحیح آیات قرآن و قرائت احادیث لازم است. درعین‌حال آشنایی با مبانی تاریخ اسلام و همچنین آشنایی با ترجمه و تفسیر آیات قرآن و صدالبته آشنایی با اقتضائات زمانی که از نظر من برای مجری معارفی ضروری است. یعنی در حوزه دین و معارف نیاز امروز مردم جامعه چیست. ضمن این‌که اصول و مبانی دینی همیشه ثابت است، اما بنا به تغییرات زیست اجتماعی گاهی ممکن است که در طول زمان احکام دین تغییراتی کند. لذا به‌نظرم بسیار ضرورت دارد که مجری معارفی اینها را بشناسد که بتواند در مواقع ضروری اگر در یک برنامه گفت‌وگو محور است، آنها را از مهمان بپرسد و یا این‌که اگر لازم است اظهارنظر هم بکند.
 با توجه به این‌که رویکرد «این‌شب‌ها» پاسخ به شبهات دینی است، فکر می‌کنید تا چه حد به شبهات و پرسش‌های مخاطبان پاسخ داده‌شده و شما آن سوالات را با کارشناسان مطرح کرده‌اید؟
در حوزه اجرای برنامه گفت‌وگومحور در حوزه‌ها و موضوعات مختلف به‌ویژه در حوزه معارف و تخصیص در برنامه «این‌شب‌ها» تمام تلاشم این است که خودم را به‌جای مخاطب بگذارم. بسیاری از سوالاتی که در برنامه مطرح می‌کنم، خودم پاسخ‌شان را می‌دانم. اما خودم را در جایگاه کسی قرار می‌دهم که این پاسخ‌ها را نمی‌داند و به‌دنبال دریافت این پاسخ‌هاست. گاهی این سوالات را به‌صورت مستقیم از مردم در مواجهه با آنها و یا از طریق پیامک و فضای مجازی دریافت می‌کنم و بخش مهمی را از هم از جوان‌ترها از طرق مختلف و به‌خصوص در کلاس‌های دانشگاه می‌گیرم. بنابراین سعی می‌کنم خودم را جای آنها بگذارم و سوالات‌شان را مطرح کنم. من معتقدم برای پاسخگویی به شبهات ما نباید شبهه‌زایی و شبهه‌افزایی کنیم.
 منظورتان از شبهه‌زایی و شبهه‌افزایی چیست؟
اگر طرح پرسشی یا شبهه‌ای در برنامه انجام می‌شود، باید توان پاسخگویی به آن وجود داشته‌باشد. و الا آن شبهه به قوت خودش باقی‌می‌ماند. بنابراین وقتی من در برنامه به هر دلیلی می‌دانم که امکان پاسخگویی به آن شبهه وجود ندارد، ترجیح می‌دهم مطرح نکنم. نکته دیگر این‌که باید دید سوال یا شبهه‌ای که در برنامه مطرح می‌شود چقدر در جامعه عمومیت دارد. تلویزیون، رسانه‌ملی است و مخاطب‌عام دارد. بنابراین من معتقدم اگر سوال یا شبهه‌ای در برنامه مطرح می‌شود، باید در جامعه عمومیت پیداکرده‌باشد. و الا ضرورتش در رسانه و طرح آن در رسانه وجود ندارد.
 شما در طول این سال‌ها با تهیه‌کننده‌های بسیاری همکاری داشتید. از سختی‌های کار اجرا و هماهنگی و همسوشدن با سلیقه‌ها و نگاه‌های چند تهیه‌کننده بگویید.
من 27 سال است که در تلویزیون اجرا می‌کنم و در این سال‌ها بخش عمده‌ای از برنامه‌هایی که اجرا کردم، معارفی و البته گفت‌وگومحور بوده. اما درباره کار با دو تهیه‌کننده، معتقدم در هر شبکه‌ای ضمن این‌که یک مجری باید اصالت و شخصیت و ارکان اختصاصی اجرای خودش را حفظ کند و در هر جایی به یک رنگ درنیاید، اقتضائات شبکه را هم باید در نظر بگیرد. یک تهیه‌کننده ممکن است بیشتر بپسندد که مجری با قابی که او بسته و تفکر برنامه‌سازی‌ای که او دارد، همراه شود. ممکن است تهیه‌کننده دیگری بیشتر بپسندد که بعد عزاداری و سوگواری برنامه‌اش پررنگ‌تر باشد. قطعا اجرا متفاوت خواهد بود. در برنامه‌ای که اندیشه‌ورزی است، طرح پرسش‌های دقیق و عمیق و تلاش برای معرفت‌افزایی و امکان ایجاد تفکر و اندیشه در مخاطب باید در اولویت قرار بگیرد. در برنامه‌ای که تمرکز تهیه‌کننده‌اش بر بعد احساسی و عاطفی و سوگواری است، قطعا حس‌وحال مجری باید بیشتر باشد. اما معتقدم مجری باید شخصیت خودش را حفظ کند و یک امضا پای تابلوی اجرایش اختصاصی و انحصاری برای خودش داشته‌باشد. در عین این‌که مخاطب نمی‌پسندد او در هر لحظه و ساعت به یک رنگ دربیاید. بااین‌حال فکر می‌کنم کار با تهیه‌کننده‌های مختلف سخت نیست، به شرط آن‌که مجری با مبانی و اجرای رسانه‌ای آشنا‌باشد.



استادان دانشگاه مهمان «این‌شب‌ها»
حجت‌الاسلام سید کاظم طباطبایی، استاد تاریخ اسلام سه شب نخست درباره فلسفه قیام عاشورا صحبت می‌کند. سه شب دوم دکتر رجبی دوانی که تخصص او هم تاریخ اسلام است و در حوزه واکاوی تاثیر تحریف بر وقوع فاجعه عاشورا به پرسش‌ها پاسخ می‌دهد و در آخر دکتر منصوری لاریجانی درباره معرفت‌شناسی قیام عاشورا به بحث و نظر می‌نشیند.


برنامه‌ای با قدمتی بیش از یک دهه
برنامه «این‌شب‌ها» از سال 1387 به تهیه‌کنندگی حامد شکیبانیا، مجید نادری و سپس یونس قاسمی روی آنتن رفته که از ابتدا تا سال 1396 با اجرای علی درستکار پخش می‌شد و سپس کرسی برنامه به مجید یراق‌بافان سپرده شد. برنامه‌ای که پس از سال‌ها که به‌صورت هفتگی پخش می‌شد، مدتی است که مناسبتی شده و پیش از این در ماه رمضان سال جاری روی آنتن رفت و حال با آغاز ماه محرم فصل دیگری از این برنامه پخش می‌شود. «این‌شب‌ها» در سری جدید آمده تا به سوالات و شبهات دینی مخاطبان به‌خصوص جوانان پاسخ روشن و شفافی بدهد.