از سه‌شنبه گذشته که جمهوری اسلامی ایران براساس قانون راهبردی لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران، اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرد واکنش غربی‌ها به این اقدام شروع شد.
ابتدا اروپایی‌ها شروع به موضعگیری کردند و مسؤول سیاست خارجی اتحادیه‌اروپا با انتشار اعلامیه‌ای، تصمیم ایران برای تعلیق اجرای پروتکل الحاقی و دستورالعمل‌های مربوط به شفافیت برنامه هسته‌ای را مایه نگرانی جدی دانست. به اعتقاد جوزپ بورل، اگر این تصمیم لغو نشود توانایی آژانس برای راستی‌آزمایی فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای ایران «به‌صورت اساسی» محدود خواهد شد. وی همچنین از اقدامات ایران طی دو سال گذشته برای عدول از برنامه هسته‌ای اظهار «ناامیدی عمیق» کرده و تهران را فراخوانده که این روند را متوقف کرده و برجام را به‌طور کامل رعایت کند.
به فاصله چند ساعت از مواضع اتحادیه‌اروپا، خبرگزاری بلومبرگ و یک خبرنگار ارشد رویترز از دستیابی به متن سندی خبر دادند که براساس آن آمریکا از اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی‌انرژی‌اتمی می‌خواهد در راستای فشار بر ایران برای عمل به تعهدات هسته‌ای خود، قطعنامه‌ای توبیخی علیه جمهوری اسلامی تصویب کنند. براساس این گزارش، در سندی که روز پنجشنبه ازسوی دیپلمات‌های آمریکایی توزیع شده، شکایت‌های آمریکا از ایران فهرست و از ایران خواسته شده‌است که همکاری کاملی با بازرسان آژانس انرژی اتمی داشته باشد.
به گزارش ایسنا و به نقل از بلومبرگ، این سند پیشنهادی «نگرانی عظیمی را نسبت به یافته‌های آژانس اتمی» و «نگرانی آژانس اتمی نسبت به همکاری ایران» ابراز می‌کند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا حاضر به اظهارنظر در این‌باره نشد اما دو مقام اروپایی تایید کرده‌اند که این سند را دریافت کرده و در حال بررسی محتوای آن هستند.
قرار است اجلاس شورای حکام، دوشنبه این هفته در وین برگزار شود و پرونده ایران، موضوع اصلی این نشست است.



تلاش آمریکا برای تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام در حالی است که با توجه به ادعای دولت بایدن مبنی بر تغییر سیاست‌های دولت آمریکا نسبت به دوره ترامپ و با توجه به انعطافی که دولت ایران در توافق با آژانس از خود نشان داد این انتظار وجود داشت که  اقدامات آمریکا در جهت حل مشکل پرونده هسته‌ای ایران باشد نه تشدید تنش‌ها در این زمینه.
این انتظاری است که نه فقط ایران بلکه سایر بازیگران عرصه بین‌المللی نیز از آمریکا و آژانس بین‌المللی‌انرژی‌اتمی دارند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در مطلبی در فضای مجازی با اشاره به برگزاری جلسه شورای حکام آژانس در روز دوشنبه، تاکید کرد: مسؤولیت مشترک همه ۳۵ عضو شورای حکام، اطمینان از این است که مباحث (حتی در صورت داغ شدن) بر تلاش‌های دیپلماتیک با هدف احیای کامل برجام تاثیر منفی نگذارد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی‌انرژی‌اتمی نیز در گفت‌وگوی اختصاصی با شبکه ان.اچ.کی ژاپن هشدار داد  اگر ایران و قدرت‌های جهانی ازجمله آمریکا درباره فعالیت هسته‌ای ایران به توافقی نرسند، جامعه بین‌المللی با «شرایطی کاملا جدید» مواجه خواهدشد.
وی با اشاره به توافق ایران و آژانس بر فرصتی سه‌ماهه پس از لغو پروتکل الحاقی گفت: آژانس تا سه ماه، سامانه‌ای برای تداوم گردآوری اطلاعات با دوربین‌ها و دیگر تجهیزات نظارتی نصب شده در تاسیسات ایران ایجاد کرده‌است و اگر ایران و کشورهایی که در این‌باره نگرانی‌هایی دارند به توافقی سیاسی برسند، آژانس قادر خواهد بود به این داده‌ها دسترسی داشته باشد اما این روزنه فقط برای سه ماه باز است.
با وجود محدود بودن فرصت برای احیای برجام، آمریکا همچنان در مسیر فشار حداکثری دوره ترامپ حرکت می‌کند و ادبیات مقامات آمریکایی و اقدامات آنها در ادامه سیاست‌های دوره قبلی است.
حتی مقامات آمریکایی که باید به‌دلیل سیاست‌های این کشور درخصوص برجام پاسخگو باشند در موضع طلبکار قرار گرفته‌اند و ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، هشدار داده که صبر ایالات متحده در قبال ایران نامحدود نیست.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که هفته گذشته از آمادگی واشنگتن برای حضور در مذاکرات غیررسمی با حضور ایران و سایر اعضای برجام خبر داده بود در کنفرانس در پاسخ به این پرسش که آیا مهلتی برای این پیشنهاد آمریکا وجود دارد، مدعی شد: اقدام ایران در فاصله گرفتن از تعهدات هسته‌ای اش در چارچوب توافق موسوم به برجام، این موضوع را به چالشی اضطراری بدل کرده‌است و صبر ما در این زمینه نامحدود نیست.


به‌کارگیری چنین سیاست و ادبیاتی از سوی مقامات آمریکا دقیقا در چارچوب همان سیاست‌های دولت ترامپ است که می‌توان آن را سیاست غالب غربی-صهیونیستی در برابر سایر کشورها دانست. اظهارات اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی را می‌توان نماد بارز این نوع نگرش دانست، آنجا که با ابراز نگرانی از هر توافقی با ایران می‌گوید: تنها چیزهایی که ما را به اهداف‌مان می‌رساند تهدیدهای نظامی معتبر یا تحریم‌های سخت هستند. با این‌حال همان‌طور که فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید بایدن و تیم او تلاش بسیاری کردند حداقل به لحاظ تبلیغاتی نشان دهند نگاه‌شان نسبت به برجام با نگاه دولت ترامپ و اسرائیل متفاوت است.
مالکی می‌افزاید: به دنبال این نمایش تبلیغاتی، برخی در داخل کشورمان تصور می‌کردند با حضور آقای بایدن در کاخ‌سفید،‌ سیاست‌های شکست‌خورده دونالد ترامپ ادامه پیدا نمی‌کند اما با موضع‌گیری اخیر آمریکا مبنی بر درخواست صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام به نظر می‌رسد این کشور همچنان در مسیر زیاده‌خواهی و پیگیری سیاست‌های یکجانبه قرار دارد.
مستندات حاکی از این‌که بایدن همان مسیر ترامپ را ادامه می‌دهد، یکی دو تا نیست و حمله هوایی جنگنده‌های آمریکایی به برخی مواضع در کشور سوریه نیز در همین چارچوب قابل تحلیل است.
همین مسائل باعث شده وزیر خارجه کشورمان تاکید کند هیچ تغییری در سیاست آمریکا در قبال ایران ایجاد نشده و بایدن همچنان سیاست ترامپ را دنبال می‌کند.


برخی تجربه‌های گذشته را نیز نمی‌توان در مواضع اخیر آمریکا بی‌تاثیر دانست؛ تجربه‌هایی که باعث این تصور شده که در صورت قرار گرفتن در موضع طلبکار و توسل به ابزاری چون صدور قطعنامه، می‌توان ایران را به نرمش وادار کرد. از جمله این تجربه‌ها می‌توان به قطعنامه پیشین شورای حکام آژانس علیه ایران اشاره کرد که در خرداد امسال په پیشنهاد سه کشور اروپایی و با استناد به ادعاهای نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی درباره دو سایت مشکوک هسته‌ای در ایران به تصویب رسید و حدود یک ماه بعد در سفری که گروسی به تهران داشت، توانست موافقت تهران برای بازدید از این دو سایت را بگیرد. اگرچه ایران چنین توافقی را از روی حسن نیت و برای کاهش تنش‌ها انجام داد اما ظاهرا پیام دریافت شده از سوی مقابل، چیز دیگری است و اکنون با همان تجربه به دنبال تغییر موضع ایران هستند. با این‌حال در موضوع اخیر، پاسخ ایران روشن است و وزیر خارجه کشورمان با اشاره به این‌که خروج آمریکا از برجام و کوتاهی طرف‌های اروپایی در انجام تعهدات‌شان علت واکنش ایران در قالب کاهش تعهدات هسته‌ای خود بوده‌است، از طرف‌های غربی خواست به جای انتقاد از کاهش تعهدات ایران، علت آن را برطرف کنند.
محمدجواد ظریف در پیامی توییتری تأکید کرد: آمریکا پذیرفت تنها پس از آن‌که این کشور برجام را ترک کرد، ایران چند گام از برجام دور شد. درحالی‌که پیش از آن، ایران محدودیت‌های توافق را رعایت می‌کرد. وی ادامه داد: آن رفتار آمریکا - که علت [تصمیم ایران] بود - هنوز تغییر نکرده‌است. تروئیکای اروپایی هم مقصر است؛ سه سال است تجارتی با ایران انجام نداده‌است.
وزیر خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: آمریکا/تروئیکای اروپایی باید علت را برطرف کند، نه آن‌که از ایران بخواهند تدابیر جبرانی بند36 را متوقف کند.


همچنین خبرگزاری رویترز مدعی شد به نامه‌ای دست یافته که در آن ایران تهدید کرده اگر در جلسه آتی شورای حکام، موضع ضدایرانی واشنگتن از سوی اعضا پیش برده شود، به توافق اخیر با آژانس پایان می‌دهد.
به گزارش فارس و به نقل از رویترز، ایران در این نامه که برای کشورهای دیگر فرستاده، گفته چنین اقدامی را مخرب می‌داند و آن را پایانی بر تفاهم مشترک ۲۱فوریه (سوم اسفند) تلقی می‌کند.
به نوشته رویترز، ایران در این نامه با بیان این‌که فرانسه، انگلیس، آلمان و آمریکا برنامه‌های خود را برای تصویب قطعنامه در جلسه شورای حکام فاش کرده‌اند، افزوده‌است: حمایت از تلاش ضدایرانی واشنگتن، دشواری‌های بیشتری در ارتباط با برجام ایجاد خواهد کرد.
اگرچه هنوز در داخل کشورمان،‌ موضع رسمی نسبت به این خبر رویترز گرفته نشده‌است اما افکار عمومی انتظار واکنشی قاطع نسبت به ادامه زیاده‌خواهی‌های آمریکا دارد.  فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این زمینه می‌گوید: آمریکا همچنان در پی زیاده‌خواهی است و در این زمینه جمهوری اسلامی کوتاه نخواهد آمد و بر مواضع خود پافشاری خواهد کرد و قطعا پاسخ ایران محکم خواهد بود.

خبرگزاری بلومبرگ خبر داده‌است مقامات آمریکایی پیش‌نویس قطعنامه‌ای را تهیه کرده‌اند که هدف آن انتقاد از ایران به دلیل افزایش فعالیت‌های هسته‌ای است و از ایران می‌خواهد به طور کامل با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی همکاری کند. این در حالی است که میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی گزارش داد شورای‌حکام آژانس‌بین‌المللی انرژی‌اتمی از روز دوشنبه نشستی را با محوریت ایران آغاز خواهدکرد.
تلاش دولت دموکرات آمریکا در شرایطی صورت می‌گیرد که ایران بر اساس بند ۳۶ و ۳۷ برجام در واکنش به نقض تعهدات آمریکا و کشورهای اروپایی در توافق هسته‌ای، اقدام به کاهش تعهدات عملیاتی و نظارتی خود کرده‌است.
هر چند این تلاش بعد از کاهش تعهدات هسته‌ای ایران به دنبال قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌های مجلس صورت گرفته‌است، اما این تلاش در چارچوب سیاست کلان دولت‌دموکرات آمریکا مبنی بر «دیپلماسی با پشتوانه فشار» صورت می‌گیرد که دارای اهداف مشترک با دولت قبلی آمریکاست. اهداف اعلام‌شده از سوی دولت قبلی آمریکا و دولت کنونی این است که به بندهای غروب برجام رسیدگی شود و امتیازات گرفته‌شده در برنامه‌هسته‌ای ایران تثبیت شود.
این تلاش در کنار اخباری که اخیرا از سوی رویترز در رابطه با کشف ذرات اورانیوم در دو سایت اعلام نشده ایران توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده، به معنای این است که آمریکا در نظر دارد بر اساس گزارش‌های آتی آژانس علیه پرونده هسته‌ای ایران اجماع سیاسی ایجاد کند؛ اجماعی که با هدف فشار بر ایران جهت بازگرداندن گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای و پذیرش محدودیت‌های بیشتر صورت می‌گیرد.